Toezichthouder AFM is niet overtuigd van de bereidheid van de financiële sector om te willen veranderen. Er is nog altijd — zeven jaar na de kredietcrisis — te veel externe druk nodig om banken, verzekeraars en adviseurs te bewegen de klant centraal te stellen en het vertrouwen van de consument te herstellen.
Dat constateert bestuursvoorzitter Merel van Vroonhoven bij de presentatie van het jaarverslag 2014.
Lijfrentes
De vooruitgang die wordt geboekt, komt volgens Van Vroonhoven nog te veel tot stand ‘na grote druk’ van politiek, toezichthouder en samenleving. Waar die bemoeienis van buiten ontbreekt, is er weinig verbetering zichtbaar. De AFM noemt als voorbeeld de kwaliteit van het advies over lijfrentes en beleggingen die na enkele jaren nog altijd ‘teleurstellend’ is ondanks een beleidsadvies met best practices. Volgens Van Vroonhoven kun ‘je je dan afvragen hoe groot de intrinsieke motivatie is om daadwerkelijk te veranderen’.
Na de crisis heeft de AFM, die toezicht houdt op het gedrag in de financiële sector, ‘cultuurverandering’ tot speerpunt van beleid gemaakt. Die verandering moet uit de sector zelf komen, vindt Van Vroonhoven. ‘We moeten waken voor toezichtverslaving, voor een sector die alleen verandert omdat de toezichthouder het wil.’
Broos vertrouwen
Dat er nog veel werk te verzetten is, blijkt volgens de AFM-voorzitter ook uit de recente discussies over de topbeloningen bij banken en verzekeraars. Afgelopen weken waren bankmedewerkers, klanten en de politiek in rep en roer vanwege de verhoging van het basissalaris van ING-topman Ralph Hamers met 28 procent tot 1,6 miljoen euro en de ton die het bestuur van ABN Amro erbij kreeg. Die laatste verhoging was zelfs de aanleiding om het besluit voor de beursgang uit te stellen. ‘Commissarissen hadden zich moeten afvragen: ‘Moeten we dit nu wel doen?’, zegt Van Vroonhoven. ‘Als het vertrouwen van de samenleving in de sector nog zo broos is, dan moet je jezelf nog meer rekenschap geven van hoe iets valt. Dat vraagt om het leggen van een goede verbinding met diezelfde samenleving.’
Fnuikend
De financiële sector verdedigt zich tegen de kritiek op de hoge beloningen met het argument dat zij naar talent moeten vissen in een concurrerende arbeidsmarkt, waar dergelijke bedragen nu eenmaal worden betaald. Dat was ook de rechtvaardiging van de commissarissen van ABN, ING en Aegon dinsdag bij een hoorzitting in de Tweede Kamer. Maar Van Vroonhoven stelt dat zij zich moeten afvragen of in deze snel veranderende wereld ‘het paradigma nog wel klopt’ dat je ‘dergelijke bedragen’ moet betalen voor het werven van de ‘‘juiste mensen’. ‘En zelfs als dat dan toch bevestigend wordt beantwoord, is de vervolgvraag: hoe valt het in de samenleving? Wat er nu is gebeurd, is fnuikend voor het herstel van vertrouwen.’
Ranglijsten
De AFM liet gisteren weten vaker ranglijsten te willen maken van hoe banken, verzekeraars of vermogensbeheerders individueel scoren in onderzoeken van de toezichthouder. Nu is dat vaak alleen toegestaan na toestemming van de sector. De AFM is hierover in gesprek met de politiek maar roept de branche op ‘transparant te zijn over de eigen, individuele prestaties’.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 10 april 2015