Het regeerakkoord ademt een huizenhoge ambitie op het gebied van klimaat, alleen de uitwerking ontbreekt nog. Kunnen beleggers hierbij behulpzaam zijn en bijdragen aan een transitie naar een klimaatneutrale samenleving?
Recent kwam de Nederlandsche Bank (DNB) met een rapport over klimaat gerelateerde financiële risico’s. Zoals het een toezichthouder betaamt was dit een degelijk rapport, vooral gericht op de risico’s van klimaatverandering. Nuttig, goed, wel een tikje saai en behoudend. Vlak daarna werd er een nieuw regeerakkoord gepresenteerd.
DNB analyseert op uitgebreide wijze wat de risico’s van klimaatverandering zijn voor de Nederlandse financiële sector. Naast fysieke risico’s (wat nu als door klimaatverandering Nederland overstroomt) is het meest interessante risico vanuit beleggersperspectief het transitierisico: welke risico’s lopen financiële partijen door activa op hun balans te hebben en te houden die niet passen in een duurzame economie?
Dit is een ander risico dan een ‘normaal’ beleggingsrisico, en wel om twee redenen: de zogenaamde ‘tragedy of the horizon’ en het potentiele disruptieve effect van een duurzaamheidstransitie op de werking van de economie.
Met de ‘tragedy of the horizon’ wordt bedoeld dat aanpassingsprocessen naar een duurzame economie niet of pas langzaam op gang komen. Doordat de gevolgen van de uitstoot van broeikasgassen pas op lange termijn voelbaar zijn, hebben beleidsmakers en bedrijven geen prikkel om nu iets te doen aan het tegengaan van klimaatverandering.
De baten hiervan zijn immers voor toekomstige generaties. Als de agenda van politici wordt geregeerd door opiniepeilingen en die van bedrijven door beurskoersen dan is er weinig ruimte voor dat lange termijn doel.
De tragedie zit er in dat nu actie ondernemen veel goedkoper en efficiënter is dan dat pas op lange termijn doen. Te late actie kan daarbij ook in sterkere mate ervoor zorgen dat verlies moet worden genomen: men is immers niet voorbereid op de grote veranderingen.
Ten tweede betekent een duurzame economie niet alleen minder uitstoot van broeikasgassen. Het is een economie waarin alles van waarde beter en langer wordt benut. Waarbij we dus minder nieuwe spullen hoeven te produceren want alles wat we hebben, van producten tot materialen, benutten we beter.
Dit betekent een heel andere oriëntatie voor veel bedrijven, maar ook van beleggers. Bedrijven die hun verdienmodel hebben gebaseerd op materiaalintensieve productie met een hoog verkoopvolume zouden wel eens toekomstige verliezers kunnen zijn. Nieuwe partijen, of wellicht vaker netwerken van partijen die een hele materiaalkringloop bestrijken, zouden wel eens de winnaars kunnen zijn.
Kansen
Nu kan je als belegger zitten wachten tot die risico’s materialiseren. En dan wellicht nog een paar jaar kunnen zeggen dat daar helemaal niets van klopt. Maar als ook Shell investeert in een producent van laadpalen dan moet er toch ook een lichtje gaan branden. Grote olieproducenten nemen de transitie wel degelijk serieus. Wellicht veel te laat, maar ze acteren wel.
Dat zou je kunnen zien als een van de kansen voor beleggers: voor de troepen uitlopen, investeren in duurzame bedrijven die werkelijk bijdragen aan een klimaatneutrale samenleving.
Die bedrijven zijn soms te herkennen aan hun producten en diensten, soms ook door goed naar hun processen te kijken: hoe gaan ze met materialen om? Hoe zit het bedrijfsmodel nu precies in elkaar? En ja, dit is soms risicovoller. Zeker als er technologie wordt gebruikt die nog niet is bewezen.
Bedrijven die hun bedrijfsvoering zo hebben ingericht dat ze klimaatneutraal zijn of producten of diensten verkopen die daaraan bijdragen zijn de concrete bewijzen dat een klimaatneutrale economie echt kan.
Daarin beleggen is de makkelijkste manier om van de klimaatrisico’s in de portfolio af te komen. Het is daarbij ook nog eens een stuk concreter dan het beleid van het nieuwe kabinet.
Als alle beleggers dit antwoord formuleren op het DNB-rapport helpt het wel het streven van Rutte-III. En ook nog eens op een heel liberale manier: het is de markt die een transitie kan bespoedigen, wellicht beter dan een kabinet.
Hans Stegeman is econoom en werkt bij Triodos Investment Management.