Het leek zo logisch: als we niet willen beleggen in Philip Morris vanwege roken als grote schuldige aan kanker en dood, dan toch zeker niet in aandelen van de wapenindustrie? Maar klopt dat? Misschien wél dat we niet willen verdienen aan moordmaterieel voor dictators. Maar is het niet goed om te investeren in uitvinders van nieuwe AI-gestuurde drones en onderzeeërs die oorlog juist proberen te voorkomen?
De Oscar-winnaar Oppenheimer liet ons weer nadenken over atoomwapens. Die hebben in 1945 Japan gedwongen tot overgave. Ten koste van de slachtoffers in Hiroshima en Nagasaki zijn met die eerste atoombommen talloze levens gespaard, omdat een invasie van Japan door de westerse bondgenoten niet langer noodzakelijk was. Ook bleef de Koude Oorlog koud dankzij de atoomwapens aan beide kanten van het IJzeren Gordijn. Dus was de ontwikkeling van die wapens een factor die ertoe bijdroeg dat na 1945 minder doden zijn gevallen door oorlog dan daarvoor.
Op 30 maart jl. publiceerde de Financial Times een uitzonderlijk lang artikel van tweeënhalve pagina over nieuwe militaire technologie ontwikkeld door Anduril Industries. Oprichter Palmer Luckey verwacht over twee jaar een omzet van meer dan een miljard dollar. Hij legt uit dat de vijf “prime” leveranciers van oorlogsmaterieel aan het Pentagon achter lopen met IT; de Amerikaanse nucleaire systemen maakten tot vijf jaar geleden nog gebruik van floppy disks. Een Tesla heeft volgens Luckey veel meer moderne IT dan een Amerikaanse tank. De private sector is zo veel sneller met het introduceren van nieuwe IT dan Lockheed, Boeing en Raytheon, omdat die moeten werken met extreem gedetailleerde specificaties van het Pentagon en daarmee de flexibiliteit missen om nieuwe mogelijkheden op IT-gebied toe te passen.
Anduril loopt ook voorop omdat de ingebouwde IT in het wapentuig net als bij onze mobiele telefoons steeds kan worden voorzien van updates. De nieuwste generatie drones kan eerdere drones van de tegenpartij efficiënt uitschakelen en er wordt gewerkt aan een onbemande onderzeeër die aanvallende schepen kan tegenhouden.
Luckey legt uit in de Financial Times dat oorlog extreem onaantrekkelijk wordt voor de aanvallende partij wanneer de VS zijn nieuwe onbemande verdedigingswapens kan inzetten. Dat is een sterk verhaal en een paar maanden na de oprichting overtuigde het Peter Thiel, de bekendste financier van startups in Californië, die nog steeds enthousiast meewerkt. Nu zoekt Anduril miljarden om verder op te schalen.
Dan kunnen we een onderneming in de wapenindustrie als Anduril niet meer in dezelfde categorie van “griezelig en misschien ongewenst” indelen als bij voorbeeld sigarettenfabrikant Philip Morris. Gelukkig zien de grote Nederlandse pensioenfondsen dat steeds beter in. Zoals Menno Tamminga kort geleden schreef in Wynia’s Week is de openbare opstelling van de pensioenfondsen over defensie-aandelen nog wel verontschuldigend en huiverend. Als dat met Oppenheimer en Anduril weer frank en fier wordt, is dat goed voor de NATO en voor de vrede.
Eduard Bomhoff is voormalig hoogleraar monetaire economie en was in het verleden bestuurder bij twee grote pensioenfondsen.