Op deze plek waren we al eerder kritisch op de classificatiesystematiek van SFDR tussen Artikel 6, 8 en 9. Lang verhaal kort; een classificatiesysteem zonder duidelijke ondergrens of definitie van duurzaamheid schept geen helderheid en leidt niet tot grotere allocaties naar duurzame projecten.
Destijds richtten we onze hoop op de Taxonomie, de Europese classificatiemethodiek voor ecologisch duurzame activiteiten. Wellicht dat als duidelijk zou worden in hoeverre portefeuilles taxonomie-aligned zouden zijn, dit beleggers wel degelijk zou helpen. Helaas bleek dat project te ambitieus. Het lukte Europa niet andere delen van de wereld enthousiast te krijgen voor de Taxonomie en ook binnen Europa wordt de groep bedrijven die over de Taxonomie moet rapporteren eerder kleiner dan groter als gevolg van de nieuwe agenda van deregulering.
SFDR 2.0
Met de herziening van SFDR – zeg maar SFDR 2.0 – die op 20 november 2025 is gepubliceerd, wil de Europese Commissie de problemen met de huidige classificatie oplossen door het volledige systeem opnieuw in te delen. Weg met het huidige 6/8/9-stelsel en op naar een driedeling die beter moet laten zien wat een product precies doet: producten die aan een transitiedoelstelling bijdragen (nieuwe Artikel 7), producten die aantoonbaar duurzaamheidsfactoren integreren (nieuwe Artikel 8), en producten die een duurzaamheidsdoelstelling nastreven (nieuwe Artikel 9). Allemaal met een harde 70 procent-norm: minstens 70 procent van de portefeuille moet aantoonbaar in lijn zijn met het doel van de categorie, plus een gestandaardiseerde set uitsluitingen, te weten de uitsluitingen onder de Climate Transition Benchmarks en Paris-Aligned Benchmarks. Op papier oogt het strak en logisch. In de praktijk is het allesbehalve eenvoudig.
Transitiefondsen zijn in de praktijk bijzonder lastig vorm te geven. Het vergt hard bewijs dat bedrijven of projecten daadwerkelijk richting een lagere uitstoot bewegen of hun bedrijfsmodel ombouwen. Engagement werkt uitsluitend wanneer er meetbare voortgang is. En voor beleggingscategorieën als vastgoed, infrastructuur of private markten zijn die meetbare criteria nog lang niet altijd beschikbaar.
De nieuwe Europese Artikel 7-categorie wordt daarom geen brede verzamelbak waar elk ‘groen klinkend’ fonds in kan vallen. Het zal eerder een relatief kleine groep producten zijn die kan aantonen dat de kern van hun portefeuille daadwerkelijk in transitie is. Opvallend genoeg sluit dat nauw aan bij het Britse systeem, waar strengere labels als ‘Sustainable Improvers’, ‘Sustainable Focus’ en ‘Sustainable Impact’ juist bedoeld zijn om te voorkomen dat elk fonds automatisch dezelfde groene stempel krijgt.
Ook de nieuwe Artikel 8-categorie – producten die duurzaamheidsfactoren integreren – zal tot veel herschikkingen leiden. Waar nu een simpele ESG-screening vaak al voldoende is voor Artikel 8, vereist de nieuwe systematiek veel concretere onderbouwing. Minimaal 70 procent van de beleggingen moet substantieel iets met duurzaamheid doen: beter scoren op relevante indicatoren, aantoonbaar voldoen aan een methodiek, of een duurzaamheidsdoel op bedrijfsniveau ondersteunen. Voor veel huidige Artikel 8-producten is dat geen kwestie van één schuifje verschuiven, maar van ingrijpende veranderingen in portefeuille, methodologie en rapportage.
De zwaarste categorie, de nieuwe Artikel 9-producten, lijkt het meest op wat we nu al kennen: producten met een expliciet duurzaamheidsdoel. Maar ook hier wordt het strenger. Niet alleen moeten producten laten zien dat ze voor minstens 70 procent in lijn zijn met hun doel; het gebruik van termen als ‘impact’ wordt beperkt tot situaties waarin resultaten daadwerkelijk meetbaar zijn. Het idee: een duidelijke scheiding tussen serieuze impactproducten en strategieën die vooral groen klinken.
Gaat dit wel helpen?
Het eerder gesignaleerde probleem van categorieën zonder ondergrenzen en duidelijke definities lijkt daarmee opgelost. Toch blijft de vraag hangen: gaat dit beleggers echt helpen? De bedoeling van SFDR was ooit dat beleggers het kaf van het koren zouden kunnen scheiden. Transparantie, duidelijke categorieën, beter geïnformeerde keuzes. Maar wie naar de afgelopen jaren kijkt, ziet een andere trend: structurele outflows uit Artikel 9-producten, en ook uit de fondsen die wel degelijk echte impact nastreven.
De reden lijkt niet alleen in het aanbod te liggen, maar juist in de vraag. Beleggers laten zich, zeker in volatiele markten en geopolitieke onzekerheid, nog steeds primair leiden door rendement, kosten, marktsentiment en trackrecord. Een label op basis van regelgeving – hoe zorgvuldig ook ontworpen – verandert dat niet fundamenteel.
Zo ontstaat het risico dat de nieuwe categorieën vooral een compliance-oefening worden: netjes classificeren, templates invullen, uitsluitingen afvinken, marketing aanpassen. Het ziet er ordelijker uit dan het huidige systeem, en het maakt greenwashing moeilijker – en dat is winst – maar het verandert weinig aan de fundamentele dynamiek tussen belegger en product. De marktontwikkeling laat zien dat zelfs ‘echte’ duurzame producten niet automatisch worden beloond met instroom. Soms zelfs integendeel.
De hoop was dat beleggers met behulp van SFDR bewuster zouden kiezen en zouden overstappen naar producten die écht iets bijdragen. Maar de neerwaartse trend in belangstelling voor Artikel 9-producten laat zien dat die verwachting optimistisch was. Het is dan ook zeer de vraag of een nieuw etiket dat oplost. Het probleem lijkt minder aan het aanbod te liggen, en meer aan de vraagkant: duurzame ambitie is mooi, maar kennelijk niet voor iedereen weggelegd.
Uiteindelijk lossen nieuwe productcategorieën dat niet op. Ze maken de schappen netter, maar niet per se aantrekkelijker. En soms is het niet het label dat moet veranderen, maar de manier waarop beleggers naar duurzaamheid kijken. Misschien ligt dáár de echte transitie.
Anne Kuijken is director Legal & Regulatory Solutions bij AF Advisors. AF Advisors is deel van het expertpanel dat maandelijks een bijdrage voor Investment Officer schrijft.