Het schouwspel dat het geopolitieke circus de laatste weken heeft opgevoerd, kent in de wereldgeschiedenis geen precedent en is best niet voor herhaling vatbaar. Indien u intussen van de opeenvolgende reeks van plotwendingen alleen maar zeeziek werd, dan mag u van geluk spreken.
Onze verbazing over de wanvertoning sloeg om in totale verbijstering door de lukrake invoering van de Amerikaanse importtarieven van 25 procent (en méér) op hun beide buurlanden, die samen instaan voor 40 procent van de internationale handel van de VS. Canada is daarenboven de eerste handelspartner van 23 Amerikaanse staten en kan vanzelfsprekend zelf doelgerichte tegenmaatregelen nemen die bijzonder hinderlijk kunnen zijn voor de Amerikaanse economie. Bij de zoektocht naar een eventuele economische motivatie voor een dergelijke zelfdestructieve maatregel kom je al gauw terecht bij het gigantische handelstekort van de VS.
Grafiek 1: Evolutie van het Amerikaanse handelstekort
Na een oppervlakkige analyse lijkt het erop dat de Amerikaanse economie wordt leeggezogen door haar handelspartners. Niets is minder waar: Door het feit dat de VS een flink deel van hun consumptiegoederen en halffabricaten kunnen invoeren, is de Amerikaanse economie in staat om zich van een onvermijdelijke oververhitting en tegen hoge inflatie te behoeden. Wat de VS invoeren, is – naast de buitenlandse producten – ook de efficiëntie van Japan, Canada en Europa en de lagere productiekosten van Mexico, China en Zuidoost-Azië.
Gegeven het feit dat de VS de grenzen van volledige tewerkstelling hebben bereikt en tegen een hoge capaciteitsbezetting draaien, is een verhoging van de productie op korte (of zelfs middellange) termijn niet mogelijk. De Amerikaanse industrie is immers niet flexibel genoeg om haar productieproces tijdig bij te stellen.
De VS kunnen simpelweg zelf niet voldoende producten op de binnenlandse markt aanbieden om de buitenlandse, door opgelegde taksen getroffen, goederen te vervangen. Dit betekent dat de importtarieven die de VS op haar handelspartners richten, enkel zullen leiden tot het doorrekenen ervan aan de Amerikaanse consument via prijsverhogingen. De inflatie vertoont er echter nu al bijzonder koppig gedrag en verdere opwaartse druk op de lonen én de prijs van ingevoerde goederen is absoluut van niet aard om de Amerikaanse economie van dienst te zijn, terwijl de importtaksen slechts een marginale duit in het zakje doen.
De recente verzwakking van de dollarwisselkoers is alleszins een duidelijk teken dat deze politiek de VS verzwakken. De invoerheffingen op Amerikaanse producten die als vergeldingsmaatregelen worden ingevoerd hebben een rechtstreekse impact op de VS, want meestal beschikken Canada, Mexico en Europa over goedkopere en kwaliteitsvolle producten die het wegvallen van de Amerikaanse producten voor een groot deel zullen opvangen. Daarom heeft de VS nu eenmaal een handelstekort.
Tel alles bij elkaar op en je krijgt een totaal onnodige terugval van de globale economische groei en opwaartse druk op de inflatie. Geen mens heeft hier wat aan. Dat hiervoor nu al een naam is verzonnen, is geen goed voorteken: a trumpcession.
De meest recente cijfers over de ontwikkeling van de kleinhandelsprijzen in de VS wijzen vooralsnog op een beperkte afkoeling van de inflatie. De potentiële opwaartse druk op de prijzen die op basis van de importtarieven te verwachten valt, is hierin nog niet meetbaar. Vergeet immers niet dat dergelijke statistieken de situatie in het recente verleden bekijken.
De Fed zal op basis hiervan niet geneigd zijn om haar monetaire beleid snel te versoepelen. Je bestuurt een auto immers niet via de achteruitkijkspiegel. Toch blijven er twee dalingen met 25 basispunten in 2025 mogelijk.
De huidige turbulenties op de financiële markten staan niet in proportie met wat er kan gebeuren bij het effectieve uitbreken van een handelsoorlog. De VS zullen deze met zekerheid verliezen, net als in 2018 in hun warrige conflict met China, maar de wereldwijde schade op de beurzen kan substantieel zijn. Maar dit lijkt niet het scenario te zijn waar de financiële markten nu van uitgaan. Gelet op de relatief beperkte neerwaartse correcties lijkt men eerder te hopen op een spoedige afzwakking van de tarieven. Maar de Amerikaanse president lijkt zich nog geen rekenschap te geven van de potentiële gevolgen van zijn politiek.
De volgehouden outperformance van de Europese aandelenmarkten in 2025 komt als grote verrassing. De Europese beursindices bereiken nieuwe recordniveaus, gedragen op de vleugels van een sterk presterende defensiesector en een spurt van haar bankaandelen. De Europese economie krijgt intussen onverhoopt de kans die het verdient en zal eindelijk terugvechten zoals het hoort voor een regio met herwonnen zelfvertrouwen, investeringen in AI, robotica, groeigericht onderzoek en automatiseringsinspanningen. Liefst zonder al te veel nieuwe regels, als het kan.
Door middel van een geduldige opbouw in die bedrijven en sectoren die de toekomst zullen bepalen, zullen we ook wereldwijd het opwaarts pad terugvinden. De turbulente laatste weken zijn slechts een vervelende omleiding geweest.
Stefan Duchateau is hoogleraar en columnist van Investment Officer.