Volgens de econoom Nouriel Roubini zal het Amerikaanse exceptionalisme blijven bestaan omdat de high tech-voordelen extra groei genereren. Toch is enige voorzichtigheid geboden.
‘De VS staan er goed voor voor de rest van dit decennium’, schrijft Roubini in zijn jongste analyse. ‘Sommige beleidsmaatregelen zijn mogelijk stagflationair, andere bevorderen juist investeringen, groei en desinflatie. Fundamenteler blijft de VS het middelpunt van een door technologie gedreven positieve aanboddynamiek die de groei verhoogt en de inflatie in de loop der tijd verlaagt.’
Tegen het einde van dit decennium zal de Amerikaanse potentiële economische groei naar 3,5 à 4 procent kunnen stijgen, voorspelt Roubini nog. Hij houdt wel een kaart achter de hand en schrijft dat neerwaartse risico’s en correcties kunnen plaatsvinden, maar die bespreekt hij niet. Ik overloop ze daarom met u.
1. De handelsoorlog zal zich vroeg of laat laten voelen
Het gewogen handelstarief, een maatstaf voor de importheffingen, zal eind dit jaar tussen 18 en 23 procent bedragen volgens USITC (US International Trade Commission) en Census (volkstelling). Ter vergelijking: in het jaar 1930, ten tijde van de protectionistische Smoot-Hawley Tariff Act, lag dit op 19,8 procent. Er is vandaag nog steeds geen duidelijke strategie, integendeel, die verandert mee met de wind en er zijn nog steeds aanvallen op traditionele bondgenoten. Vroeg of laat zal de economie de gevolgen dragen van deze tarievenoorlog.
2. Netto immigratie in de negatieve cijfers voor het eerst sinds 2015
Onder president Biden (januari 2021-2025) steeg de netto-immigratie van quasi 0 (2020) naar 2 miljoen in 2022 en bleef daarna ongeveer op dit niveau in 2023 en 2024. Meermaals toonden studies aan dat immigranten geen binnenlandse arbeid vervangen, maar er wel complementair aan zijn. Denk aan sectoren zoals de bouw of landbouw, waar er gewoon een tekort aan arbeiders is.
Minder immigranten betekent dus lagere groei. Waar in de Biden-periode een aangroei van 20.000 immigranten per 3 maanden geen uitzondering was, zitten we vandaag in een negatief aangroeicijfer van -0,5 miljoen, volgens het US Bureau of Labor Statistics (BLS).
3. De DOGE (Department of Government Efficiency) disruptie
Waar in 2023 de Amerikaanse federale overheid nog mensen aanwierf (gemiddeld iets meer dan 5.000 per 3 maanden volgens BLS) was dit midden dit jaar teruggevallen naar een outflow van bijna 15.000, wat neerkomt op een daling van ongeveer 80.000 mensen dit jaar. De impact van deze afvloei wordt ingeschat op een groei-effect van -0,3 procent dit jaar.
Een departement dat fors geraakt wordt, is onderwijs: in vergelijking met 2024 zijn de uitgaven er meer dan gehalveerd (eind oktober). Er is dus sprake van een crisis in het onderwijs. Er zijn problemen met kinderopvang, de lagere lerarenlonen en de torenhoge studieschulden. Als men een land zwak wil maken, moet je universiteiten en fundamenteel onderzoek kapot besparen.
4. Consumenten en bedrijfsleven blijven voorzichtig
Na een top van bijna 160 (sentimentsindex) bij het begin van de eerste ambtstermijn van president Trump daalde het sentiment bij de consumenten tot 80, om met Biden opnieuw te stijgen tot 125. Vandaag zitten we opnieuw rond het dieptepunt van 80. De vertrouwensindex van de Conference Board schetst ongeveer hetzelfde beeld.
Het is niet te verwonderen dat we lazen dat het van de crisis van 2008 geleden is dat de Amerikaanse werknemers zich zo zorgen maken over banen. Historische gegevens tonen aan dat de intuïtie van Amerikanen over de arbeidsmarkt vaak dicht bij de waarheid ligt: er is een correlatie met de werkloosheid zes maanden later. Volgens Chris Bangert-Drowns (Washington Center for Equitable Growth) blijft de werkgelegenheid in sectoren met een hogere tarievenblootstelling dalen.
5. Inflatie blijft consument pijn doen
De kerninflatie is in dalende lijn, maar blijft met 3 procent vrij hoog. De goederen kerninflatie daarentegen zit in stijgende lijn: van een dieptepunt van -2,2 procent tot 1,54 procent vandaag, met een uitschieter bij tweedehandswagens van 5 procent. Er wordt verwacht dat de bedrijven de hogere tarieven meer zullen doorrekenen, wat verder druk op de inflatie (en de Fed) kan zetten. De beslissing van president Trump om op zijn tariefstappen met Brazilië terug te komen, moeten we niet ver zoeken.
Het is dan ook nuttig te kijken naar de PCE Diffusion Index, waarbij het procent van stijgende prijzen verminderd wordt met het procent van dalende prijzen. Daar zien we het laatste jaar een forse stijging (van -20 tot bijna +60). Een hoge PCE Diffusion Index betekent dat een groot deel van de bestedingscategorieën prijsstijgingen kent, dus een algemene trend van prijsstijgingen over veel bedrijfsgeledingen, wat beleidsmakers voorzichtiger maakt in hun monetair beleid.
Geen wonder dat de 5-jarige reële en 30-jarige vaste hypotheekrente vandaag nog steeds zeer hoog noteren (respectievelijk 1,5 en 6,2 procent). We moeten tot voor 2010 teruggaan om nog dergelijke hoge rentevoeten terug te vinden.
6. De cryptomania onderuit
We zien de cryptomarkt onder druk komen. Vandaag blijft het nog beperkt tot een risicosignaal. Maar de hoge rente (en dalende liquiditeit), een zwakke groei en een algemene vlucht naar veilige beleggingen kunnen een kettingreactie veroorzaken. Geen toeval dat de ECB waarschuwt voor een kwetsbare financiële stabiliteit met waarderingen op aandelen-, krediet- en activamarkten die hoge toppen scheren.
Besluit
Ik beschreef enkele hoeken van waaruit de tegenwind in de VS kan komen: de huidige handelsoorlog met de wispelturigheid die eraan verbonden is, de immigranten die het land uitgewezen worden, de overheid die afgebouwd wordt, voorzichtige consumenten en bedrijven, allianties die afgebroken worden en tot slot de inflatie die onvoldoende daalt.
Roubini schrijft dat pessimisme over de Amerikaanse economie de komende jaren niet gewettigd is. Argumenten zoals ondersteunend monetair beleid, AI-investeringen, de opkomst van digitale munten en aanverwante sectoren zullen de groei verder omhoog duwen. Tussentijdse correcties zijn wel mogelijk, schrijft hij. De terugkeer naar de Amerikaanse aandelenmarkt de laatste weken zit in dit denkspoor.
Zelfs al zijn de argumenten van Roubini valabel en geloofwaardig, toch kan enige voorzichtigheid voor de Amerikaanse aandelenmarkt vandaag geen kwaad. Een goede spreiding richting kwaliteitsaandelen binnen Europa, groeilanden en Japan zijn aan te bevelen.
Jan Vergote is onafhankelijk financieel consultant en analist.