Voor Hillary Clinton breekt maandagnacht 03.00 uur Nederlandse tijd de gevaarlijkste 1,5 uur uit haar verkiezingscampagne aan. Ze neemt het dan op tegen de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump, een outsider die niets te verliezen en alles te winnen heeft.
‘Je kunt de verkiezingen in een debat niet winnen, maar je kunt ze wel verliezen,’ zeggen communicatiespecialisten in de VS.
Het eerste verkiezingsdebat is het belangrijkste van de drie en heeft de meeste potentie om een kandidaat grote schade te berokkenen, schrijft Fondsnieuws-hoofdredacteur Cees van Lotringen in de eerste van een serie tweewekelijkse bijdragen en analyses over (geo)politiek, technologie, megatrends en de invloed die deze ontwikkelingen op de markten hebben.
Hillary Clinton en Donald Trump zijn de minst populaire presidentskandidaten sinds heugenis; de tevredenheid met en het vertrouwen in de twee kandidaten neemt zelfs af: van 40 procent van de geregistreerde kiezers in juni naar 33 procent in september. Dat is sinds 1992 niet eerder gebeurd.
Het tekent de volstrekt ongewisse uitkomst van deze presidentsverkiezingen: Hillary Clinton staat nog voor in de peiling, maar de marge ten opzichte van Trump is marginaal geworden - en dat terwijl ze in augustus nog een straatlengte voor lag.
Op papier is Clinton zonder twijfel het beste voorbereid op de belangrijkste baan in de wereld. Ze is ‘First lady’ geweest, senator, minister van Buitenlandse Zaken, maar ze wordt niet charismatisch gevonden - en belangrijker nog: men vindt haar onbetrouwbaar en er kleeft een zweem van corruptie om haar.
Trump heeft het nadeel dat hij geen ervaring heeft met het politieke metier, zijn kennis van openbare financiën en internationale politiek te verwaarlozen is en de Amerikaanse bevolking zich zorgen maakt over het opvliegende temperament van een man die als president zijn vinger zo dicht bij de rode knop heeft.
Beide kandidaten, zo blijkt uit een peiling van The Washington Post, zijn bij 60 procent van de geregistreerde kiezers niet populair. Maar er is één belangrijk, en voor Hillary Clinton verontrustend verschil: van de Trump-aanhangers is 46 procent die geregistreerd is enthousiast om voor hem naar de stembus te gaan; voor de aanhang van Clinton is dat maar 33 procent.
Clinton voters less likely to be ‘very enthusiastic’ about voting
De onzekerheid over de uitkomst van deze presidentsverkiezingen heeft de aandelenmarkten ogenschijnlijk (nog) niet uit zijn doen gebracht: de S&P 500 staat op een winst dit jaar van meer dan 7,6 procent en beweegt zich slechts 30 punten onder het all time high van 2.193,81 punten. Tegelijkertijd beweegt de VIX-index, die de volatiliteit in de S&P meet, amper.
Maar beleggingsexperts houden er rekening mee dat die volatiliteit nog zal opwaaien: de presidentsverkiezingen zijn over zes weken en komen nu met de drie verkiezingsdebatten in een fase waarin de krachtsverhoudingen tussen beide kandidaten en de vox populi scherper aan het licht zullen komen.
Wat de historie vertelt
Mary Ann Bartels, hoofd portfolio management van Merrill Lynch Wealth Management, wijst erop dat sinds 1928 de S&P 500 gemiddeld met 2,8 procent daalt in een verkiezingsjaar waarin de zittende president niet meer meedoet aan de verkiezingen.
In 2000, het jaar dat George Bush president werd ten koste van de democraat Al Gore, verloor de S&P 9,1 procent en in het rampjaar 2008, toen Barack Obama won, was dat zelfs -37 procent. In beide gevallen waren de winnaars van de niet-heersende partij.
In jaren dat een president herverkiesbaar is, doet de S&P het goed. De Amerikaanse hoofdindex schrijft dan gemiddeld 12,6 procent bij.
Volgens onderzoek van de Amerikaanse asset manager MFS is de meest gunstige situatie voor de markten als een democraat de presidentsverkiezingen wint en de republikeinen het Congres beheersen.
In dat geval stijgt de S&P 500 gemiddeld met 21,3 procent, zo blijkt uit een studie van de periode 1961-2010. Als het tegenovergestelde het geval is, dan mogen beleggers in de S&P gemiddeld slechts op 4,5 procent rekenen.
Bron: Forbes
Beleggingsexperts en analisten wijzen erop dat de markten doorgaans heel goed weten in te schatten wie de komende vier jaar in het Witte Huis zijn of haar intrek zal nemen. Als de beurzen stijgen in de drie maanden naar de presidentsverkiezingen van 8 november, dan kun je je geld inzetten op de kandidaat van de heersende partij - in dit geval Hillary Clinton van de Democraten.
Volgens Jim Stack, een historicus die zich op de markten richt en auteur is van de nieuwsbrief InvesTech Research, gaat deze correlatie in 86,4 procent van de 22 presidentsverkiezingen sinds 1928 op.
Nee, niet Clinton, maar Trump wint
Maar luister ook even naar professor Allen Lichtman, auteur van Predicting the Next President: The Keys to the White House 2016. Hij heeft sinds 1984 de uitslag van alle presidentsverkiezingen goed voorspeld. Hij doet dat op basis van dertien parameters, die hij heeft opgesteld door alle presidentsverkiezingen sinds 1860 te onderzoeken en in kaart te brengen.
Essentieel is dat de kandidaat die namens de heersende partij in het strijdperk treedt een charismatisch politicus moet zijn en dat is Hillary Clinton volgens professor Lichtman niet.
Donald Trump daarentegen is volstrekt onvoorspelbaar met fysieke bedreigingen aan het adres van zijn tegenstander(s) en aan andere staten, en met de belediging van minderheidsgroepen in de VS. Trump zou daarmee het historisch patroon (sinds 1860) kunnen doorbreken, oordeelt Lichtman in de Washington Post.
Hij zet zijn kaarten in op Donald Trump, omdat de Democraten met Clinton nu al op vijf van de 13 parameters negatief scoren: de Democraten deden het in de midterm-verkiezingen extreem slecht; de zittende president doet niet mee aan de verkiezingen; Obama heeft in zijn tweede termijn geen grote politieke hervorming doorgevoerd en er is geen belangrijk buitenlands politiek succes geboekt.
Als Hillary Clinton in de komende zes weken nog op één van dertien parameters terrein negatief scoort, dan is het met haar gedaan, waarschuwt professor Lichtman.
Maandagnacht 03.00 uur moet de eerste vrouwelijke presidentskandidaat in de VS een politiek mijnenveld in. Daarna volgen er nog twee van dergelijke debatten - Donald Trump is rotzak genoeg om haar in een onbewaakt moment op een boobytrap te laten stappen.
Met de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 8 november zal een periode aanbreken waar veel verkiezingen in het Westen zullen plaatsvinden die het aangezicht van de wereld kunnen veranderen.
Voor hoofdredacteur Cees van Lotringen van Fondsnieuws is dat aanleiding tweewekelijks een analyse te schrijven over het effect van (geo)politiek, technologie en andere megatrends op de financiële markten.