Achmea Investment Management heeft in 2021 alvast de toon gezet: de in Zeist gevestigde partij is door Ahold Delhaize geselecteerd als haar nieuwe fiduciair manager. Met de dienstverlening die per 1 juli 2021 wordt afgenomen is een belegd vermogen gemoeid van 6,3 miljard euro. Achter dit commerciële succes zit een dieperliggend verhaal: fiduciair management wordt een spel van nog maar enkele spelers.
De verliezer in deze beauty contest is het Franse AXA Investment Managers, dat met deze verloren klant - naar verluidt - nog maar één mandaat in de Nederlandse markt te beheren heeft: het pensioenfonds Cosun. Eind 2020 was het aan AXA door Cosun toevertrouwde vermogen 1,12 miljard euro, zo blijkt uit informatie van Exelerating.
‘Achmea had een streepje voor’
Erik Huizing, bestuurder beleggingen bij Ahold Delhaize Pensioen - dat maar liefst 90.000 deelnemers heeft - zegt over de uitverkiezing dat Achmea IM, dat onder leiding staat van Jacob de Wit (foto), zich goed heeft ingeleefd bij de gespreksrondes. ‘Wij hebben Achmea IM leren kennen als een partij die stevig met beide benen in de Nederlandse pensioen- en vermogensbeheermarkt staat.’
Tegenover Pensioen Pro stelden Huizing en Renate Pijst, de directeur van pensioenfonds Ahold Delhaize, vorige week dat er geen expliciete voorkeur bestond voor een Nederlandse fiduciair. Toch heeft Achmea als lokale speler wel degelijk een streepje voor op een buitenlandse partij als AXA. Huizing: ‘ik denk dat AXA (van die Nederlandse markt, red) net iets verder vanaf staat.’ Toch was het verschil klaarblijkelijk wel groter dan dat: AXA viel na de eerste ronde al af, terwijl daarna nog met vijf partijen verder werd gepraat, onder wie Achmea IM.
Liefde voor buitenlandse managers bekoeld
Sinds de Grote Financiële Crisis van 2007-2008 is de liefde tussen Nederlandse pensioenfondsen en buitenlandse fiduciair managers snel bekoeld geraakt. Tot die tijd lieten pensioenfondsbestuurders zich nog imponeren door de met marmer en hoogpolige tapijten ingerichte kantoren van deze partijen op Wall Street. Maar op het hoogtepunt van de crisis knapte er iets: Pensioenfonds Vervoer kreeg de contactpersonen van Goldman Sachs niet (snel genoeg) aan de lijn toen “the shit hits the fan”.
Daar kwamen juridische conflicten uit voort, die uiteindelijk in den minne werden geschikt, maar de appetit voor buitenlandse fiduciair managers deed verminderen. Vervolgens deden aangescherpte wet- en regelgeving, kostendruk, consolidatie en een toenemend besef van het belang van gedeelde cultuur en mores de rest: het aantal partijen dat zich kwalificeerde voor de sleutelrol van fiduciair manager nam hand over hand af.
Telkens valt er weer eentje af
Zo gooide in 2019 Robeco de handdoek in de ring, toen het mandaat van 25 miljard euro van Pensioenfonds Vervoer óók verloren ging aan Achmea IM. De fiduciaire cq institutionele afdeling werd grotendeels opgedoekt. Korte tijd later maakte ook Actiam bekend dat zij stopte met haar fiduciaire dienstverlening.
En nu dan, alsof het de thriller “Tien kleine negertjes” van Agatha Christie is, lijkt ook AXA in een benaderde, wankele positie te geraken nu Ahold Delhaize Pensioen verloren is gegaan. Weliswaar is de Franse aanbieder nog de fiduciair manager van Pensioenfonds Cosun. Het is klant bij AXA sinds 2007, maar sinds 26 april 2016 is bepaald - zo meldt Exelerating - dat de overeenkomst op elk moment met inachtneming van drie maanden opzegbaar is.
De stoelendans om de klanten gaat dit jaar onverdroten door. Er zal in dit jaar, zo is eerder aangekondigd, ten minste 11 miljard euro aan institutioneel vermogen naar een nieuwe fiduciaire manager overgaan.
Lage yield en nieuwe stelsel
Erik van Houwelingen, topman van Kempen, zei deze week in een interview met Fondsnieuws dat de rol van fiduciair manager een interessante blijft, want het biedt schaal - tegen weliswaar extreem lage marges -, maar met die kennis en die schaal kunnen nieuwe markten worden aangeboord: stichtingen, verzekeraars, family offices, staatsfondsen en (ultra) high net worth individuals die allemaal lange termijnbeleggers zijn, met toekomstige liabilities en met een grote honger naar alternatieve oplossingen. Dat zijn oplossingen, zoals private debt en private equity, vastgoed en infrastructuur, die allemaal illiquide zijn, maar die aanzienlijke rendementen en relatief hoge stabiele fees kennen.
Ingewijden zeggen tegenover Fondsnieuws dat de lage yield in combinatie met het veranderende pensioenstelsel nieuwe kansen biedt. ‘Vroeger hield de manager vooral de balans in de gaten en zorgde hij ervoor dat het renterisico werd afgedekt. Maar nu moet je nog steeds die balans begrijpen, maar door de evolutie van defined benefit naar een defined contribution-model zul je meer waarde moeten toevoegen. Dan gaat het over het behalen van alternatief rendement voor staatsobligaties, maar ook over het leveren van maatschappelijke impact’, zegt een bron.
Daarnaast ziet deze ingewijde kansen in het helpen van het individu, dat in de derde of in de vierde pijler zijn langere termijn doelstellingen veilig moet stellen. ‘Daar zijn oplossingen en strategieën mogelijk die haaks staan op wat je met een collectieve pot kan en mag. Daar is men bij voorbeeld in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië of Australië veel verder in dan wij.’
‘Fiduciair managers moeten zich heruitvinden’
Een andere geraadpleegde bron merkt op dat het aantal fiduciair managers in Nederland nu nog maar uit vier Nederlandse partijen bestaat: Achmea IM, Aegon/TKP, Kempen CM, NN IP. Dat is los van de buitenlandse partijen AXA, BlackRock, BMO, BNP Paribas AM en Russell. Dat krimpende aantal stelt de vraag naar de keuzemogelijkheden die institutionele partijen hebben. Maar los daarvan, zegt deze persoon, fiduciair managers zijn de spin in het Nederlandse web van vermogensbeheer. Zij hebben zowel als adviseur en als beheerder een rol te spelen. Volgens hem is hun invloed ongekend groot in deze groeiende wereld van lange termijndoelen en -oplossingen.
‘Fiduciair managers moeten zichzelf daarbij echter wel heruitvinden. Hun kansen en mogelijkheden zijn zeer groot, maar ze krijgen met nieuwe aanbieders en concurrenten te maken in de derde en vierde pijler. Daarbij liggen innovatiemogelijkheden vooral op het terrein van private markets. In die derde pijler komt meer vrijheid, dat is een voordeel van het Pensioenakkoord en dat biedt fiduciair managers vanuit hun diepe kennis en vertrouwensrelatie met klanten veel kansen’, concludeert deze bron.
Fiduciair beheer: een overzichtelijk, consoliderende markt
De markt voor fiduciair beheer speelt zich af op twee helften: managers die deel uitmaken van een pensioenfonds en hun diensten in voorkomende gevallen ook aan derden aanbieden. In dat segment spelen zeven partijen een rol. Daarnaast zijn er de fiduciair managers die deel uitmaken van een asset manager of een verzekeringsbedrijf. Daar zijn vier Nederlandse en vier buitenlandse partijen actief:
Fiduciair managers als onderdeel van pensioenfondsen:
- ABP Pensioenfonds / APG
- Pensioenfonds voor Zorg en Welzijn / PGGM
- Pensioenfonds PMT, PME, Bpf Koopvaardij / MN
- KLM / Blue Sky Group
- PGB Pensioendiensten
- Unilever / Univest
- SPF Beheer
Fiduciair managers als onderdeel van asset manager, bank of verzekeraar:
- Achmea / Achmea IM
- Aegon / TKP Investments
- Van Lanschot Kempen / Kempen Capital Management
- NN IP/ Altis
- AXA Investment Managers
- BlackRock
- BMO GAM
- BNP Paribas Asset Management
- Russell
Naar inschatting van marktkenners zijn de fiduciair managers (in- en extern) goed voor ongeveer 75 procent van de institutionele markt, de resterende 25 procent nemen consultants voor 10 procent voor hun rekening, en de resterende 15 procent zijn zelfstandige pensioenfondsen.