Het strenge beleid dat toezichthouders na de crisis van 2008 jegens banken hebben ingezet, doet nu de assetmanagementindustrie aan. Van grote fondshuizen als BlackRock, StateStreet en Vanguard wordt verondersteld dat zij ‘systeemrelevant’ zijn, net zoals dat etiket inmiddels ook een aantal grote banken is opgeplakt.
Dergelijke banken zijn in het kader van wet- en regelgeving als de Volcker Rule en Bazel II belangrijke restricties opgelegd. Zo mogen zij niet meer voor eigen rekening handelen en gelden strikte kapitaaleisen.
Deze maatregelen zijn bedoeld om een nieuwe crisis te voorkomen die het financiële stelsel als geheel in gevaar brengt. Maar ze missen hun effect op de markten en op de rol van banken als kredietgever niet.
Effect op obligatiemarkten
Belangrijk is ook het effect hiervan op de obligatiemarkten. Banken en andere institutionele beleggers zoals verzekeraars willen minder obligaties in de boeken hebben of vullen hun traditionele rol als ‘market maker’ niet meer in. Dat verstoort de markt en maakt prijsvorming moeilijker. Door deze terughoudendheid is de rol van Allianz Global Investors, Amundi, Pimco, BlackRock en andere assetmanagers belangrijker geworden en - in de ogen van toezichthouders - dus zelfs systeemrelevant.
Als een toezichthouder die mening is toegedaan, dan laat de vervolgactie niet lang op zich wachten. Dat is begrijpelijk, want de liquiditeit op de obligatiemarkten is een punt van zorg. Deels komt dat doordat consumentenbanken niet meer voor eigen boek mogen handelen, deels doordat de ECB maandelijks voor 60 miljard euro aan schuldpapier opkoopt en deels doordat beleggers terughoudend zijn uit angst voor stijgende rentes en prijsdalingen en dus voor een crash op de obligatiemarkt.
Egeltjeshouding
De assetmanagementindustrie staat in egeltjeshouding. Zij haalt alles uit de kast om het predikaat systeemrelevant te voorkomen. Bill McNabb, topman van Vanguard, stelt dat assetmanagers niet te vergelijken zijn met banken. ‘Banken hebben modellen waarin zij risico’s nemen namens de klant, een belegger die in een fonds belegt, neemt zelf het risico.’
Toezichthouders stellen daartegenover dat de tien grootste assetmanagers inmiddels 2.000 miljard dollar aan obligaties aanhouden, tegen iets meer dan 920 miljard dollar begin 2008. Dat cijfer onderschrijft de relevantie van de vraag die toezichthouders zich stellen. Daarmee is echter niet gezegd dat de vraag stellen het antwoord geven is.
Fondshuizen hebben inderdaad een compleet ander risicoprofiel dan banken. En dan is er nog een inhoudelijk argument om mee te wegen: als assetmanagers om hun systeemrelevantie aan banden worden gelegd, dan zou de markt weer een ‘rainmaker’ kunnen verliezen. Dat vooruitzicht is een systeemrisico waar je als toezichthouder écht wakker van zou moeten liggen.
Meer achtergronden op Fondsnieuws: