Was 2023 een bijzonder jaar of niet? Oorlogen, de opkomst van AI en de Wet toekomst pensioenen waren zeker uitzonderlijke gebeurtenissen. Aan de andere kant: hun impact op de vermogensbeheerssector lijkt beperkt te blijven.
De vermogensbeheersector heeft er een aantal bijzondere jaren opzitten. Maar hoe zouden we 2023 moeten beschrijven? Vaak is er een dominante gebeurtenis die een jaar kleurt. Vorig jaar was dat het einde van negatieve rentes, gepaard gaande met sterk oplopende inflatie. Dit jaar zou je ‘terug naar de economische norm’ kunnen noemen, met normale rentes en met een beweging richting een normaal niveau van inflatie. Aan de andere kant: niet één maar twee oorlogen aan de rand van Europa. Hoe beperkt de invloed op de markten daarvan ook lijkt, het voelt niet normaal aan. Een rondgang bij mijn collega’s van AF Advisors geeft een keur van bijzonderheden dit jaar die meer of minder relevant zijn voor onze sector.
De doorbraak van kunstmatige intelligentie door chatbots bij het grote publiek wordt veel genoemd. Er wordt al een aantal toepassingen van kunstmatige intelligentie gebruikt in onze sector, maar dit staat nog in de kinderschoenen. Voor een deel zijn dit beleggingstoepassingen. Het beoordelen van beleggingen en het maken van beleggingskeuzes zou, in ieder geval tijdelijk, actief beheer een impuls kunnen geven. Zij die kunstmatige intelligentie beter kunnen inzetten zouden een voordeel kunnen hebben.
Aan de andere kant zijn de resultaten van AI-beleggingsfondsen nog niet om over naar huis te schrijven. Meer potentie zit in het efficiënter maken van onze sector. Het communiceren met klanten inclusief rapportages, het administreren van beleggingen en het uitvoeren van risicobeheer kan vele malen efficiënter door de inzet van kunstmatige intelligentie.
Ook wij als consultants zullen voor een deel overbodig worden. Waarom zou je een risicobeheerbeleid laten schrijven als een chatbot dat ook kan? Waarom zou je een marktanalyse afnemen als deze ook door een chatbot kan worden opgesteld? Het vereist voor iedereen in de gehele sector een stuk introspectie over de vraag waar je echt toegevoegde waarde hebt.
De goedkeuring van de Wet toekomst pensioenen in de Eerste Kamer wordt ook bijzonder genoemd dit jaar. De voorbereidingen in de pensioensector voor deze gigantische exercitie kwamen recent pas echt goed op stoom. En ja, wellicht dat de verkiezingsuitslag roet in het eten gaat gooien. Critici, hoe beperkt onderbouwd hun visie op het pensioenakkoord ook vaak is, hebben inmiddels een beperkte meerderheid in de Tweede Kamer. Toch zal er veel moeten gebeuren wil deze wet teruggedraaid of zelfs maar aangepast worden. In de Eerste Kamer hebben de critici geen meerderheid.
De pensioensector zelf is druk bezig met de voorbereidingen waarbij veel geld wordt uitgegeven aan de voorbereidingen en ook keuzes worden gemaakt die niet zomaar teruggedraaid kunnen worden. 2023 stond in het kader van het eerste jaar van voorbereiding: het ontwerpjaar. Na stevige discussies, met een flinke dosis enthousiasme en ook enige naïviteit, worden nieuwe pensioenregelingen ontworpen. De komende jaren zal het ontwerp worden getoetst aan de realiteit. Niet alles kan, en zeker niet alles kan op tijd.
Ook komt de verkoop van de Nederlandse tak van Aegon aan a.s.r., die dit jaar werd afgerond, naar voren. Hiermee gaat de consolidatie van de Nederlandse financiële sector weer een stap verder. In 2023 zijn geen grote nieuwe overnames gepresenteerd. Toch is er een flink aantal financiële instellingen of bedrijfsonderdelen te bedenken die op de nominatie staan om overgenomen te worden. Het pleit ervoor om extra rekening te houden met strategisch risico bij het gebruik van financiële instellingen als serviceprovider. Wat is het bestaansrecht op lange termijn van je serviceproviders? Maken ze de juiste strategische keuzes? Is er een realistische strategie? Allemaal vragen om nadrukkelijk mee te nemen in de selectie van serviceproviders.
Iets verder van ons bed was een aantal faillissementen van banken. Daar waar de veronderstelling was dat met alle regelgeving sinds de financiële crisis een faillissement een stuk moeilijker was geworden, blijkt geen regelgeving opgewassen te zijn tegen de combinatie van slecht management en een bank run. Wat wel mooi was om te zien, is dat de dominostenen deze keer niet bleven vallen. Het is wel jammer dat er nog steeds overheidsingrijpen nodig was, al was de inzet van belastinggeld deze keer beperkt.
Al met al een aantal bijzondere gebeurtenissen in onze sector zoals in elk jaar, maar over het geheel genomen geen uitzonderlijk jaar. Op zich ook wel eens lekker.
Jasper Haak is managing partner bij AF Advisors. AF Advisors is een van de kennisexperts die maandelijks een bijdrage voor Investment Officer schrijft.