Begin januari is het moment om door terug te kijken het inzicht te verdiepen in de ijdele hoop daarmee de toekomst te kunnen voorspellen.
Met het verstrijken van 2024 omvat de reeks die ik vanaf de jaren tachtig bijhoud nu 103 jaar. Voor aandelen zijn voor de jaren vanaf 1980 herbeleggingsindices gebruikt en voor eerdere jaren de performance van de index plus een dividendrendement. Het startjaar is 1922 want de gegevens van eerdere jaren liggen zo ver uit elkaar dat het beeld te troebel is. Voor obligaties zijn de jaarcijfers de opbrengst van een staatslening die op 1 januari een looptijd had van tien jaar of daar het dichtst bijzat.
De total return van Nederlandse aandelen heeft met 9,2 procent de verwachtingen van begin 2024 overtroffen, maar het was minder dan de helft van de winst van bijna 21 procent die op 12 juli op de borden stond. In de eerste helft was het meeste nieuws positief en struikelden analisten over elkaar bij het verhogen van de verwachtingen. In die euforie was het fors oplopen van de lange rente volledig genegeerd en dat was een belangrijke reden voor het vastlopen van de rally medio juli.
Het oplopen van de lange rente was in de eerste plaats een correctie op de overdreven daling eind 2023, maar had ook te maken met het toch wel langzamer dan verwacht dalen van de inflatie. In de tweede helft van het jaar daalde de lange rente in Nederland weer iets, maar voor het jaar resulteerde een stijging van 0,47 procent wat resulteerde in een negatieve total return.
Met een totaalrendement van 9,2 procent is 2024 voor Nederlandse aandelen beleggers een mooi jaar geweest, want dat percentage ligt boven het gemiddelde van de afgelopen dertig jaar. Zeker gezien de tegenwerkende rentemarkt was deze prestatie ongebruikelijk.
Of deze resultaten een voorspellende waarde hebben is op zijn minst twijfelachtig. Ik waag me toch aan twee uitspraken. Er is weinig perspectief op een daling van de lange rente want de inflatie is weliswaar gedaald, maar niets wijst erop dat de inflatie spoedig flink onder de 2 procent zal zakken en pas dan zou er een basis voor een obligatierally zijn. Een andere remmende factor blijven de financieringsperikelen van overheden en het vertrekken van de ECB als kopende marktpartij.
Aandelen zijn in 2024 in termen van risicopremie (het winstrendement minus lange rente) weliswaar iets duurder geworden, maar nog steeds aantrekkelijk, want die premie is in Nederland nog rond de 4 procent. Het bedrijfsleven is over het geheel genomen en geholpen door toegenomen pricing power goed in staat om zelfs bij bescheiden economische groei winststijgingen te realiseren.
De grafieken tonen de ontwikkeling van de jaarlijkse opbrengst over periodes van tien, dertig en vijftig jaar.
Dirk de Jong is financial markets consultant. Eerder was hij directievoorzitter van HSBC Investment Bank. Dit is een gastbijdrage van zijn hand.