Banken en financiële start-ups zijn niet per se rivalen van elkaar. De één heeft kapitaal en klanten, de ander innovatiekracht en creativiteit. Samen gaan ze op zoek naar nieuwe producten en diensten voor de consument.
Een kastje dat onder een kassa van een café gemonteerd kan worden en dat vervolgens precies analyseert wat er wanneer door wat voor soort klanten besteld wordt, een app om gezamenlijk gemaakte kosten te verrekenen en last but not least een robo-advisor die via een app vermogensbeheer toegankelijk wil maken voor eenieder die een paar honderd euro opzij wil leggen voor zijn pensioen, de aflossing van de hypotheek of de studie van de kinderen.
Het zijn voorbeelden van partijen die zijn opgenomen in het start-up-versneller-programma van ING. De start-ups krijgen in de meeste gevallen een converteerbare lening van 50.000 euro en worden door de bank gecoacht bij het finetunen van hun product. De bank houdt op deze manier feeling met nieuwe ontwikkelingen en kan leren van de snelle en flexibele manier van werken van de nieuwe bedrijfjes.
Het programma draait in Nederland sinds 2011 en inmiddels is ook in België een vergelijkbaar programma gestart. Projecten worden na een halfjaar geëvalueerd. Zoals vaak met start-ups, zijn er vele die het niet redden, maar sommmige ook wel.
Met het kastje onder de kassa – van de fintech CheckMetrix, wordt momenteel al door verschillende klanten gewerkt. De app om onderling geld te verrekenen, Twyp, een innovatie vanuit ING zelf, is al door 320.000 mensen in gebruik genomen in Nederland en Spanje. De robo-advisor, Surance, zit sinds september in het programma.
‘We willen met onze neus boven op nieuwe ontwikkelingen zitten, zodat we kunnen zien wat ze voor onze klanten kunnen betekenen, zegt innovatiewoordvoerder Diederik Heinink van ING.
Voor de start-ups zijn dergelijke programma’s van grootbanken niet alleen interessant omdat ze toegang geven tot financiering maar ook omdat banken een enorm klantenbestand hebben.
Fintechs zijn er in vele soorten en maten. In Nederland alleen al zijn volgens Holland Fintech momenteel meer dan driehonderd. Ze richten zich doorgaans op een specifiek stukje van de dienstverlening die banken ook bieden, maar vaak doen ze dat door gebruik te maken van nieuwe technologie op een hele moderne klantvriendelijke manier.
Betaalpas van de toekomst
ING is niet de enige die dit in de gaten heeft en met een start-upprogramma kwam. ABN Amro startte onder de naam Econic in juni in een afgescheiden stuk van het regiokantoor in Eindhoven een vergelijkbaar initiatief.
Een mogelijk veelbelovend project waar men aan werkt, is een betaalpas waaraan je verschillende andere betaalpassen en creditcards kunt koppelen en die je vervolgens allemaal veilig zonder identifier kunt gebruiken. ‘Het zou toch mooi zijn als dit de ABN-pas van de toekomst zou kunnen worden?’, zegt innovatiedeskundige Anique Soetermeer van High tech XL, het bureau dat de dagelijkse leiding heeft over ABN’s start-upprogramma.
Hoewel de andere ook niet stilzitten, wordt ING gezien als de grootbank die in Nederland vooroploopt als het gaat om digitalisering. Naar eigen zeggen zit innovatie in de cultuur van het bedrijf.
‘Met ING Direct hadden we twintig jaar geleden eigenlijk al een fintech’, klinkt het trots. De bank stimuleert haar medewerkers al enige tijd naar voorbeeld van Google en Facebook meer ‘agile’ te werken.
De bedoeling is dat er vaker in toegewijde multidisciplinaire projectteams snel naar een bepaald resultaat wordt toegewerkt. Om de slag te maken van een kantorenbank naar een digitale bank is een nieuwe reorganisatie aangekondigd. Deze kost in de Benelux 7000 banen. Tegelijkertijd wordt er 800 miljoen euro geïnvesteerd.
Het start-up-acceleratieprogramma is maar een radartje in het geheel. Is een bedrijf al wat verder en biedt het producten waar ING-klanten daadwerkelijk iets aan kunnen hebben, dan is er ook ruimte in zo’n bedrijf te participeren.
ING nam eerder bijvoorbeeld al belangen in het Amerikaanse Kabbage en het Chinese WeLab. Kabbage is een bedrijf dat zich toelegt op het razendsnel beoordelen en goed- of afkeuren van leningsaanvragen door mkb-bedrijven. Dit gebeurt binnen vijf minuten. WeLab doet in feite hetzelfde maar dan voor consumenten.
‘Instant lending is een van de productgebieden die we verder willen ontwikkelen’, vertelt de bank. ING heeft zeven van deze innovatieprioriteiten aangewezen. De andere zijn ‘aggregation’, oftewel een soort verzamelplatformen waarop het aanbod van verschillende aanbieders te zien is, en ‘money management’, oftewel budgeteringstools. Op dit gebied heeft de bank in Spanje zelf iets ontwikkeld, vertelt Heinink. Een deel van de aangekondigde € 800 mln wordt gebruikt om dit programma ook elders uit te rollen.
Robo-advies
Andere prioriteiten van ING zijn robo-advies, kapitaaloplossingen voor grootzakelijke klanten, diensten op het gebied van financial markets en diensten op het gebied van betalingen. Dat blockchain op dit lijstje ontbreekt, komt doordat de bank dit niet als een innovatie op zich ziet, maar als iets wat innovatie mogelijk maakt.
‘Dit maakt het zeker niet minder belangrijk.’ Vandaar dat ING zich heeft aangesloten bij R3, een internationaal collectief van banken dat de mogelijkheden van de technologie achter de bitcoin verder onderzoekt.
Anders dan ING die zegt geen venture-capitalpartij te zijn, heeft ABN Amro vorig jaar oktober een specifiek fonds opgericht dat kan participeren in fintechondernemingen. De bank stelde hier 10 miljoen euro voor beschikbaar.
Tot op heden is het Zweedse Tink, een bedrijf waarmee ABN eerder samen de planningstool Grip ontwikkelde, de enige belegging van het fonds. ‘Dat klinkt als weinig’, zegt chief digital officer Frank Verkerk van de bank, ‘maar we doen eerst een uitgebreid samenwerkingstraject voordat we tot participatie overgaan.’
Een voorwaarde om in dit fonds opgenomen te worden is dat de dienst of het product direct ook aan de klanten van ABN aangeboden kan worden. Kan dit niet, maar vindt Verkerk een bedrijf wel zodanig interessant dat hij erin wil participeren, dan kan dat ook. Een voorbeeld van zo’n investering is Digital Asset Holdings dat zich bezighoudt met blockchaintechnologie.
Net als ING heeft ook ABN Amro een aantal prioriteiten aangewezen. Verkerk: ‘Je ziet veel fintechs op betalingsgebied. Zij richten zich op makkelijker betalen. Wij kijken daar ook naar.’
Vorig jaar ontwikkelde ABN Amro op dit vlak de dienst Tikkie, die zich richt op gezamenlijk afrekenen. ‘Daarnaast heb je fintechs die zich richten op het veiliger maken van diensten. En een volgend terrein waar wij nadrukkelijk naar kijken zijn bedrijven die zich bezighouden met het geven van meer inzicht en overzicht van de financiële situatie van de klant, met personal finance dus.’ Onder deze noemer valt de samenwerking met en de participatie in Tink.
Dit artikel is gepubliceerd in het Fondsnieuws-magazine Focus op risico.