De Laffer-curve is een omgekeerde U-grafiek die aangeeft dat het optimale punt niet in één van de twee extremen zit maar ergens daar tussenin, in het midden zeg maar. Hét voorbeeld is het tarief voor de inkomstenbelasting. Zet dat tarief op 0 procent en de totale belastinginkomsten zijn 0. Zet dat tarief echter op 100 procent en de inkomsten zijn ook 0 want niemand die gaat werken.
De laatste persconferentie van de Europese Centrale Bank (ECB) maakte pijnlijk duidelijk dat hetzelfde geldt voor de transparantie van een centrale bank. In het verleden waren er geen persconferenties. Sterker, vroeger moesten beurshandelaren aan de hand van de bewegingen op de obligatiemarkten maar proberen af te leiden of er überhaupt een vergadering van de Fed, de Amerikaanse zusterinstelling van de ECB, werd gehouden! Laat staan dat ze te horen kregen wat er besloten was en waarom. Nee, dat was geen optimale situatie.
Maar het andere extreme, na elke vergadering een persconferentie is, in ieder geval wat de ECB onder Christine Lagarde betreft, in mijn optiek de andere extreme. Begin deze maand werd dat dus pijnlijk duidelijk.
Een kijker kon een bijna zombieachtige Lagarde zien en horen die voorlas wat er op de autocue geschreven stond. Was de autocue uitgevallen, dan was het gewoon stil gebleven in de perszaal van de bank. Voor deze kijker was het het zoveelste voorbeeld dat Lagarde in feite niet weet waar ze het over heeft.
Maar het was niet alleen daardoor een beschamende vertoning. In plaats van voor meer duidelijkheid te zorgen, zorgde die bewuste persconferentie juist voor meer verwarring. De bank neemt besluiten per vergadering en afhankelijk van de economische data die gepubliceerd worden. Is heel wat voor te zeggen natuurlijk. Maar toen kwam de aankondiging dat de rente in maart weer met 50 basispunten verhoogd zou worden!? En zo waren er meer inconsistenties te horen.
Mijn lezing is dat de dieperliggende oorzaak daarvoor is dat er grote onenigheid binnen het ECB-bestuur bestaat over wat te doen in de toekomst. Sommige bestuursleden willen nu doorpakken en de rente verder omhoog krikken. Anderen vinden wat tot nu toe is gedaan eigenlijk al te veel van het goede.
Aangezien we in Europa zitten, waar de instellingen altijd een soort eensgezindheid willen uitstralen, werd blijkbaar als compromis een statement opgesteld waar iedereen iets van hem of haar in kon terugzien. Lagarde had net zo goed kunnen zeggen dat de verklaring na afloop 26 regels zal tellen en ieder bestuurslid één regel krijgt. Dat had een nietszeggende statement opgeleverd…maar dat hadden we toch al gekregen. Het was tevens een statement die simpelweg niet uit te leggen was aan de buitenwereld.
Wat in de weken na de vergadering gebeurde, onderstreept dat volgens mij. Terwijl in een lezing een bestuurslid pleitte voor min of meer stoppen met het rente te verhogen, zei een ander bestuurslid in een interview juist dat de renteverhogingen tot nu toe én wat er nog aangekondigd is voor de komende maanden, nog te weinig is. De scheidslijn liep weer eens tussen het noorden en het zuiden van de muntunie. Hoewel…sinds 1 januari is Boris Vujcic, de topman van de centrale bank van Kroatië, ook bestuurslid van de ECB. En hij is een superhavik: inflatie moet koste wat kost omlaag, ook dus als dat eventjes ten koste van de economische groei gaat. Een zeer welkom geluid binnen de bank, als u het mij vraagt.
Tot slot nog iets over de laatste persconferentie van de ECB: het beste ervan was de laatste vraag. Niet omdat het een steengoede vraag was, maar omdat het de laatste vraag was en daarmee het einde van een martelgang.
Edin Mujagić is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en auteur van het boek ‘Keerpunt 1971’. Hij schrijft iedere laatste vrijdag van de maand voor Investment Officer een ECB Watch over het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank.