Dit is voorlopig mijn laatste column voor Investment Officer, althans als zelfstandig adviseur. Onlangs ben ik in dienst getreden bij een vermogensbeheerder, wat uiteraard verbaasde reacties opleverde: want waarom je vrijheid opgeven?
Zelf had ik begin dit jaar ook niet gedacht weer in loondienst te gaan: het bestaan als zelfstandig ondernemer en adviseur beviel prima, met interessante opdrachten en veel afwisseling, waarbij ik op verschillende plekken kon helpen verschil te maken.
Zo deed ik bijvoorbeeld een mooi project bij een pensioenfonds dat terug wilde van passief naar actief beleggen om lange termijn waarde na te streven. De zeer gedreven beleggingscommissie had daarin een duidelijke visie, maar wilde verdere onderbouwing om daarmee de dialoog aan te gaan met het bestuur. Daar komt heel wat bij kijken, want wat is lange termijn waarde precies? Hoe meet je het? Hoe zorg je dat je zowel de financiële als de niet-financiële component op peil houdt? Wat betekent het als je tracking error en de benchmark loslaat? Welke meetlatten komen daarvoor in de plaats?
Dan komt het niet alleen aan op de ratio, maar ook op het gevoel: kun je sommige veronderstellingen loslaten en nieuwe omarmen? Wanneer is het bewijs goed genoeg, vooral als je weet dat nog niet alles onderzocht is en je in feite aan het pionieren bent? Het volstaat dan niet om een rapport te schrijven, maar vereist een serie van gesprekken waarin je grondig verkent wat de zorgen en onderliggende problemen zijn. Ook, of misschien wel juist als de groep aanvankelijk ver uit elkaar ligt, kan dat fascinerende en succesvolle gesprekken en resultaten opleveren.
Veel meer pensioenfondsen
Met zulke projecten heb je eigenlijk geen reden om iets anders te gaan doen. Maar toen kwam er een grote vermogensbeheerder langs die me de mogelijkheid bood om dit soort gesprekken bij veel meer partijen te gaan voeren; en de resultaten ervan mee te nemen in productontwikkelingen en interne processen. Dan kun je dus verschil maken bij veel meer pensioenfondsen. Bovendien beschikt de vermogensbeheerder over een indrukwekkende datamachine op duurzaamheidsgebied, waarmee het precies kan doen wat prof. Dirk Schoenmaker en ik in ons boek Principles of Sustainable Finance voorstellen: duurzaamheid uitdrukken in waarde. Dus niet alleen in beleid en scores denken, maar in termen van de externaliteiten (positief en negatief) die ondernemingen genereren, zodat inzichtelijk wordt hoeveel waarde ze creëren en vernietigen voor natuur en samenleving – en welke risico’s ze lopen dat die geïnternaliseerd worden, dus tot uitdrukking komen in hun winstgevendheid en koersen. Met zulke dashboards kunnen pensioenfondsen ook beter sturen op hun niet-financiële rendementen – impact als derde dimensie, zoals PFZW het noemt.
Wat ook meespeelde in mijn overweging: weer in teamverband opereren, want met elkaar maak je meer verschil dan alleen. En wat de columns betreft: vanuit mijn nieuwe rol blijf ik natuurlijk schrijven. Wellicht ook wel weer eens voor Investment Officer.
Willem Schramade is oprichter en eigenaar van Sustainable Finance Factory. Hij is auteur van het boek ‘Duurzaam kapitalisme’ en als onderzoeker verbonden aan de Erasmus Universiteit. Dit is voorlopig zijn laatste column.