Alternatieve beleggingen stellen niet alleen specifieke eisen aan de beleggers en de beleggingsprocessen, ook de processen en systemen in de backoffice moeten hierop worden aangepast en doorontwikkeld. Op dit vlak is er een hoop verbeterd in de afgelopen jaren. Er is echter onvoldoende vooruitgang geboekt ten aanzien van een onafhankelijke externe waardering.
Alexander Hofstad (foto), consultant bij AF Advisors, beschrijft de stand van zaken en wat er nodig is voor een verdere professionalisering van de vastlegging, administratie en waardering van alternatieve beleggingen.
Na de kredietcrisis zijn alternatieve beleggingen sterk in opkomst geraakt. Eind 2018 had ruim 80 procent van alle institutionele investeerders wereldwijd minimaal één alternatieve beleggingscategorie opgenomen in de portefeuille. Voor meer dan de helft betrof dit al drie of meer alternatieve categorieën. Deze beleggingen zijn nu vaak een essentieel onderdeel van de portefeuille.
Groeitrend nog onverminderd sterk
Begin november 2020 is door een onafhankelijk onderzoeksbureau de ontwikkeling van een groot aantal alternatieve beleggingscategorieën in kaart gebracht, inclusief de verwachte groei tot en met 2025. Hoewel ook de beleggingen in alternatieve beleggingscategorieën een tijdelijke dip hebben gekend door negatieve marktontwikkelingen als gevolg van COVID-19, is de voorspelde groeitrend nog onverminderd sterk.
Ook internationaal wordt veel aandacht besteed aan (de ontwikkeling van) de alternatieve beleggingscategorieën. In april 2020 is door het IMF uitgebreid aandacht besteed aan de risico’s van dit type beleggingen in hun periodieke Global Financial Stability Report. In dit rapport werd specifiek ingezoomd op de risico’s van de alternatieve beleggingscategorieën zoals de lage liquiditeit en de beperkt beschikbare data.
Het groeiend belang van alternatieve beleggingen biedt op veel fronten kansen, maar ook uitdagingen bij de vastlegging, de administratie en het zorgen voor een juiste waardering. In dit artikel gaan we nader in op enerzijds de service providers als custodians, fund administrators, third party valuators en softwareleveranciers (de aanbodkant) en anderzijds op de (technologische) uitdagingen voor asset managers en asset owners (de vraagkant).
Aanbodkant
Aan de aanbodzijde zien wij dat in eerste instantie kleinere, gespecialiseerde partijen ontstaan die zich richten op een bepaalde alternatieve beleggingscategorie. Zij leveren bijvoorbeeld categoriespecifieke software of treden op als serviceprovider voor specialistische gebieden als de fondsadministratie of waarderingen. Voorbeelden hiervan zijn Stater, Quion en Hypoport. Partijen die gespecialiseerd zijn in de administratie van individuele leningen en die hun oorsprong hebben in de hypotheekadministratie.
Aan de andere kant zijn er de grote traditionele serviceproviders en softwarehuizen die een breed en compleet aanbod (willen) bieden. Voor het toevoegen van alternatieve beleggingscategorieën hebben zij de keuze tussen “make or buy”, waarbij vaak voor de tweede optie wordt gekozen. Zo lijven sommige grote custodians kleinere gespecialiseerde partijen in om het aanbod uit te breiden. Een ander voorbeeld is de overname van eFront door BlackRock vanwege haar ambitie om portfolio management software aan te bieden voor alle beleggingscategorieën.
Ook andere constructies en samenwerkingsverbanden zijn denkbaar. Zo werkt één van de grootste leveranciers van administratieve systemen, SimCorp Dimension, sinds 2015 samen met een Deens pensioenfonds voor de ontwikkeling van een private debt module.
Vraagkant
Asset managers en asset owners hebben duidelijk behoefte aan goede ondersteuning door gespecialiseerde serviceproviders of -systemen. Inhouse oplossingen zijn vaak nog beperkt tot intern ontwikkelde Excel-tools voor gedetailleerde vastlegging en waardering van fondsbeleggingen in alternatieve beleggingscategorieën. Deze tools dienen als aanvulling op de traditionele administratiesystemen, die meestal onvoldoende inzicht bieden doordat slechts één fondsregel opgenomen wordt zonder doorkijk naar de onderliggende beleggingen.
Indien de backoffice is uitbesteed naar een traditionele serviceprovider is het vaak vergelijkbaar. Een alternatieve fondsbelegging wordt dan bij de serviceprovider als één regel opgenomen in de administratie, zonder doorkijk naar de onderliggende beleggingen. De waardering van het fonds wordt dan verzorgd door de beheerder van het betreffende fonds, met als consequentie dat de serviceprovider sterk op de beheerder leunt. Dit vereist een periodieke onafhankelijke toetsing van de waarderingsmethodiek. De behoefte aan meer robuuste oplossingen met een onafhankelijke waardering neemt hierdoor sterk toe.
Bij partijen die de gehele administratie nog in eigen beheer hebben zien we ook combinaties ontstaan van verschillende systemen. In dat geval staan de traditionele systemen, die al geruime tijd dienstdoen voor de traditionele beleggingen, naast de specialistische systemen, die vereist zijn voor de alternatieve beleggingscategorieën. Zolang deze niet afhankelijk van elkaar worden, is dit een bruikbare - maar wel zeer kostbare - inrichting. Zodra beide systemen met elkaar moeten communiceren leidt dit echter geregeld tot problemen.
Beheerders van beleggingen aan zet
Vanuit de vraagkant neemt de behoefte aan adequate ondersteuning voor de alternatieve belegginscategorieën toe. Hoewel er voldoende partijen zijn die hierop inspringen en er significante vooruitgang is geboekt, blijft de ontwikkeling van onafhankelijke externe waardering nog achter.
Waarderingsmodellen zijn vaak nog uitsluitend ter discretie van de beheerder. Vanwege de complexiteit is het lastig om deze te verifiëren met slechts een periodieke audit. Institutionele beleggers hebben steeds meer behoefte aan een onafhankelijke transparante waardering om de scepsis hieromtrent weg te nemen. Het is nu aan de beheerders van beleggingen in alternatieve beleggingscategorieën om hier actie op te ondernemen en daarbij ondersteuning van gespecialiseerde serviceproviders te overwegen.
Alexander Hofstad is consultant bij het onafhankelijke consultancybureau AF Advisors. Hij begeleidt asset managers, pensioenuitvoerders en fiduciair managers bij fondsrationalisatie- en transitieprojecten. AF Advisors is één van de kennisexperts die maandelijks een bijdrage voor Fondsnieuws schrijft, naast Hart Advocaten, Ortec Finance, Towers Willis Watson.