Het is jammer dat Han Dieperink niet heeft meegedaan aan de favoriete fondstips van Fondsnieuws voor 2017. De CIO van Rabobank heeft vaak een gelukkige en vooral ook verrassende hand in zijn keuzes. Russische aandelen zouden waarschijnlijk zijn ‘Geheimtipp’ zijn geweest.
Maar daarover straks meer. Eerst een stapje terug in deze regelmatige analyse van hoofdredacteur Cees van Lotringen over het effect van (geo)politiek, technologie en andere megatrends op de financiële markten.
Over minder dan een maand krijgt het vrije Westen een nieuwe leider, Donald Trump. De resterende dagen tot de machtsoverdracht staan vooral in het teken van de beoordeling van de erfenis van Barack Obama.
De gaande president heeft acht tropenjaren achter de rug: hij erfde een wereldeconomie die in 2008 langs de afgrond scheerde en onder schulden dreigde te bezwijken. Obama trok de VS terug uit het Midden-Oosten, zette drones en een wereldwijd afluistersysteem in om boeven en terroristen te vangen en formuleerde een beleid dat als een Obama-doctrine is bestempeld: focus op het eigen land en vermijd wat in de Amerikaanse wetenschap ‘the imperial overstretch of great powers’ wordt genoemd.
Op weg naar een G-Zero World
Deze beleidskeuze had een prijs: het Midden-Oosten belandde parallel in een variant op de zestiende en zeventiende eeuwse Europese godsdienstoorlogen en Syrië is het slachthuis geworden van Bashar al-Assad en zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin.
Buitenland-experts en politicologen zeggen dat de Verenigde Staten de greep op de wereld verliezen en stellen dat het initiatief is verschoven naar China, maar vooral ook naar Rusland. Politicoloog Ian Bremmer vindt dat een natuurlijk proces na meer dan 75 jaar Amerikaanse hegemonie. We leven nu in een ‘G-Zero World’, stelt hij, waarin niet één staat (meer) de absolute macht heeft.
Anderen, zoals Wall Street-veteraan Jim Rickards die voorspelt dat de tanende Amerikaanse macht ervoor zal zorgen dat het dollartijdperk tot een einde komt, betitelen Obama daarentegen ronduit als de slechtste Amerikaanse president op het terrein van de buitenlandse politiek sinds Woodrow Wilson.
Twee tegen één: Rusland en China tegen VS
Rickards stelt dat er in de wereld maar drie primaire machten zijn: de VS, China en Rusland. In een dergelijk machtsysteem gaat het erom de één te verleiden tot samenwerking zodat de derde buitenspel wordt gezet. China en Rusland hebben elkaar in dat verband gevonden.
Rickards vergelijkt de huidige situatie met het spel Risk, waarin doorgaans drie spelers overblijven en twee dan samenwerken om de derde - meest gevreesde - tegenstander te vernietigen. China en Rusland keren zich tegen de hegemonie van de dollar. China bouwt zijn dollarreserves af en beide landen sorteren voor op een post-dollar tijdperk door massief goud te kopen.
Tegelijkertijd dagen beide landen de Verenigde Staten uit: Rusland door de Krim te annexeren en bombardementen uit te voeren op Aleppo die alle regels van het volkenrecht met voeten treden en China door in de Zuid-Chinese zee het nota bene door Hugo de Groot in de zeventiende eeuw benoemde recht op de ‘vrije zee’ te ondermijnen door eilanden op te spuiten en de buitengrenzen van China op te rekken.
Russische hackers en de stembusuitslag
Klap op de vuurpijl is het vermoeden onder Amerikaanse veiligheidsdiensten dat hackers op Russisch gezag hebben geïntervenieerd in de Amerikaanse presidentsverkiezingen met het doel Trump te laten winnen.
Dat laatste is gebeurd, waar Poetin uit nationaal veiligheidsbelang blij mee zal zijn. Van Democraat Hillary Clinton werd een voortzetting van het sanctiebeleid en misschien zelfs wel inmenging in het Midden-Oosten verwacht. Trump zal een ander spel spelen. Hij zal inzetten op het losweken van Rusland uit de opgebouwde relatie met China, want dat is het land dat als enige deze eeuw de hegemonie van de Verenigde Staten echt kan bedreigen.
De toenadering tot het Rusland van Poetin is in het licht van Obama’s beleid opmerkelijk. Hij zal waarschijnlijk accepteren dat het gezag in Syrië onder leiding van Assad wordt hersteld. Hij wijst de opstandelingen in Syrië als ‘far worse’ af en erkent het primaat van de staat, anders dan Obama die vooral geloofde in een meer wereldwijde sturing via transnationale instituties, zoals na de Tweede Wereldoorlog opgebouwd onder president Harry Truman. Ook ziet het ernaar uit dat Trump de annexatie van de Krim door Rusland zal aanvaarden.
Troefkaart: Exxon-topman Rex Tillerson
Het lijkt erop dat de gewezen vastgoedmagnaat de troefkaart heeft gevonden in de persoon van Rex Tillerson. De topman van olieconcern Exxon wordt de aanstaande minister van Buitenlandse Zaken, die goede persoonlijke relaties heeft met Poetin. Tillerson wordt waarschijnlijk gekoppeld aan Igor Sechin, de baas van Rosneft en Poetin-vazal. Volgens mediaberichten krijgt hij namens Moskou de intermediairsrol.
Olie is vrijwel de enige constante inkomstenbron van Rusland. De twee landen zijn samen de grootste olie- en gasproducenten ter wereld en zouden een sterke alliantie vormen tegenover het oliekartel Opec en tegenover het grondstoffen-arme China. Zij hebben ook een gedeeld belang om terroristische organisaties als Isis te elimineren.
De prijs die Poetin Trump zal laten betalen is een stabiele olieprijs en hogere uitvoer, alsook opheffing van de sancties door de VS en Europa en de levering van (Duitse) technologie waar Rusland nu zo’n gebrek aan heeft.
Daarnaast zal mogelijk ook worden bepaald dat de knellende riem van de Navo om de westgrens van Rusland minder strak wordt gelegd. Van de door Bloomberg geraadpleegde economen denkt 43 procent dat de sancties komende twaalf maanden worden opgeheven.
Generaal buiten dienst Frank van Kappen speculeerde in dat kader zelfs al op een nieuwe Jalta-conferentie, waarin Trump en Poetin de invloedssferen opnieuw vastleggen, zoals Roosevelt en Stalin na de Tweede Wereldoorlog hebben gedaan.
Het resultaat van de opheffing van sancties zal detente zijn op het Europese continent, gezamenlijke containment van het geradicaliseerde Midden-Oosten waar Rusland zich niet minder zorgen over maakt dan het Westen en toenemende Amerikaans-Chinese spanningen in de internationale wateren rond (Zuid-Oost) Azië.
Laat de ‘animal spirits’ de vrije loop
Als die analyse klopt, dan is Rusland nog altijd ‘a bargain’ met een koerswinstverhouding van 9,86 en een dividendrendement van 5,95 procent. De markten hebben al een voorschot genomen op de ‘normalisering’ van de relaties. De stijging over de afgelopen twaalf maanden van de Russische hoofdgraadmeter Micex bedraagt bijna 29 procent, terwijl een olieconcern als Rosneft zelfs met meer dan 60 procent is gestegen. Als de sancties worden opgeheven, dan zit er nog meer in het vat.
Hedgefondsmanager Ray Dalio van Bridgewater raadt zijn klanten aan om de ‘animal spirits’ de vrije loop te laten. De aanstaande regering ‘admires strong, can-do, profit makers’, schrijft hij op een blog.
Dalio vergelijkt de overgang van Barack Obama naar Donald Trump met die van Jimmy Carter naar Ronald Reagan. De veteranen onder ons weten dat dat laatste gepaard ging met spectaculaire jaren voor de markten.
Bron: Russia Micex Stock Market
Meer geopolitieke analyses en de gevolgen voor beleggingen:
- Analyse: Recept voor inflatie klaar om bereid te worden
- Analyse: Trump kan beleggers positief verrassen
- Analyse: Het debat dat de markt kan doen sidderen
- Analyse: Hoe je als belegger profiteert van een populist
Hoofdredacteur Cees van Lotringen schrijft op Fondsnieuws tweewekelijks een analyse over geopolitiek en de invloed op financiële markten en beleggingscategorieën.