Het stof na de Amerikaanse presidentsverkiezingen lijkt al te gaan liggen en leidt tot een afkoeling op de financiële markten, na de bescheiden beursrally waarmee de rechtse overwinning werd begroet. Hiermee lieten beleggers hun (voorlopige) voorkeur blijken voor de legendarische wispelturigheid van Donald Trump boven de onzekerheid van de economische politiek van Kamala Harris.
Maar de aandelenmarkten slaakten vooral een zucht van opluchting, omdat de verkiezingsresultaten meteen onbetwistbaar waren en geen aanleiding vormden voor oproer.
De overwinning van Trump was door de financiële markten grotendeels geanticipeerd: enkele dagen voor de verkiezingen werd er 70 procent kans gegeven op een Republikeinse overwinning. Het gaf – volledig in lijn van de verwachtingen – een opstoot aan de dollar en de langetermijnrente en gaf de Amerikaanse aandelenindices wind in de zeilen.
Een kat in een zak?
We laten ons hierin niet meeslepen. Enerzijds omdat een “trifecta” geen ideaal scenario vormt voor de beurzen. Een trifecta geeft aan dat zowel het presidentschap als de meerderheid in beide wetgevende kamers bij dezelfde partij zit, met die bedenking dat in een aantal belangrijke dossiers een 60 procent meerderheid nodig is.
Een constellatie waarbij het Huis en de Senaat tot dezelfde partij behoort, leidde in het verleden niet tot beste beleggingsresultaten. De geschiedenis hóéft zich natuurlijk niet altijd te herhalen.
Anderzijds blijven we sceptisch omdat het economische plan van de intredende president weliswaar meer ondernemingsgezind lijkt, maar dermate simplistisch is onderbouwd dat permanente waakzaamheid geboden blijft.
Geen schaap in wolvenvacht
Initieel kon er nog van uit worden gegaan dat de aanstootgevende agressiviteit die Trump tijdens de verkiezingsstrijd hanteerde, zou milderen eens hij de verkiezing op zak had. Niet dus, integendeel zelfs. Door ook de popular vote te winnen, voelt het aan alsof gans de VS nu eensgezind achter zijn plan staat om er met een extra-grove borstel door te gaan.
Natuurlijk zijn er vele kiezers (ook in Europa) voor te vinden om weerwerk te bieden tegen de onverzadigbare drang naar regelneverij van de overheid. Maar de haast absurdistische voorstellen bij de samenstelling van zijn regeringsploeg illustreren een compleet gebrek aan ernst en een verregaand misprijzen voor het Amerikaanse staatsapparaat.
De kandidatuur van RFK jr. als gezondheidsminister zorgt intussen voor chaos op de beurzen. De S&P Composite index staat 8 dagen na de verkiezingen nog licht positief, maar de index van farmaceutische bedrijven dook gemiddeld 6 procent lager, met zware uitschieters van 15 procent tot 20 procent bij bedrijven als Moderna, Novavax, Amgen en Abbvie. Door de vrees voor tariefverhogingen verliezen ook de Europese aandelen steeds meer terrein.
Grafiek 1: Evolutie in lokale munt van de S&P composite, NASDAQ, MSCI-eurozone en de USA pharma & Biotech-index
De hond in het kegelspel
De eerste neerwaartse schok op de Amerikaanse aandelenbeurzen in de nasleep van de verkiezingen was zeker gelinkt aan deze bewust provocatieve benoemingen. De koerscorrectie van 15/11 had echter meerdere oorzaken. Sommige daarvan staan volledig ook los van verkiezingscontext, want tijdens de opvallend korte wittebroodsweken werd helaas zonder de waard gerekend: de Amerikaanse centrale bank.
De Fed volgt immers haar eigen logica en is als onafhankelijke instelling veel moeilijker onder controle te brengen dan een overheidsdepartement als defensie, onderwijs of justitie. De centrale bank heeft de vrijheid om haar eigen beleid uit te stippelen om de maatschappij tegen werkloosheid en inflatie te beschermen en de beurzen van financiële zeepbellen te vrijwaren.
Inflatiezorgen
De Amerikaanse inflatiecijfers volgen intussen een hobbelig pad. Dat komt door het voorafgaande beleid van de centrale banken waardoor de beleidsrente initieel te laat, vervolgens versneld en – vooral – onnodig hoog werd opgetrokken.
De hoge inflatie - en vooral de overmatige stijging van voedsel- en huurprijzen - vormde dan ook een belangrijk thema tijdens de afgelopen presidentsverkiezingen en droeg in belangrijke mate bij aan de verkiezingsnederlaag van de zittende regeringsploeg, samen met een manifest tijdsgebrek en een strategisch mistasten op diverse vlakken. Het maakte de Democratische kandidate weerloos in haar strijd tegen Trumps uitgekiende en vlekkeloos uitgevoerde electorale strategie: max out the men and hold the women.
Overal molshopen
De inflatiecijfers botsten recentelijk opnieuw tegen een hindernis op hun verwachte neerwaartse pad. De voornaamste boosdoeners zijn weer de huurprijzen en de luchtvaarttarieven. Toch mag aan de huidige beweging van de indicatoren van de kleinhandelsprijzen niet te veel aandacht worden gegeven. Deze werden sterk beïnvloed door de tijdelijke gevolgen van de orkanen die de Oostkust van de VS teisterden.
Het enige lichtpunt is de vaststelling dat de kerninflatie wel degelijk stabiliseert rond het langetermijndoel van 2 procent per jaar. Op zich is dat geruststellend, maar de open vraag blijft hoe de Fed hierop zal reageren.
Wat een centrale bank in deze omstandigheden moet doen, is glashelder: de beleidsrente met bekwame spoed terugschakelen naar een neutraal tarief (ergens in de buurt van 3,5 procent) om de huurprijzen en financiële kosten in het gareel te brengen. Maar het tegendeel lijkt zich te gaan manifesteren: de verwachte opeenvolgende reeks van 6 à 7 rentedalingen is nu teruggeschroefd tot hooguit een tweetal over de komende twaalf maanden, en dit met ruime tussentijdse periodes.
Voorlopig geen trifecta voor de beurzen
Een drieklapper voor de beurzen zou erin bestaan dat zowel de aandelenmarkten hoger gaan, terwijl de langetermijnrente daalt en hierdoor de obligatiemarkten (eindelijk) substantieel aantrekken én de dollar die zich van zijn stevige kant laat zien. Voorlopig lijkt alleen het laatste zich te door te zetten.
De financiële markten twijfelen of de inflatie nog voldoende dalingspotentieel heeft. We zien inderdaad pas op het einde van het eerste kwartaal van 2025 opnieuw wat versnelling in de gewenste richting.
De markten vrezen vooral voor een escalatie aan het Russisch-Oekraïense front, zeker nu de goedkeuring er is om langeafstandsraketten te gebruiken. Van dit wapengoed is er te weinig voorradig om enig militair verschil te maken, maar het afvuren van enkele van deze raketten is wel genoeg om de Russische nucleaire dreiging op scherp te zetten. Op zijn minst gezegd was deze goedkeuring een zeer risicovolle zet van de Biden-administratie, hierin expliciet gesteund door Groot-Brittannië. De financiële markten houden niet van dit soort blufpoker.
Stefan Duchateau is hoogleraar en columnist van Investment Officer.