Kamala Harris probeerde al om zo min mogelijk te spreken over het CO2-beleid. Trump heeft voornamelijk gewonnen omdat hij weet wat voor de kiezers vooral belangrijk is: inflatie, ongecontroleerde immigratie en criminaliteit van illegale immigranten. Europese kiezers zullen beseffen hoe veel dynamischer de VS is, en gaan eisen dat het Europese CO2-beleid minder klemmend wordt om zo de handicaps voor de industrie te verminderen.
Nu Donald Trump zo royaal de verkiezing heeft gewonnen, is het wel zeker dat in de Verenigde Staten het klimaatbeleid in de coulissen verdwijnt. Niet alleen de politieke trend is naar minder nadruk op CO2, ook nieuwe wetenschappelijke inzichten wijzen in die richting. De wisselende effecten van El Niño en La Niña krijgen meer nadruk en er zijn nu ook schattingen van wat “netto nul” zou opleveren: voor de VS zou een onmiddellijke transitie naar “netto nul” de wereldtemperatuur met 0,17 graden Celsius verlagen. Deel dat voor Nederland door een factor twintig en het effect zou dus 0,0085 graden Celsius zijn wanneer wij morgen die sprong in de afgrond naar “netto nul” zouden maken. Een minieme baat voor massale kosten.
Onder Trump komt meer nadruk op de dynamiek van de grote bedrijven in de VS, in contrast met de stagnatie in de EU. Met de Purchasing Managers Index voor de hele Eurozone kunnen we een beetje in de toekomst kijken en zien dan de achtentwintigste maand in successie met een krimpcijfer – de langste reeks negatieve voorspellingen ooit.
Nederland heeft daarbij nog een extra probleem, omdat onze inflatie al een paar jaar hoger is dan het gemiddelde van de Eurozone. In het verleden was hoge inflatie ook ongunstig voor de economie, vooral omdat een loon-prijsspiraal ontstond die meestal een recessie vereist om weer te verdwijnen. Toen kon een land de gevolgen voor de export wegpoetsen door elke paar jaar de wisselkoers naar beneden aan te passen. Met de euro is dat onmogelijk: onze handicap bij de export blijft hangen.
Het is evident dat in Nederland het CO2-beleid de hoofdoorzaak is van het oplopende verschil in het prijspeil tussen Nederland en de rest van de Eurozone. Storingen in het containervervoer, eerst in Chinese havens en nu in de Zwarte Zee, treffen alle eurolanden, en de inkoopprijzen van energie zijn vóór accijnzen en belasting ook overal ongeveer gelijk. Maar Nederland is kampioen in wat de overheid nog bovenop die inkoopprijzen in de wereldmarkt oplegt, en dat is nu zichtbaar in onze hogere prijsindex.
Twee kleinere politieke partijen, BBB en JA21, hebben hier al de consequentie getrokken: Nederland kan beter per direct ophouden met koploper te willen zijn in het CO2-beleid. Daarvoor hoeven we het verdrag van Parijs en het EU-Klimaatverdrag niet op te zeggen, we moeten alleen onze eigen Klimaatwet aanpassen.
Ongeveer de helft van de EU-landen hebben alleen het EU-verdrag getekend maar daar geen nationale extra doelen aan toegevoegd; ik denk dat er een grote kans is dat ook de VVD (die toch graag het MKB terug wil winnen) en het CDA (dat met BBB concurreert voor de stemmen van de boeren) dat standpunt gaan overnemen. Dan krijgt Minister Hermans een zware klus als ze toch blijft komen met CO2-verzwaringen.
Eduard Bomhoff is voormalig hoogleraar monetaire economie en was in het verleden bestuurder bij twee grote pensioenfondsen.