Een groep beleggers neemt steeds meer risico, in de overtuiging een bovengemiddeld goede belegger te zijn. Reden voor toezichthouder AFM om extra alert te zijn, nu de aandelenmarkten record op record breken.
Dat schrijft de toezichthouder in een persbericht in aanvulling op het jaarverslag. In 2020 heeft de AFM bij brokers daarom aangedrongen op een extra zorgvuldige klantacceptatie en aanvullende maatregelen zodat doe-het-zelf beleggers niet onbedoeld in complexe producten beleggen. ‘Weten klanten waar ze aan beginnen?’, verwoordde AFM-bestuurslid Jos Heuvelman (foto) dinsdag in een online toelichting richting journalisten.
In haar jaarverslag schrijft de AFM over de toegenomen interesse voor beleggen dat dit aanleiding is geweest om een verkenning te doen naar het onboardingproces bij grote online brokers. Op basis van onderzoek bij drie Nederlandse en een buitenlandse partij stelt de toezichthouder dat in Nederland de passendheidstoets en de productgovernancenormen beter geïmplementeerd kunnen worden om te voorkomen dat producten stelselmatig buiten de doelgroep worden verkocht.
Risicovolle stappen
Het aantal beleggers is vorig jaar met 11 procent gestegen, naar 1,6 miljoen huishoudens. Vooral onder jongeren heeft de interesse voor beleggen een grote vlucht genomen. Hoewel de AFM dat op zich een goede ontwikkeling vindt met de huidige lage spaarrente, is het zorgelijk dat naast het nog altijd populaire indexbeleggen vaker wordt uitgeweken naar meer risicovolle stappen op het beleggers-pad.
Heuvelman: ‘Erin, eruit. Dat soort korte ritjes is meer speculeren dan beleggen. Is dat erg? Als iemand dat bewust doet, en niet met lifesavings? Als beleggen bedoeld is voor vermogensopbouw, dan moet beleggen wel verstandig gebeuren. De situatie op de financiële markten is er één op onbekend terrein. Het aloude advies geldt: beleg niet met geld dat je volgende week nodig hebt, spreid over asset classes en tijd en maak je niet afhankelijk van toevallige waarderingen op één moment.’
Zoektocht naar rendement
Volgens het onderzoek was de behoefte aan meer rendement de belangrijkste reden voor particulieren om juist in 2020 te beginnen met beleggen. Vier op de tien starters gaf daarbij aan dat ze al langer wilden gaan beleggen, maar wachtten op een geschikt moment om in te stappen. ‘De coronacrisis lijkt een rol te hebben gespeeld, vanwege het goede instapmoment en beschikbaarheid van tijd en geld’, aldus de AFM.
Execution only
Van de beginnende beleggers heeft 60 procent gekozen voor execution only, een stijging van 12 procentpunt ten opzichte van 2019. Volgens de toezichthouder komt dit mogelijk door de aanwezigheid van gebruikersvriendelijke beleggingsapps en de toenemende vertrouwdheid van online dienstverlening.
Eerder stuitte de AFM op ‘nogal wat tekortkomingen’ bij execution only beleggingdiensten, waarop het begin 2020 ongeveer 150 ondernemingen een norm-informerende brief stuurde over product governance van dit kanaal.
‘In 2020 hebben we vervolgens een een meting verricht om te kijken in hoeverre de verbeteringen daadwerkelijk zijn doorgevoerd in beleid en in de toepassing van product governance’, schrijft de toezichthouder in haar jaarverslag. ‘We hebben vooruitgang gezien in de inrichting van het kanaal, waarbij bijvoorbeeld klanten nu enkel standaard toegang krijgen tot niet-complexe producten en de complexere producten pas zichtbaar worden als klanten hier actief naar zoeken. Zo worden ze beter beschermd. Dit was bij vrijwel alle onderzochte partijen het geval, zowel in het beleid als in de uitvoering.’