Het jaar 2022 was een jaar van weinig nieuws voor onze financiële sector, maar wel weer van nieuwe bijzondere macro-economische ontwikkelingen. De reactie van overheden en centrale banken daarop is ook dit jaar erg reactief en creëert zo een rubbertegeleconomie.
Veranderingen in onze sector blijven in het teken staan van consolidatie, duurzaamheidswetgeving en hervorming van het pensioenstelsel.
Dit jaar bracht de derde grote uitdaging voor de economie in de afgelopen 15 jaar. Na de financiële crisis en Covid 19, is er nu het grootste conflict op Europese bodem sinds de Tweede Wereldoorlog. Naast de verschrikkelijke gevolgen hiervan in zowel Oekraïne als in Rusland, heeft dit geleid tot hogere energieprijzen en recordhoge inflatie.
De renteverhogingen, om die inflatie weer te beteugelen, betekenen eindelijk een einde aan de abnormaliteit van kunstmatige negatieve rentes. Wel lijkt de aandelenmarkt zich hier weinig van aan te trekken, want de correctie tot nu toe dit jaar is minimaal ten opzichte van eerdere correcties. Dit kan betekenen dat het ergste nog moet komen.
Obligaties gaan dan ook, dankzij hogere rentes, een daadwerkelijk alternatief vormen voor aandelen die nog steeds een relatief hoge waardering hebben. Zoals Feyenoord legende Johan Cruyff al zei: “Elk nadeel heb ze voordeel”. Daar waar aandelenbeleggers het de komende jaren wellicht moeilijk zullen hebben, zullen stijgende rentes het beleggen in veel vastrentende waarden weer interessant maken. Dit is belangrijk, omdat de meeste Nederlandse asset managers hierin uitblinken.
Zwemmen met de stroom mee in plaats van tegen de stroom in
In geval van de genoemde drie crises hebben we kunnen rekenen op het ingrijpen van centrale banken en overheden. Een financiële crisis betekent het redden van banken en landen. Een Covid epidemie betekent brede steun voor alle sectoren. En de huidige hoge energieprijzen worden gecompenseerd voor vele bedrijven en huishoudens.
Alle maatregelen voelen als reactief en gericht op de korte termijn, echter het is geen sinecure om de juiste keuzes te maken. Wel zouden we meer met de stroom mee moeten zwemmen dan er tegenin. Hogere energieprijzen tijdens een naderende klimaatcrisis zouden niet (alleen) moeten betekenen dat de overheid compenseert, maar ook dat dit alleen kan onder de voorwaarde van een versnelde energietransitie.
Met het huidige beleid creëren we een rubbertegeleconomie die ons behoed voor tegenslag, waar het wellicht beter is om te leren vallen en weer opstaan. Als maatregelen zich beperken tot tijdelijke steun en niet gericht zijn op structurele aanpassingen om meer weerbaar te zijn, dan missen we kansen.
Dezelfde drie trends als de afgelopen en komende jaren
Onze sector stond in het teken van een drietal trends. Allereerst gaat de consolidatie van de financiële sector gestaag door. De overname van Aegon Nederland door a.s.r. betekent een grote verzekeraar in Nederland minder en het verdwijnen van een sterk merk.
Ook zijn er twee premiepensioeninstellingen overgenomen door branchegenoten. ABN AMRO PPI door Achmea en Lifesight PPI door Zwitserleven. Tevens zijn er weer minder zelfstandige vermogensbeheerders en pensioenfondsen. Als tweede trend zien we de verdere invoering van duurzaamheidswetgeving. De gehele sector heeft geworsteld met SFDR.
Met nog een eindspurt zal iedereen klaar moeten zijn voor het tweede deel van deze wetgeving en de bijbehorende publicatieverplichtingen. Hiervoor is bij asset managers, banken, verzekeraars en pensioenfondsen veel werk verzet. Asset managers hebben door voortschrijdend inzicht alsnog hun beleggingsfondsen geherclassificeerd met vaak een neerwaartse bijstelling in duurzaamheidsclassificatie. De derde trend betreft de hervorming van het Nederlandse pensioenstelsel.
Het lijkt misschien vanuit buiten de sector dat deze nog niet doorzet, omdat de Wet Toekomst Pensioenen nog niet is goedgekeurd in het parlement. Dat is echter verre van de waarheid, zeker voor alle dienstverleners in de pensioensector. Pensioenadministrateurs, fiduciair managers en asset managers hebben de luxe niet om te wachten op meer duidelijkheid vanuit hun klanten, de pensioenfondsen. De nieuwe producten en de bijbehorende inrichting van administratieve systemen moeten nu al grotendeels ontworpen zijn zodat ze de komende jaren geïmplementeerd kunnen worden voor een tijdige transitie.
Voor 2023 verwachten we niet veel nieuws. Wel zal er door een lager beheerd vermogen meer aandacht komen voor kosten en dus kostenbesparingen. Dit moet relatief inefficiënte financiële instellingen klaarmaken voor toenemende concurrentie. En mocht dat allemaal niet lukken, dan wordt er vast weer een steunprogramma in het leven geroepen.
Jasper Haak is partner bij AF Advisors. AF Advisors is één van de kennisexperts die maandelijks een bijdrage voor Investment Officer schrijft.