De AFM is bezorgd over het gebruik van huisfondsen. Volgens de toezichthouder is er bij het gebruik van dit soort producten per definitie sprake van belangenverstrengeling. Beleggers lijken echter geen problemen met huisfondsen te hebben.
Ze beleggen er fors in, maar zeggen er weloverwogen ingestapt te zijn en zien niks in een maximum voor beleggen in de eigen producten van een bank of vermogensbeheerder.
Dit blijkt uit onderzoek dat TNS Nipo in augustus heeft uitgevoerd in opdracht van het Britse fondshuis Schroders. Het gaat om een representatief onderzoek onder 307 Nederlandse particuliere beleggers met een belegbaar vermogen van meer dan 50.000 euro.
De uitkomsten van het onderzoek zijn opmerkelijk omdat toezichthouder AFM van de zomer een consultatieronde heeft gehouden over een voorstel het gebruik van huisfondsen aan banden te leggen. In het consultatiedocument werd onder meer voorgesteld het gebruik van deze fondsen te maximeren op 30 procent van het beheerd vermogen.
Mandatenfondsen ABN Amro
De consultatieronde van de AFM werd onder meer ingegeven door de onrust die in de beleggingsfondsenmarkt ontstond nadat eerder dit jaar bekend werd dat ABN Amro in een van haar populairste beheerportefeuilles alleen nog met eigen fondsen ging werken, gevuld met mandaten van anderen.
Er ontstond onder meer onduidelijkheid over hoeveel de bank op deze fondsen verdient. Schroders is een van de fondshuizen van wie mandaten zijn opgenomen in de ABN Amro fondsparaplu, maar benadrukt dat het hier om een onafhankelijk onderzoek gaat.
De AFM-consultatie is inmiddels afgerond. Welke conclusies de toezichthouder hieruit getrokken heeft en of er daadwerkelijk een maximum aan huisfondsen gesteld gaat worden, is echter nog niet bekend.
Op de consultatie zijn 20 reacties binnengekomen, waarvan er 5 openbaar gemaakt zijn. Onder deze openbare reacties zijn er geen van beleggers. ‘Het is naar ons weten voor het eerst dat nu gekeken is wat beleggers hiervan vinden’, zegt Hein Kuijpers, hoofd intermediair bij Schroders Nederland.
Van de ondervraagden in het Schroders-onderzoek maakt minder dan de helft gebruik van een adviseur; iets meer dan de helft belegt zelf zonder hulp van een professional. Ook beleggers die gebruik maken van een adviseur beleggen hiernaast vaak nog een gedeelte zelf. Gemiddeld wordt bijna twee derde van het vermogen zelf belegd.
Bijna 60 procent belegt in huisfondsen
Van alle ondervraagden geeft 58 procent aan in huisfondsen te beleggen. Van hen belegt bijna 60 procent in huisfondsen maar daarnaast ook in fondsen van andere aanbieders. Bijna veertig procent van de beleggers in huisfondsen belegt uitsluitend in deze fondsen.
Opmerkelijk is dat dit percentage lager is (34 procent) onder beleggers die gebruik maken van een adviseur. Van de mensen die geen gebruik maken van een adviseur belegt 43 procent uitsluitend in huisfondsen. ‘Ik vind dit een heel verrassende uitkomst’, zegt Kuijpers. Voor hem geeft dit aan dat het te kort door de bocht is te denken dat mensen huisfondsen ‘ingerommeld’ worden.
Het percentage mensen dat ook in huisfondsen belegt, is wel iets hoger onder beleggers die gebruikmaken van een adviseur dan bij mensen die dat niet doen.
De ondervraagden geven aan dat gemiddeld 45 procent van hun belegde vermogen in huisfondsen zit. Dit percentage is hoger bij beleggers met wat kleinere vermogens en wat lager bij wat hogere vermogens.
Goed alternatief voor advies
Van beleggers met belegbare vermogens kleiner dan 250.000 euro zit maar liefst 59 procent van het vermogen in huisfondsen. Kuijpers merkt op dat huisfondsen vaak profielfondsen zijn, denk aan Rabo Rendemix, de profielfondsen van ABN Amro en mixfondsen van NN. ‘Met deze huisfondsen hebben beleggers blijkbaar een goed alternatief gevonden voor advies’, zegt Kuijpers.
Om erachter te komen of dit erg is, is de beleggers gevraagd hoe ze tot de keuze voor een huisfonds zijn gekomen. De helft geeft aan zelf deze keuze te hebben gemaakt en nog eens 20 procent zegt dat de bank of vermogensbeheerder dit aanraadde maar dat daarop wel ook nog een grondige eigen verdere oriëntatie gevolgd is.
Slechts 14 procent geeft aan dat de bank of vermogensbeheerder dit aanraadde en dat dit advies vervolgens klakkeloos is opgevolgd. Schroders concludeert hieruit dat er geen reden is tot zorg omdat beleggers weloverwogen in de fondsen gestapt zijn.
Beleggers is vervolgens wel ook gevraagd of ze vinden dat er een maximum moet worden gesteld aan het gebruik van huisfondsen. Slechts een kwart vindt dit inderdaad een goed idee, de helft niet en nog eens een kwart weet dit niet.
Opvallend is wel dat het percentage dat vóór het stellen van regels is, hoger is, bij beleggers met adviseur, dan bij beleggers zonder adviseur. Ook zijn grotere beleggers vaker voorstander dan kleinere.