Kunnen fondsbeheerders straks met pensioen nu AI steeds meer gemeengoed wordt? Of loopt het allemaal zo’n vaart niet? Investment Officer ging hierover te rade bij Thomas Dierckx, expert in financial machine learning.
Dat AI vandaag nog kan bijdragen aan de ontwikkeling van innovatieve beleggingsstrategieën en de optimalisatie van bestaande methoden: daar hoeft niemand nog van overtuigd te worden. De berg beschikbare gegevens wordt alleen maar groter en AI maakt de analyse van die data gemakkelijker. Of het nu gaat om numerieke macro-economische data, om bedrijfsdata of om data afkomstig van sociale media, satellieten, machines, enzovoort.
‘Ons brein kan die stroom niet langer de baas’, zo zegt Dierckx, werkzaam bij crypto market-maker Kairon Labs. Hij promoveerde vorig jaar aan de Katholieke Universiteit Leuven op een proefschrift over financial machine learning. ‘Zonder AI is het zelfs voor een heel leger analisten onmogelijk geworden om pakweg een bedrijf als Apple volledig te coveren en te beoordelen. AI maakt het mogelijk om in een paar milliseconden een bulk aan data te doorploegen en analyseren. Verschillende modellen zijn nu al veel slimmer dan de mens. Bovendien zorgt machine learning ervoor dat ze steeds beter worden.’
Ik zie wat jij niet ziet
AI is bovendien in staat om patronen te identificeren die voorheen verborgen waren, of te complex zijn voor menselijke analisten. ‘AI-systemen kunnen continu grote datasets analyseren, feedback leveren over de prestaties van een beleggingsportefeuille en voorspellingen maken. Ze kunnen bijvoorbeeld aanbevelingen doen voor het herbalanceren van een portefeuille, waarschuwen voor potentiële risico’s of overnamekandidaten identificeren’, aldus Dierckx.
Met AI filter je ‘emoties’ ook weg. Dat is de grootste vijand van veel beleggers. ‘Professionele beleggers zijn hier natuurlijk minder vatbaar voor, maar het blijven mensen van vlees en bloed die bepaalde patronen volgen.’
Tot zover de theorie, maar hoe werkt dat in de praktijk? ‘Als ik om me heen kijk, dan zie ik verschillende snelheden in het veld. Ik denk dat heel veel spelers nog enorm achterop hinken’, oordeelt hij. ‘Voor zover ik kan zien, beschikken enkel de meest geavanceerde en succesvolle vermogensbeheerders over toegewijde teams die al verregaande vormen van artificiële intelligentie in hun processen en besluitvorming integreren.’
Menselijk contact
Dat AI steeds beter wordt, betekent nog niet dat mensen ‘overbodig’ worden. ‘Mensen zullen wellicht altijd liever met andere mensen willen interacteren. In de financiële wereld zal direct menselijk contact nog altijd nodig zijn voor bepaalde zaken, bijvoorbeeld om topics als successieplanning te bespreken’, geeft Dierckx aan.
‘Wat er op de achtergrond zal gebeuren, is moeilijker in te schatten. Als het vandaag je job is om gepersonaliseerde beleggingsportefeuilles samen te stellen, dan kan ik me best inbeelden dat je vroeg of laat een carrièrewending zal maken omdat AI die klus beter, sneller en goedkoper zal doen.’
Voor de rol van een fondsbeheerder denkt Dierckx dat het verhaal genuanceerder is. ‘Er zal waarschijnlijk altijd iemand het geheel moeten overzien. Beeld je in dat 9/11 vandaag zou plaatsvinden. Een fondsbeheerder van vlees en bloed zal sneller de langetermijngevolgen van zo’n gebeurtenis kunnen inschatten dan welk model dan ook. Modellen worden immers gebouwd op data uit het verleden. De assumptie is dat oude patronen in de toekomst nog altijd zullen gelden. Maar dat is niet zo, in ieder geval niet altijd. Dat fenomeen heet overfitting, een situatie waarbij een model te nauwkeurig wordt afgestemd op de specifieke kenmerken van de trainingsdata, waardoor het slecht presteert met nieuwe, ongeziene data.’
Wapenwedloop
Of AI er ooit in zal slagen om consistent de markt te kloppen, daar heeft Dierckx zijn twijfels over. ‘We weten al meer dan twintig jaar dat passieve strategieën het doorgaans beter doen dan actieve. Ik denk niet dat er momenteel veel spelers zijn die door een combinatie van actief beheer en AI plots de markt op magische wijze zullen verslaan. AI zal wel een concurrentievoordeel brengen voor veel financiële instellingen, maar degene die nu al moeite hebben om de markt te verslaan met actief beheer - en dat zijn er veel - zullen die progressie waarschijnlijk niet kunnen uitbuiten.’
Het blijft een soort wapenwedloop. ‘AI zal de markten efficiënter maken en moeilijker te verslaan. Het zal zoals voorheen een klein clubje zijn dat erin zal slagen om zijn voorsprong consistent uit te buiten. Voor vele instellingen zal AI vooral een tool zijn om te automatiseren, de efficiëntie te verhogen en kosten te drukken, maar de markt verslaan zal moeilijk zijn. Net daarom heb ik mijn bedenkingen bij platforms zoals Danelfin. Als bescheiden systemen zoals dat platform denken de beurs te kunnen verslaan, wees dan maar zeker dat de veel grotere informaticasystemen van geavanceerde financiële instellingen diezelfde signalen ook oppikken’, besluit hij.
Gerelateerde artikelen:
- AI kan leiden tot nieuwe consolidatie in vermogensbeheer
- ‘Vervang portefeuillebeheerder 1.0 door machine’
- Het tweesnijdende zwaard van AI: marktmanipulatie en fraude