Door de groeiende zorgen over de duur van de economische cyclus in combinatie met de hoge waarderingen op de beurzen, neemt de focus op kapitaalbehoud toe. Hedgefondsen zouden hiervan moeten kunnen profiteren.
Maar hoewel het wereldwijd vermogen beheerd door hedgefondsen sinds de crisis met 50 procent gestegen is tot het huidige niveau van 3000 miljard dollar, blijven Nederlandse beleggers terughoudend ten aanzien van hedgefondsen. Ze zijn veelal teleurgesteld over de prestaties tijdens de financiële crisis, maar ook die van daarna.
‘In Nederland zijn veel partijen in hedgefondsen gaan beleggen na de succesjaren van 2000-2002’, zegt Ruud Smets, partner van de in 2001 opgerichte hedgefondsenspecialist Theta Capital Management.
‘Gedurende die jaren van het ineenstorten van de dotcombubbel verloor de MSCI World Index 41 procent, terwijl de HFRX Global Hedge Fund Index met 30 procent steeg. Er heeft vervolgens een onstuimige groei plaatsgehad, zowel van nieuwe hedgefondsen, waarvan vele van ondermaatse kwaliteit, als van beleggers in deze fondsen, waarvan velen niet goed uitgerust waren om de kwaliteit ervan te beoordelen.’
In 2008 werden daarvan de gevolgen zichtbaar. Door de ineenstorting van het bankensysteem viel de liquiditeit in de markten volledig weg. ‘Hierdoor werden vooral partijen met leverage hard geraakt, waaronder veel op papier conservatief gepositioneerde hedgefondsen. Deze fondsen zaten bijvoorbeeld long in senior schuldpapier en short in junior schuldpapier om te profiteren van de crisis, maar hadden hun operationele zaken niet op orde en werden door de financierende banken gedwongen hun posities af te bouwen op het slechtste moment.’
Verwachtingen geschaad
Ook de in paniek rakende (nieuwe) beleggers trokken hun geld uit deze fondsen en zorgden daarmee voor toenemende verliezen. De HFRX Global Hedge Fund Index verloor dat jaar, waarin de MSCI World Index met 42 procent onderuitging, 23 procent. ‘Daarmee voldeden hedgefondsen niet aan de hoge verwachtingen van de nieuwe beleggersschare.’
De afgelopen jaren waarin aandelen- en obligatiemarkten record na record braken, gestuwd door de grenzeloze liquiditeit, boden weinig redenen voor beleggers om opnieuw naar hedgefondsen te kijken. Maar nu het einde van deze liquiditeitsgedreven markten zich aandient, ziet Smets daar verandering in komen.
‘De huidige situatie lijkt veel meer op die van begin deze eeuw. De alom vertegenwoordigde disruptie zorgt voor veel winnaars en verliezers en het langzaam onttrekken van de in het financiële systeem gepompte liquiditeit zal eenzelfde effect hebben.
Onze hedgefondsbeheerders voorzien dan ook een periode van veel kansen aan de long-, maar ook nadrukkelijk de shortkant. Vooral vermogensbeheerders die het de laatste jaren goed hebben gedaan met hun long-only beleggingen, zien we nu weer naar hedgefondsen kijken, waarbij ze het beheer wel aan specialisten willen overlaten.’
Smets betwijfelt echter of Nederlandse instituten hierin mee zullen gaan. ‘Veel institutionele beleggers hebben een laag enkelcijferig percentage gealloceerd naar hedgefondsen, met een focus op zeer lage correlaties, geïnstitutionaliseerd risicobeheer, volledige transparantie en goede liquiditeit. De mogelijkheid om sterke rendementen te behalen wordt door zo’n benadering de kop ingedrukt.
Allocatie van 20 tot 30 procent
Dit leidt weer tot een kostendiscussie, en vaak zien die partijen er dan helemaal van af. Dat is jammer, want voor wie streeft naar absoluut rendement op de middellange termijn waarbij het voorkomen van grote drawdowns belangrijk is, sluiten hedgefondsen qua filosofie goed aan. In onze ogen zou zo’n belegger prima 20 tot 30 procent naar hedgefondsen kunnen alloceren.’
Veel beleggers zijn daar nu ver van verwijderd. Of ze hebben geen enkele exposure naar hedgefondsen, zoals Pensioenfonds Zorg en Welzijn sinds een paar jaar. Dat terwijl de zorgen over hoge waarderingen toenemen en de vrees bestaat dat de markt een keer zal capituleren.
CTA’s
De beste bescherming tegen een dergelijk scenario bieden trendvolgende hedgefondsen, oftewel CTA’s, zegt Lars Schulinck (foto) van Altech Partners, die zich richt op alternatieve assetmanagers zoals hedgefondsen.
‘CTA’s hebben goed gepresteerd in alle belangrijke aandelen- en obligatiecrisisperiodes waarvan we gegevens hebben, dat wil zeggen: 1980-1982, 1987, 1990, 1998, 2000-2002 en 2008. Geen enkele andere strategie heeft een dergelijk trackrecord in het genereren van positieve rendementen tijdens aanzienlijke dalingen in de aandelenmarkten.’
Dit type hedgefondsen profiteert wanneer de prijzen van markten in een duidelijke richting bewegen en dus momentum of ‘trends’ vertonen. Bijvoorbeeld bij belangrijke macro-economische of politieke veranderingen. Maar zeker ook tijdens crisisperiodes op de beurs. Ze doen dat door te beleggen in liquide futures markten.
‘Dit betekent dat CTA’s goed gedijen in turbulente tijden met een verhoogde volatiliteit. In een stabiel jaar met een lage volatiliteit en oplopende aandelenmarkten, zoals in 2013, maar ook dit jaar tot nu toe, zie je dat CTA’s het moeilijk hebben.’
Desalniettemin zijn CTA’s de hedgefondsen bij uitstek voor wie ‘ware diversificatie’ zoekt als die het meest nodig is. Andere typen hedgefondsen vertonen namelijk een hoge en consistente correlatie met de aandelenmarkten, aldus Schulinck.
‘Dit is iets wat ze de afgelopen tien tot vijftien jaar hebben ontwikkeld. In de jaren tachtig en negentig werd het hedgefondsenuniversum gedomineerd door macro-strategieën met een ander karakter, zoals die van managers als George Soros en Julian Robertson. Nu wordt het universum gedomineerd door long-shortaandelen- en kredietgerelateerde strategieën.’
Ook Smets stelt dat CTA’s, samen met macrofondsen, in de regel de beste bescherming bieden tegen een crash op de aandelenmarkt, al plaatst hij wel een kanttekening. ‘Je kunt er op korte termijn niet van uitgaan dat CTA’s bescherming bieden, omdat ze nu overwegend in long aandelen zitten en short volatiliteit, in lijn met de markttrends. Als we ons echter in zwakkere markten begeven die omslaan in een capitulatie, zullen CTA’s hiervan profiteren.
Schulinck: ‘Hoe snel ze zich aanpassen is afhankelijk van het type fonds, daarom is een gespreide portefeuille van CTA’s noodzakelijk bij het beleggen in deze hedgefondsen.’
Smets ziet CTA’s vooral als een middel om de volatiliteit van een hedgefondsenportefeuille naar beneden te brengen. Schulinck deelt die mening, maar dan binnen een totale portefeuillecontext en niet alleen voor het alternatieve blok.