Analyse: wat Goldman niet zegt en NN IP-personeel niet beseft

Het spreekwoord ‘’you never get a second chance to make a first impression” gaat er bij Amerikanen in als God’s woord in een ouderling.  De nieuwe eigenaren van NN IP kwamen dan ook tot in de puntjes voorbereid, toen zij een week geleden naar Den Haag afreisden. Aanleiding was een “town hall meeting” met het personeel.  De afdronk van de aanwezige medewerkers was vrijwel unaniem:  het was ‘professioneel’; het was ‘indrukwekkend’.

Het woord namens de koper voerde Fadi Abuali, de CEO van Goldman Sachs Asset Management International. Hij sprak over de mooie toekomst die voor de twee partijen in het verschiet ligt en over de hutkoffer met ambities, mogelijkheden en vele kansen die Goldman als overnemende partij meebrengt. Maar, bij nadere beschouwing, drong zich toch ook wel de indruk op dat Abuali de troefkaarten nog even op de borst hield, ondersteund door zijn  verstilde,  wat mysterieuze glimlach. 

“Gap to the leader”

Goldman Sachs weet dat zijn naam en zijn imago de onderneming vooruit snelt. Vrijwel iedereen heeft zijn opvatting over de meer dan 150 jaar oude zakenbank klaar. Aandeelhouders roemen de grand old lady om de doelstellingen die zij haarzelf stelt en waarvan ze de voortgang ieder kwartaal met hen deelt. Ook veel  klanten lopen met Goldman weg: zó service- en resultaatgericht zijn ze beslist niet overal. 

Zo presenteerden de topmensen van Goldman Sachs AM op 29 januari 2020 tijdens de Investor Day van de bank hun strategie. De tweede van de 20 slides liet het palet van strategieën zien: Global Scale Across Traditional and Alternatives. Dat zijn vijf pijlers, die samen toentertijd goed waren voor 2300 miljard dollar aan beheerd vermogen. Veelzeggend is dat er per pijler bijstond wat de ‘ranking’ van GSAM was en wat de “gap to the leader” was in absolute cijfers - dat varieerde van 200 miljard tot 1.000 miljard dollar. Dat lijstje is niet opgeborgen in een diepe la, maar komt bij presentaties van Goldman aan de aandeelhouders telkens weer terug. Opvallend: op onderdelen wordt dat gat ieder kwartaal een beetje ingelopen. 

Wie zichzelf zo scherp en hard de maat neemt, zal anderen - dat wil zeggen partners, maar ook ondergeschikten en nieuwe collega’s - aan dezelfde regels en doelstellingen houden. En juist daar kan de schoen wringen: NN IP is onderdeel (geweest) van een 175 jaar oude verzekeraar. In die hoedanigheid werd het overgrote deel van de ruim 300 miljard euro aan belegd vermogen vooral beheerd voor de klanten van de verzekeraar. Met andere woorden: NN IP staat van oudsher minder in de gure wind van de wereldwijde markt  dan voor de bank en de vermogensbeheertak van Goldman Sachs geldt. Van die cultuurverschillen moeten de Amerikanen zich bij hun SWOT-analyse van NN IP diepgaand bewust zijn geworden. 

Het trauma van de Dorpsstraat 

In het interview dat Investment Officer eerder deze maand met Fadi Abuali over de overname van NN IP had, liet hij zich nog niet in de troefkaarten kijken: vooralsnog verandert er niks - de board van de Haagse asset manager blijft intact en houdt de dagelijkse leiding. Ook de beleggingsteams blijven intact;  wel stelt Goldman alvast de rapporten over fixed income van zijn eigen researchafdeling beschikbaar.

Die behoedzaamheid van de Amerikanen is goed te verklaren. Goldman Sachs is in het vorige decennium met pek en veren de Hollandse dorpsstraat uitgejaagd. Aanleiding: een hoog opgelopen conflict met Pensioenfonds Vervoer, dat zich op het hoogtepunt van de Grote Financiële Crisis van 2008 door de ‘golden boys’ van Wall Street niet serieus genomen en/of gehoord voelde. Daar kwam een rechtszaak uit voort, die uiteindelijk, enkele jaren later, onder niet naar buiten gebrachte voorwaarden is geschikt.

Maar het kwaad was toen al geschied: in de institutionele wereld staat men Goldman op zijn zachtst gezegd sceptisch tegenover. Rond 2019, toen Gerald Cartigny van pensioenbelegger MN overkwam om Goldman in Nederland weer op de kaart te krijgen, stond het Amerikaanse huis in de institutionele polder vrijwel volledig droog. 

De bruidsschat: general account van NN Group

Maar Goldman Sachs Asset Management heeft zichzelf nu met de overname van NN IP voor 1,7 miljard euro  een prachtige springplank bezorgd. In de eerste plaats is er de gemaakte afspraak dat Goldman en NN IP gedurende 10 jaar de preferred supplier zijn voor het general account van NN Group; dat is voor de Amerikanen de grootste buit die met deze overname is binnengehaald. Hierdoor kan Goldman claimen dat het onder de asset managers de grootste dienstverlener voor verzekeraars in de wereld is - voor een marktpartij die overwegend denkt in termen van ”filling the gap to the leader” van grote betekenis.

Maar belangrijker nog:  NN Group heeft er geen principieel bezwaar tegen dat Goldman als preferred supplier fees voor zijn producten en strategieën vraagt die marktconform zijn; dat is anders dan met de pensioenfondsen in Nederland,  die vinden namelijk dat een asset manager in zijn fiduciaire rol niet - of slechts bij uitzondering - ook tegelijkertijd zijn eigen huismerken en producten kan aanprijzen.  Argumentatie daarbij: het pensioenfonds, dat in Nederland van oudsher een een-tweetje is tussen werkgever en vakbonden, moet volledig kunnen vertrouwen op de integriteit van zijn fiduciair manager. De heilige missie van een pensioenfonds is namelijk dat het opgebouwde vermogen voor zoveel als enigszins redelijk is ten goede komt aan de deelnemer (c.q. de werknemer). 

In dat licht is het goed denkbaar dat Goldman zich bij de overname van NN IP vooral ook zal richten op het general account van NN Group en daarbij (ook) zijn eigen strategieën en producten zal aanbieden, zoals private debt, private equity, maar ook andere alternatives. NN Group heeft al aangegeven in die producten en diensten geïnteresseerd te zijn , mede omdat ze goed passen in de langere termijnverplichtingen van een verzekeraar. Voor Goldman is het een beauty contest om te laten zien dat zij ook voor Europese verzekeraars met haar illiquide, alternatieve, maar goed renderende strategieën een serieuze (strategische) partner kan zijn. 

De moeder aller vragen

Voor de Nederlandse pensioenfondsen zou Goldman’s beleid de komende tijd “business as usual”  kunnen zijn. Laat het institutionele team (van NN IP, en voormalige Robeco-mensen) de relaties met pensioenfondsen en andere institutionele partijen koesteren, en uitbreiden waar dat kan. Het punt is namelijk dat als gevolg van het nieuwe pensioenstelsel in Nederland de tijd in het voordeel speelt van Angelsaksische partijen als Goldman Sachs, die veel ervaring hebben met DC-oplossingen, zoals life cycle en target-date.

DC-regelingen zullen veel ondernemingspensioenfondsen aanspreken: ze zijn minder duur en waarschijnlijk ook minder complex en bovendien beter op de individuele deelnemer af te stemmen. Consultants die Investment Officer recentelijk heeft geraadpleegd denken dat het Nederlandse pensioenstelsel in zijn huidige vorm moeilijk houdbaar is en dat de invoering van DC-oplossingen partijen als Goldman (met hun schaal en inkoopkracht) op termijn in de kaart zullen spelen. 

Blijft over de ‘moeder aller vragen’: welke toekomst heeft Goldman Sachs in petto voor de 900 medewerkers van NN IP? De beantwoording van die vraag  moet vooral van de leiding van NN IP, en van zijn medewerkers komen. Wat is de toegevoegde waarde van hun kennis en kunde, alsook van zijn infrastructuur? Vrijwel iedere medewerker binnen het asset management bedrijf doet er goed aan zichzelf die vraag te stellen, want dat past bij de pro-actieve winnaarsmentaliteit van de Goldman-organisatie. 

Bij het terugluisteren van de opnameband die bij het gesprek met Fadi Abuali meeliep, viel op wat de CEO van GSAM niet zei en wat hij - bijna nonchalant - tussen de regels wél zei: men wil het beheerd vermogen in Europa “during the cycle” verdubbelen, dús tot 1200 miljard euro! Daarnaast zei hij dat  er voor “good workers” binnen het fusiebedrijf veel doorgroeimogelijkheden zijn…

Hoe is het badwater in de Hollandse polder?

Het voedt de vraag of Goldman wel een juiste inschatting heeft gemaakt van het groeipotentieel van de Europese markt. Maar als zijn analyse wél juist is, dan zal die groei vooral liggen op het terrein van private markets, waar NN IP niet of relatief weinig heeft aan te bieden. Waar het Haagse huis volgens Goldman wel aanvullend en onderscheidend in is, is op het terrein van Europese aandelen, duurzaam en impact beleggen, terwijl het bovendien in een dozijn Europese landen actief is met eigen verkoopkantoren. Dat de verwachtingen op dat punt bij de Amerikanen hooggespannen lijken te zijn, blijkt uit het feit dat GSAM zegt dat Den Haag “the centre of sustainability globally” en dat het “the largest hub on the European continent” voor de wereldwijde organisatie zal worden.

De toekomst zal uitwijzen of NN IP aan die op deelgebieden hooggespannen verwachtingen kan voldoen. De 900 medewerkers in Den Haag en de landen van Europa waar de organisatie actief is, kunnen er in ieder geval zeker van zijn dat de Amerikanen telkens komen navragen of men nog op koers ligt met de gestelde (persoonlijke) doelstellingen. Want gedrild als de bank is, zal zij haar aandeelhouders ieder kwartaal weer willen laten weten dat het badwater in de Hollandse polder nog altijd conform de afgegeven temperatuurverwachting is. 

Gerelateerde artikelen op Investment Officer: 

• Goldman: met overname NN IP groeien in breedte en diepte 
• NN IP: na fusie blijven we de markt als voorheen bedienen 
• NN Group: Goldman nu onze primaire asset manager