De Autoriteit Financiële Markten (AFM) gaat zich in 2021 op de volgende drie beleidsthema’s richten: verantwoorde hypotheekverstrekking, concurrentie tussen beurzen en handelsplatformen binnen één Europese kapitaalmarkt en effecten van datagebruik op de financiële marktstructuur.
Dat stelt de toezichthouder op de financiële markten in Trendzicht 2021, dat afgelopen week is gepresenteerd.
Zo oordeelt de AFM dat de overname van de Italiaanse beurs door Euronext in de Europese visie past dat concurrentie goed is, zonder dat dit ten koste gaat van liquiditeit en prijsvorming. Toch slagen de Europese regels daar maar deels in.
Europese beleidsmakers werken daarom aan herziening van de regelgeving voor beurzen en effectenhandelaren. De huidige richtlijn, Mifid II, geldt sinds 2018. Met de richtlijn wil Europa er onder meer voor zorgen dat zo veel mogelijk aandelen en obligaties op handelsplatformen verhandeld worden, in plaats van bilateraal (ook wel: over-the-counter), en dat handelaren transparant zijn over hun effectenorders.
Zo willen toezichthouders een eerlijke concurrentie bevorderen binnen één liquide, Europese kapitaalmarkt. Hierdoor gaan de kosten van effectenhandel omlaag. Bovendien leidt concurrentie tot innovatie die voordelen biedt aan beleggers. Toch kleven er mogelijke nadelen aan. Kopers en verkopers zien bij versnippering van effectenhandel mogelijk slechts een deel van de markt, waarbij meerdere prijzen voor hetzelfde aandeel kunnen ontstaan en zij niet alle beschikbare informatie hebben, aldus de AFM in haar Trendzicht 2021.
Versnippering voorkomen
Versnippering kan worden voorkomen als er transparantie is over effectenorders op de verschillende platformen. Mifid II heeft hier duidelijk al aan bijgedragen (al is hier nog een stap te zetten). Minder succesvol is Mifid II in het vergroten van de rol van handelsplatformen ten opzichte van de bilaterale markt. Het aandeel effectenorders op handelsplatformen is namelijk niet toegenomen.
De huidige regels zijn dus een stap in de goede richting, maar leiden nog niet tot de gewenste situatie, waarin concurrerende handelsplatformen samen zorgen voor één transparante, liquide kapitaalmarkt in Europa. We volgen de Europese beleidsontwikkelingen daarom op de voet. Daarbij maken we onze eigen voorstellen voor de aandelen- en obligatiemarkten kenbaar.
Brexit maakt deze ontwikkelingen nog relevanter voor het toezicht van de AFM. Verschillende grote handelsplatformen hebben namelijk gekozen voor een vestiging in Nederland, naast of in plaats van hun vestiging in het Verenigd Koninkrijk.
Digitalisering: bigtechs en blockchain
In de financiële sector zien we een groei in beschikbaarheid en gebruik van data, waardoor nieuwe verdienmodellen ontstaan. De beleidsmatige stimulans voor open banking, en in de toekomst open finance, draagt hier verder aan bij. Door deze ontwikkelingen doen steeds meer nieuwe spelers hun intrede, inclusief de bigtechs. Een andere trend is dat zowel gevestigde als nieuwe marktpartijen investeren in blockchain-technologie. Deze technologie biedt de mogelijkheid om slimmer en efficiënter om te gaan met transacties en dataopslag.
Een belangrijk thema voor asset managers en vermogensbeheerder is dat er nieuwe regelgeving is op het terrein van duurzame financiering. Het in 2018 gelanceerde EU Action Plan for Financing Sustainable Growth vormt de basis voor nieuwe Europese regelgeving die de financiële sector een grotere rol geeft bij de verwezenlijking van ecologische en sociale doelstellingen.
Actieplan 12
Het actieplan12 bevat onder meer regels over informatieverschaffing door financiële instellingen (disclosure), een gezamenlijke ‘taxonomie’ die inzichtelijk maakt welke activiteiten als duurzaam worden geclassificeerd en regels voor duurzame benchmarks. Daarnaast worden ook in bestaande regelingen, zoals Mifid II, Ucits en Aifmd, aanpassingen gedaan met betrekking tot duurzaamheidsverplichtingen in de financiële dienstverlening.
In het licht van deze nieuwe regelgeving heeft de AFM eind juni het position paper ‘AFM en duurzaamheid’ gepubliceerd. Hierin wordt op hoofdlijnen uiteengezet wat de AFM verwacht van marktpartijen op het gebied van duurzaamheid en hoe de AFM het toezicht hierop wil vormgeven. De AFM gaat op basis van dit position paper met de sector in gesprek over hoe de sector zich voorbereidt op de nieuwe regelgeving.
Daarnaast onderzoekt de Europese Commissie de mogelijkheden tot verdere aanscherping van de niet-financiële rapportageverplichtingen voor verzekeraars, banken beursgenoteerde ondernemingen. De Europese Commissie heeft hiertoe eerder dit jaar een consultatie geopend ten behoeve van de herziening van de Non-Financial Reporting Directive.