Er bestaan geringe verschillen tussen de belangrijkste centrale banken, zoals de ECB en de Fed, wat betreft institutionele opzet, relatie met de politiek, instrumentarium en zelfs doelstelling. De overeenkomsten zijn echter groter en, afgezien van timing verschilt het beleid van beide dan ook doorgaans niet veel.
Ten aanzien van klimaatrisico’s is het verschil tussen de ECB en de Fed juist aanzienlijk. De grond voor deze bewering is een speech die Fed-bestuurder Chris Waller onlangs in Madrid gaf. Daar hebben onze media geen aandacht aan geschonken. Laat ik het dan maar doen.
De ECB manifesteert zich nadrukkelijk op het gebied van duurzaamheid en klimaatverandering. Ze geeft in haar obligatieportefeuille de voorkeur aan bedrijven die ze vindt deugen en weert zoveel mogelijk bedrijven die kennelijk niet deugen volgens de ECB. Tevens onderwerpt de ECB banken aan stresstesten op het gebied van klimaatrisico’s. Daarbij kijkt wordt gekeken naar de financiële risico’s die samenhangen met de fysieke gevolgen van klimaatverandering en de risico’s van de energietransitie.
Een afwijkende mening
Vorig jaar mei gaf Stuart Kirk, het hoofd ‘Responsible Investments’ bij HSBC Asset Management een geruchtmakende speech over klimaatrisico’s voor banken en beleggers. Hij maakte korte metten met de volgens hem disproportionele aandacht voor de financiële risico’s van klimaatverandering. Hij hekelde DNB zelfs expliciet. Volgens hem had DNB een ongeloofwaardig lange periode van economische krimp en een grote renteschok in de klimaatstresstest gebouwd om de nodige stress in de test te genereren. Met klimaatrisico’s alleen ging het kennelijk niet.
Kirk betoogt, op basis van taxaties van het IPCC zelf, dat de financiële gevolgen van klimaatverandering beperkt zijn, dat die niet spelen op een termijn die voor de solvabiliteit van banken relevant is en constateert dat financiële markten zich weinig tot niets aantrekken van de vermeende financiële klimaatrisico’s.
Kirk is geen ‘klimaatverandering scepticus’. Wel meent hij dat de toekomst zeer onvoorspelbaar is, dat de mens creatief en innovatief is en dat het aanpassingsvermogen van mensen groot is. Het klimaatbeleid moet volgens hem daarom meer gericht zijn op adaptatie dan op mitigatie. Hij sprak verder zijn frustratie in weinig diplomatieke bewoordingen uit over hoeveel tijd hij en zijn team, door toezichthouders worden gedwongen te besteden aan het inschatten van klimaatrisico’s. Kirk werd direct ontslagen. U vermoedde dat al en hij waarschijnlijk ook. Kennelijk wilde hij een statement achterlaten.
Waller zegt hetzelfde
Stuart Kirk kan misschien worden weggezet als een ongeleid projectiel en hij kreeg geen bijval. Tenminste, niet publiekelijk. Maar nu, een jaar later, zegt een Fed-bestuurder plompverloren hetzelfde, zij het in minder confronterende taal. Anderhalve week geleden lichtte Chris Waller in een speech toe waarom hij het niet nodig acht dat de Fed specifiek naar klimaatrisico’s kijkt in het kader van bankentoezicht en financiële stabiliteit. Natuurlijk heeft de Fed de nodige aandacht voor klimaatverandering. Daartoe zijn zelfs diverse interne commissies in het leven geroepen.
Waller legt echter uit dat een centrale bank slechts op specifieke risico’s moet inzoomen als het gaat om effecten die zich zullen manifesteren op een relatief korte termijn, dat wil zeggen op een termijn die overeenkomt met de looptijd van uitstaande contracten. Bovendien moeten de effecten ‘materieel’ zijn, dat wil zeggen dat ze duidelijke invloed zouden moeten hebben op de economie als geheel. Zich baserend op recent wetenschappelijk onderzoek concludeert Waller dat klimaatrisico’s aan geen van beide criteria voldoen! Daarmee zegt hij exact wat Stuart Kirk een jaar geleden zei en wat hem zijn baan kostte.
Je zou denken dat dit een onderwerp is waarover geen groot verschil van inzicht tussen centrale bankiers zou bestaan. Toch trekt de Fed heel andere conclusies dan de ECB. Hopelijk zet dit aan tot enige kritische zelfreflectie bij beide centrale banken. Het bestaat niet dat ze allebei gelijk hebben.
Han de Jong is voormalig hoofdeconoom van ABN Amro. Hij schrijft wekelijks voor Investment Officer over economie en markten. Meer informatie over zijn visie kunt u lezen op Crystal Clear Economics.