Op 22 maart was het weer zo ver: van heinde en verre kwamen ECB-watchers naar Frankfurt om op het campus van de Goethe-Universiteit de jaarlijkse ECB and Its Watchers conferentie bij te wonen.
Zoals gebruikelijk gaf de president van de bank de aftrap. Christine Lagarde sprak de aanwezigen toe, waarmee de dag begon. Een saillant detail viel ondergetekende op: kort nadat zij klaar was met haar bijdrage, ging de deur open van de zaal waar de monetaire jamboree aan de gang was. Toeval of niet maar Otmar Issing, een van de bestuursleden van het eerste uur en stevige criticus van Lagarde, ging zitten zonder de Française aangehoord te hebben.
Had hij haar gehoord, dan had hij zich, net als your truly, waarschijnlijk vooral geërgerd aan de inhoud van de bijdrage.
‘In een omgeving van hoge onzekerheid blijft ons doel duidelijk: we moeten – en zullen – inflatie naar het streefpercentage op middellange termijn krijgen binnen een acceptabele termijn’, aldus Lagarde.
Nee, inderdaad, dat was niet het stuk waarover je je kunt ergeren. Dit is precies wat je graag wilt horen van iemand in haar positie. Nee, het ergeren begon kort erna.
Bijvoorbeeld toen ze zei dat de bank de monetaire knoppen zo snel mogelijk moest aanpassen aan de nieuwe omgeving. Nadat de jaarlijkse inflatie in de zomer van 2021 rap begon te klimmen en in de herfst van dat jaar al door de 5 procent grens was gebroken, bleef de ECB het ‘het is allemaal tijdelijk’ sprookje herhalen. De bank bleef dat doen terwijl de ene na de andere zusterinstelling die stelling in de prullenbak had gemikt en begon met het minder ruim maken van het monetaire beleid. In de zomer van 2022, één jaar nadat de inflatie duidelijk te kop opstak en veel andere centrale banken al meerdere renteverhogingen achter de rug hadden, trok de ECB haar beleidsrente op naar…0 procent. Dat is blijkbaar ‘zo snel mogelijk’.
Geen wonder dat de inflatie in de eurozone veel te hoog blijft (de laatste stand van zaken is 8,5 procent en dat is na enkele maanden van daling). De geldontwaarding lijkt nog lang te hoog te blijven.
Lagarde noemde een aantal zaken die de prijsstijgingen kunnen dempen, zoals dalende energieprijzen, maar daar tegenover staat dat de onderliggende inflatietrend omhoog is gericht én met de maand hardnekkiger lijkt te worden.
Echter, aldus Lagarde, de buitenwereld kon er zeker van zijn dat prijsstabiliteit voor de ECB niet onderhandelbaar is en dat de bank de inflatie zal verslaan. Vertaald naar het rentebeleid, zal de ECB de rente blijven verhogen, waarbij het tempo de eerstkomende tijd zal afhangen van onder meer hoe de situatie in het bankenlandschap zich ontwikkelt. De bank moet doorgaan met het opkrikken van haar rentetarieven omdat de reële ECB-rente, de nominale verminderd met de inflatie, negatief blijft.
Het bovenstaande horen was logisch geweest nadat je zegt dat prijsstabiliteit voor de ECB niet onderhandelbaar is en dat de bank de inflatie zal verslaan, dunkt me. Maar dat is níet wat de toehoorders hoorden op die zonnige Frankfurtse morgen. Wat we hoorden was dat de ECB ‘niet gecommitteerd is aan verdere renteverhogingen maar ook niet klaar is ermee’. Ik zal niet de enige aanwezige zijn geweest die op dat moment dacht: wacht, wat? Wat wil je in hemelnaam zeggen, Christine?
Er was weinig in haar toespraak op basis waarvan de burgers van de eurozone rustiger konden slapen, in de wetenschap dat hun monetaire dokter het juiste middel en in juiste mate zal toedienen om inflatie te verslaan.
Later op de dag liep ik langs het nieuwe kantoor van de Bundesbank in het centrum van Frankfurt. Ik moest denken aan de legendarische woorden van voormalig president van de Europese Commissie Jacques Delors, die in 1992 opmerkte dat ‘niet alle Duitsers in God geloven maar wel allemaal in de Bundesbank’.
Das war einmal. Een kleine 20 jaar later geloven meer Duitsers in God (ca. 60 procent) dan in hun nieuwe centrale bank, de ECB (44 procent). Es kan ändern, had een Duitse Bredero kunnen schrijven. Ik acht de kans groot dat het verschil tussen in God gelovende Duitsers en hun landgenoten die in de ECB geloven, groter zal worden.
Edin Mujagić is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en auteur van het boek ‘Keerpunt 1971’. Hij schrijft iedere laatste vrijdag van de maand voor Investment Officer een ECB Watch over het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank.