Als gevolg van de Europese duurzaamheidsregelgeving moeten financiële marktpartijen naast financiële risico’s ook duurzaamheidsrisico’s integreren in hun interne bedrijfsvoering.
Voor fondsbeheerders en beleggingsondernemingen is dit een verplichting die al geldt sinds augustus 2022. Toch lijkt het erop dat deze verplichting nog niet altijd voldoende is uitgekristalliseerd, met name voor financiële marktpartijen die niet gericht zijn op duurzaam beleggen.
Wat is de verplichting?
Financiële marktpartijen, zoals fondsbeheerders en beleggingsondernemingen, moeten op grond van de Europese richtlijn beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen (Aifmd), de richtlijn Instellingen voor Collectieve Beleggingsinstellingen (ICBE’s) en richtlijn voor Markten in financiële instrumenten (Mifid), duurzaamheidsrisico’s en -factoren meenemen in hun (i) interne beheersorganisatie, (ii) beleggingsproces, (iii) risk management raamwerk en (iv) belangenconflictenregeling.
Een duurzaamheidsrisico wordt omschreven als “een gebeurtenis of omstandigheid op ecologisch, sociaal of governance gebied die, indien ze zich voordoet, een werkelijk of mogelijk wezenlijk negatief effect op de waarde van de belegging kan veroorzaken”. Daarnaast is het van belang dat fondsbeheerders en beleggingsondernemingen over voldoende capaciteit en expertise beschikken om deze duurzaamheidsrisico’s effectief te integreren.
Informatieverplichting over duurzaamheidsrisico’s
Op grond van de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) moesten fondsbeheerders en beleggingsondernemingen al wel eerder informatie verschaffen over de wijze waarop zij duurzaamheidsrisico’s hebben geïntegreerd, namelijk al in maart 2021.
Deze transparantieverplichting houdt onder meer in dat fondsbeheerders en beleggingsondernemingen precontractueel informatie moeten verschaffen. Dit betreft zowel (a) de wijze waarop duurzaamheidsrisico’s in hun beleggingsbeslissingen worden geïntegreerd als (b) de resultaten van de beoordeling van de waarschijnlijke effecten van duurzaamheidsrisico’s op het rendement van de financiële producten die zij aanbieden. Belangrijk is dat hiervoor het “comply or explain“-principe geldt, waaruit blijkt dat als een fondsbeheerder of beleggingsonderneming duurzaamheidsrisico’s niet relevant acht, zij dit moet toelichten.
Mismatch van regelgeving
Als fondsbeheerder of beleggingsonderneming moest je dus op grond van de SFDR eerder over de integratie van duurzaamheidsrisico’s in je beleggingsproces publiceren dan de daadwerkelijke verplichting om deze te integreren in je organisatie. De omgekeerde volgorde van de inwerkingtreding van de verplichtingen zorgt voor die financiële marktpartijen die niet gericht zijn op duurzaam beleggen mogelijk voor verwarring.
De omstandigheid dat je als fondsbeheerder of beleggingsonderneming duurzaamheidsrisico’s niet relevant vindt en dit transparant maakt op basis van de SFDR, neemt niet weg dat je verplicht bent deze risico’s mee te nemen in je bedrijfsvoering, waaronder je risicobeheerbeleid en beleggingsbeleid. Deze verplichting geldt namelijk onverkort.
Hoe te integreren?
Hoe duurzaamheidsrisico’s exact moeten worden ingebed in de bedrijfsvoering van een fondsbeheerder of beleggingsonderneming is niet altijd duidelijk, aangezien de Europese wetgever destijds heeft gekozen voor een ‘high-level principle-based’ benadering. Dit betekent dat niet exact is voorgeschreven hoe duurzaamheidsrisico’s geïntegreerd moeten worden. Wel heeft DNB hieraan enige, niet bindende guidance gegeven door het opstellen van good practices voor de gehele financiële sector in haar Gids voor de beheersing van klimaat- en milieurisico’s, zoals gepubliceerd in maart 2023.
Ook de AFM heeft meer inkleuring gegeven aan deze regelgeving voor fondsbeheerders in haar rapport rond ‘Duurzaamheidsrisicobeheersing, Verkenning naar de beheersing van duurzaamheidsrisico’s door beheerders van Nederlandse beleggingsinstellingen’ van 1 augustus 2023. Daarin schetste de AFM al enige contouren waaraan het duurzaamheidsrisicomanagement van fondsbeheerders moet voldoen en wat zij in elk geval van fondsbeheerders verwacht. Zoals bijvoorbeeld ten aanzien van de risicobereidheid, het toepassen van stress-testen en scenario analyses en het toepassen van risicolimieten bij duurzaamheidsrisico’s.
Proportionaliteit
De Europese regelgeving geeft aan dat de integratie van duurzaamheidsrisico’s in je bedrijfsvoering afhankelijk is van de aard, schaal en complexiteit van de organisatie, mede met het oog op de activiteiten en dienstverlening die wordt aangeboden. Juist voor de integratie van duurzaamheidsrisico’s zou meer invulling moeten worden gegeven aan dit proportionaliteitsbeginsel.
Voor grote financiële marktpartijen die gericht zijn op ESG-beleggen en veel ESG-expertise in huis hebben zal de vraag hoe duurzaamheidsrisico’s moeten worden geïntegreerd minder een probleem zijn. Dit in tegenstelling tot kleinere financiële marktpartijen zonder die focus. Het is dan ook wenselijk dat de Europese wetgever, juist voor de fondsbeheerder of beleggingsonderneming die duurzaamheidsrisico’s niet relevant vindt, meer duidelijk geeft over wat van deze financiële marktpartijen wordt verwacht. Mogelijk en hopelijk dat de Europese toezichthouder voor de financiële markten, Esma, hier in de toekomst meer richting aan zal geven.
Randy Pattiselanno is Legal & Regulatory Consultant bij de Projective Group.