De toepassing van artificiële intelligentie kan vermogensbeheerkosten stevig doen dalen en niet-beleggende mensen in Europa op een verstandige manier aan het beleggen krijgen. ‘AI is gewoon automatisering, die op positieve wijze kan nudgen om níet te verkopen als de markt crasht.’
De vraag hoe meer mensen aan het beleggen te krijgen is er één die de Europese beleggingssector al jaren bezighoudt. Zo’n 10 tot 15 procent van de Europeanen belegt, verschillen tussen de landen daargelaten.
De weg die producten naar de eindklant afleggen is nog te ingewikkeld, banken en vermogensbeheerders rekenen te hoge kosten en het ontbreekt aan financiële educatie, vinden Martin Kassing van Upvest, Kim Felix Fomm van Raisin en Martin Parzonka van PensionBee. Tijdens een panelgesprek op het toonaangevende internationale fintech-evenement Money2020 vorige week in Amsterdam spraken ze over de oorzaken van het lage percentage beleggers in Europa en over de rol die artificiële intelligentie kan spelen om het aantal beleggers te laten groeien.
‘Tienduizend banken zitten op duizenden miljarden aan activa die niet belegd worden’, stak CEO Martin Kassing van Upvest van wal. Volgens de topman van de Duitse fintech ontbreekt het banken aan een stimulans om de kosten van beleggingsproducten te verlagen, omdat ze er nu al een lage marge op draaien. ‘Terwijl ik juist denk dat de kosten naar een niveau van centen per transactie moeten gaan om nieuwe beleggers te trekken, in plaats van euro’s per transactie.’
Ook laakte hij het gebrek aan goede pensioenproducten in Europa, waarbij hij verwees naar het 401(k)-pensioenplan in de Verenigde Staten dat het percentage beleggende Amerikanen in enkele tientallen jaren van 20 procent naar 65 procent heeft getrokken. Op basis van soortgelijke initiatieven in het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en Frankrijk stelde Kassing dat een ‘fundamentele verschuiving’ mogelijk is in Europa, omdat die producten mensen meer uitdagen om na te denken over hun vermogen tot aan hun pensioen.
‘Klanten vragen ons op de livechat vaak wat de rente is op hun “rekening”. Maar het is geen spaarrekening – het gaat om beleggingsrendement.’
Martin Parzonka, Pensionbee
Volgens VP Product Martin Parzonka van de Britse online pensioenaanbieder Pensionbee missen mensen echter vaak de kennis om te begrijpen wat ze met dat geld moeten doen. ‘Zelfs mensen die beleggen, halen hun geld uit hun pensioenregeling en parkeren het op een spaarrekening – waar het nauwelijks rendeert. Een pijnlijk voorbeeld: klanten vragen ons op de livechat vaak wat de rente is op hun ‘rekening’ bij Pensionbee. Maar het is geen spaarrekening – het gaat om beleggingsrendement.’
Dat werpt de vraag op of de financiële sector meer moet inzetten op educatie, een onderwerp waarvoor onder meer branchevereniging Dufas zich al tijden hard maakt. CIO Kim Felix Fomm van Raisin, dat zich net als Upvest richt op de modernisering van distributietechnologie van wealthproducten, is van mening dat dat meer op school zou moeten gebeuren. ‘Tijdens wiskundelessen leerde ik vroeger alles over ingewikkelde theorieën die ik nooit in mijn professionele leven gebruik, maar bijna níks over de basisbeginselen van beleggen.’
Wel stipt hij aan dat mensen ‘op een gegeven moment gewoon stoppen met luisteren’. ‘Dus als je wil uitleggen hoe de kapitaalmarkt als geheel werkt, succes.’ De oplossing ligt volgens hem bij een vorm van basis-educatie, met gebruik van makkelijk te begrijpen producten in combinatie met hand holding in de vorm van hulp bij het kiezen van een risicoklasse.
Uitholling vermogensbeheerkosten
Kassing ziet de oplossing meer bij een verlaging van de kosten. ‘Ik begrijp niet waarom iemand 1 procent per jaar zou betalen voor vermogensadvies. Natuurlijk, bij de opening van een portefeuille moet er veel gebeuren, maar waarom zou een klant vervolgens 1 procent blíjven betalen voor het jaarlijks herbalanceren van zijn portefeuille? Dat kan volledig automatisch. Ik verwacht de komende vijf tot tien jaar een uitholling van vermogensbeheerkosten - zoals je in de VS al bij Vanguard ziet, met de kostendaling van 1 procent naar 20 basispunten voor mass-affluent-klanten.’
´Vroeger kostte een klantgesprek 1 procent, toen je nog een kantoor had, champagne dronk met een klant en hem uitnodigde voor een Formule-1-race. Via AI gaat dat naar niveaus die in basispunten liggen.´
Martin Kassing, Upvest
Ook klantgesprekken kunnen goedkoper, zegt Kassing. ‘Wat je moet doen als je voor iemand een portefeuille bouwt, is veel vragen stellen. Wat is je risico-rendementsprofiel? Wat is je gezinssituatie? Hoe betaal je belastingen? Ben je een bedrijf? Doe je het privé? ‘Vroeger kostte zo’n dialoog 1 procent, toen je nog een kantoor had, champagne dronk met een klant en hem uitnodigde voor een Formule-1-race. Via AI gaat dat naar niveaus die in basispunten liggen. Een goede zaak, want uiteindelijk zorgt dat er ook voor dat klanten meer uitgedaagd worden om goed na te denken.’
‘AI loopt ook het risico een schurk te worden, of geprogrammeerd te worden op een manier die niet in het belang van de klant is.’
Felix Fomm, Raisin
Felix Fomm van Raisin beaamt dat als AI op de juiste manier wordt toegepast, het beter dan een menselijke gesprekspartner in staat is om te bepalen wat goed is voor een klant, omdat deze beter kan ontdekken waar pijnpunten liggen en wat daarop de beste reactie is. ‘Maar AI loopt ook het risico een schurk te worden, of geprogrammeerd te worden op een manier die niet in het belang van de klant is.’ De eerste testen lopen al, voegt hij toe. ‘Belangrijk voor ons als industrie is om hier invloed op uit te oefenen om te zorgen dat dit op een ethische manier wordt gebruikt.’
Parzonka van PensionBee reageert dat manipulatie een negatieve bijklank heeft, maar uiteindelijk neerkomt op iemand iets laten doen wat hij normaal niet zou doen. ‘Eigenlijk hetzelfde als onderwijs, toch? We leren iemand een actie te ondernemen waarvan men niet wist dat die kon worden ondernomen.’
AI is geen verkoper
Juist daarom moeten beleggers een bepaalde basiskennis hebben, aldus Parzonka. ‘Zodát ze hun hand op kunnen steken en zeggen dat het niet goed voelt. Ik ben echt enthousiast over wat AI voor ons kan betekenen. Het haalt de emotie eruit. AI wil je niets verkopen, het interesseert AI niet wat je koopt.’
Kassing: ‘Ik geloof niet zo in financiële educatie. Misschien op school, maar retailklanten lezen online dat ze de dip moeten kopen, moeten diversifiëren, een spaarplan moeten opbouwen. AI is automatisering, waarschijnlijk beter opgeleid dan jij als individu. Het kan iemand positieve duwtjes in de rug geven, bijvoorbeeld om niet te verkopen als de markt crasht of een andere ETF te overwegen als een portefeuille veel Amerikaanse aandelen bevat. Ik geloof volledig in automatisering, vooral in het wegnemen van de emoties en het wegnemen van een tussenpersoon.’