Duurzaamheid kost geld en de energietransitie gaat niet zonder horten en stoten. Energiearmoede is het nieuwe modewoord. En nu maar hopen dat politici onder druk van de publieke opinie geen koudwatervrees krijgen.
In mijn allereerste column op deze plek had ik het over de duurzaamheidsbubbel. Mijn focus was vooral op beleggers die graag ESG-proof willen zijn. Na jarenlange ervaring in de sector ben ik wellicht licht cynisch geworden. Door alle duurzame standaarden zag ik door de bomen het groene bos niet meer, maar er komt langzaam meer duidelijkheid in de criteria. En dat is goed. Greenwashing wordt benoemd en aangepakt. Beleggingshuizen die ik nog nooit heb kunnen ‘betrappen’ iets met de goedheid van de mens voor te hebben, vallen door de mand. Ook dat is goed. Maar daarmee zijn we er nog niet. De maand november laat zich kenmerken door de volgende klimaatconferentie: COP26 in Glasgow. Eindelijk weer een vervolg. Tijd voor echte plannen.
Want laten we helder zijn. Er is wel iets veranderd de laatste jaren. U ondervindt de gevolgen aan den lijve; het weer wordt extremer en u merkt het in uw portemonnee – dan komt het wel erg dichtbij. De grootste rode vlag is uw energierekening: koersen van grondstoffen zijn geëxplodeerd, inflatie is terug – de ultieme disconnectie tussen vraag en aanbod. De wereldeconomie draait op volle toeren.
Dan merken we meteen dat we de afgelopen jaren onvoldoende hebben geïnvesteerd. Kolencentrales werden afgeschakeld, want vies; fossiel is fout, we gaan van het gas. En intussen zijn er simpelweg onvoldoende voorzieningen getroffen om iedereen van schone energie te voorzien. De discussie over kernenergie duurt voort en zorgt voor de nodige controverse, terwijl de bouw van een centrale jaren duurt.
Doorgeschoven rekening
De roep om nú iets te doen klinkt luider en luider. Onder de noemer van energiearmoede zoeken veel mensen naar inzet van de overheid. Er zou sprake zijn van ‘marktfalen’ en daarom moet de overheid meer doen. Onzin. Er is sprake van ‘overheidsfalen’. Mijn voorlopige afdronk en gelijk het slechte nieuws is dat we prijsstijgingen als die van de afgelopen weken in het komende decennium vaker gaan meemaken. Aan het werk dus met die transitie. Nu plannen terugdraaien onder druk van dreigende energiearmoede is een heel slecht idee. Daarmee dumpen we de uiteindelijke klimaatrekening bij de volgende generatie. Simpelweg compenseren betekent ook dat de rekening wordt doorgeschoven.
Juist nú moet het metaforische gaspedaal verder worden ingetrapt: dat betekent meer investeren. Het goede nieuws is dat nú een stuk aantrekkelijker is geworden. Stimulans van de overheid in de vorm van allerlei subsidies is niet meer nodig. Wat haar nu te doen staat, is de standaarden afdwingen en vastleggen in regels – en vaart maken met het beprijzen van externaliteiten. Kom maar door met die CO2-belasting, inclusief heffing aan de grens (carbon tax border adjustment). De markt zorgt er dan wel voor dat kapitaal stroomt naar de plek waar goed wordt gehandeld. Met de juiste prikkel gaat kapitalisme de wereld redden.
En dat is de boodschap die ik in mijn laatste column in deze vorm op deze plaats wil meegeven. Ik verruil mijn plek als columnist weer voor de plek als belegger. Kom maar door met plannen voor de energietransitie. ik zal ze met alle liefde helpen financieren.
Roelof Salomons is hoogleraar Beleggingstheorie en Vermogensbeheer aan de Rijksuniversiteit Groningen en strategisch adviseur bij verschillende financiële instellingen.