In de financiële wereld is sprake van toenemende bezorgdheid, frustratie en vermoeidheid. Aanleiding is een combinatie van wet- en regelgeving, reorganisaties en marktomstandigheden die als ‘science fiction’ worden betiteld.
Die conclusie trekt de redactie van Fondsnieuws op basis van de dagelijkse contacten en achtergrondgesprekken die zij heeft met vertegenwoordigers van asset managers, banken, pensioenfondsen en pensioenbeleggers.
‘Het is niet leuk meer. Aan de ene kant heb je de toezichthouder die je je werk onmogelijk maakt, en aan de andere kant heb je centrale banken als de ECB die door hun beleid het beleggen met langjarige verplichtingen hoogst onvoorspelbaar en gevaarlijk hebben gemaakt,’ zegt een pensioenbelegger.
Deze bron is geen ‘lone wolf’ - integendeel, ook bij banken en asset managers vallen vergelijkbare signalen op te tekenen.
Klant verdwijnt in de mist
Een bankier zegt dat er geen dag voorbij gaat dat hij zich met wet- en regelgeving moet bezighouden. ‘Ze zeggen wel: de klant staat centraal, maar de klant verdwijnt steeds meer achter een mist van regels, die er vooral op gericht lijken te zijn om het bestaansrecht van de AFM te onderstrepen.’ Hij vertelt dat hij in zijn werk steeds minder toe komt aan de klant, laat staan dat hij tijd heeft om de markten te volgen. ‘Als ik dat wil, moet ik dat dagelijks echt in mijn agenda blokken.’
Columnist Marcel Tak komt in een column tot dezelfde conclusie. Hij wijst erop dat het wensenlijstje van de AFM - de zogenoemde wetgevingsbrief 2016 aan minister Dijsselbloem - jaarlijks groter wordt. ‘Bevatte de brief van 2014 zes pagina, die van 2015 zeven. Dit jaar heeft de toezichthouder twaalf pagina’s nodig om zijn ideeën over nieuwe wetgeving kenbaar te maken,’ schrijft Tak.
Meer zelfreflectie bij de AFM
Asset managers zeggen dat de relatie met de AFM beter is geworden, sinds Merel van Vroonhoven er de scepter zwaait en de als ‘conflictueus’ bestempelde Theodor Kockelkoren er niet meer werkzaam is. Zo worden asset managers regelmatig uitgenodigd, ondermeer voor klankbordgroepen en presentaties aan medewerkers van de toezichthouder.
Er lijkt onder het nieuwe bestuur dan ook sprake van meer zelfreflectie. Zo neemt men - meer dan voorheen - afscheid van niet-presterende medewerkers en wordt sinds 2013 de kennis op het gebied van gedrag versterkt. Er zijn momenteel 10 tot 15 gedragseconomen en psychologen bij de financiële waakhond in dienst die de samenhang en de effectiviteit van wet- en regelgeving en klantbelang en -communicatie onderzoeken. De AFM is bezig deze kennis nu te centraliseren, zodat men ook meer de samenhang in beeld krijgt tussen wet- en regelgeving en klantgedrag.
De vernietigende kritiek die de toezichthouder voor de voeten geworpen kreeg inzake haar rol in het dossier rond de rentederivaten is ook een punt van interne aandacht en discussie. Toch, zo stelt een van de bronnen van Fondsnieuws, verandert er in de kern te weinig. ‘De regeldruk houdt onverminderd aan. De AFM maakt de financiële wereld niet gezond, maar zieker. Dat is het trieste.’
Pensioenstelsel bedreigd, sociale onrust dreigt
Een ander, groot punt van zorg is het monetaire beleid van de ECB, dat honderden miljarden aan obligaties in een negatief rente-territorium duwt. Hierdoor staat de dekkingsgraad van pensioenfondsen over een breed front onder druk en dreigen pensioenverplichtingen niet meer voldaan te kunnen worden. Pensioenbeleggers en asset managers vrezen dat hierdoor niet alleen het pensioenstelsel in zijn voortbestaan wordt bedreigd, maar dat er ook sociale en politieke onrust ontstaat als pensioendeelnemers ontdekken dat het pensioen waar ze hun leven voor gewerkt hebben serieus wordt bedreigd.
Een pensioenbelegger spreekt van ‘science fiction’: klassieke, risicovrije rendementsbronnen drogen op en beleggers voelen zich gedwongen in meer risicovolle beleggingen te stappen, met alle gevaren van overwaardering en correctie.
Bij de uitreiking van de Fund Awards vroeg Fondsnieuws-hoofdredacteur Cees van Lotringen aan AFM-voorzitter van Vroonhoven wat zij ervan vindt dat de marktstabiliteit waar de AFM voor verantwoordelijk is door de monetaire autoriteiten - zijnde ECB en DNB - nu verstoord wordt.
Van Vroonhoven zag onmiddellijk het publicitair explosieve karakter van deze vraag in en beantwoordde deze met grote terughoudendheid. Wel bevestigde zij haar zorgen en die van de AFM en zei dat dit onderwerp regelmatig aan de orde komt in de gesprekken tussen beide toezichthouders.
Vermoeidheid slaat om zich heen
Tot slot valt het de redactie van Fondsnieuws op basis van vele gesprekken op dat er sprake is van toenemende vermoeidheid onder medewerkers in de financiële sector. Het vak is intellectueel zeer uitdagend en complex geworden en (bedrijfs)politiek-gezien riskant.
Velen voelen zich niet meer zeker van hun baan. Dat heeft echter niets te maken met de toezichthouder, maar met ongekend snelle veranderingen op het gebied van technologie, ‘new kids on the block’ zoals ETF-aanbieders, en distributeurs die steeds lagere fees afdwingen. Dat dwingt tot voortdurende aanpassingen en reorganisaties - inderdaad, het is de spreekwoordelijke ‘perfect storm’.
Noot: De aangehaalde bronnen zijn geen officiële standpunten van de partijen in kwestie. Maar het gaat om telkens terugkerende thema’s van zorg die in de gesprekken van de Fondsnieuws-redactie met asset managers, banken en pensioenbeleggers aan de orde komen. Hoewel de meningen zijn gegeven in achtergrondgesprekken en om die reden anoniem worden opgevoerd, vindt Fondsnieuws het belangrijke informatie die zij met de markt wil delen.
Wilt u reageren? Stuur dan uw reactie naar redactie@fondsnieuws.nl in maximaal 350 woorden. Als u dat wenst, kunnen we uw reactie anoniem weergeven. Uw naam dient echter wel bij de redactie bekend te zijn.