De beleggingsdienstverlening in Nederland is in de meeste gevallen onder de maat. Dat staat in het Onderzoek kwaliteit van beleggingsdienstverlening van toezichthouder AFM dat vandaag is verschenen.
De meeste banken en vermogensbeheerders hebben volgens de AFM geen goed beeld van hun klant, portefeuilles passen vaak niet bij de doelstellingen van de klant en partijen selecteren financiële instrumenten vaak alleen op basis van rendement, zonder ook naar risico’s en kosten te kijken.
Hoofd toezichtsgroep financiële ondernemingen bij de AFM, Tim Mortelmans, zegt in een reactie dat hij aan de ene kant negatief verrast is door deze bevindingen.
‘Natuurlijk zijn er verzachtende omstandigheden. Partijen zijn vorig jaar erg druk geweest met het provisieverbod; we hebben een financiële crisis gehad en ze moeten voldoen aan Basel II, maar toch moeten partijen dit beter op orde hebben.’
Aan de andere kant, zegt hij wel ook positief verrast te zijn over hoe goed de sector de kritiek opvat, deze ook onderschrijft en werkt aan verbeteringen.
Nieuwe toetsen
Organisaties als de op educatie en integriteit gerichte DSI hebben bovendien hun toetsten aangepast en aangescherpt. De nieuwe toetsen worden door adviseurs als moeilijk ervaren. ‘Dat is goed’, aldus Mortelmans.
Voor het eerst zijn dit keer, op hun eigen verzoek overigens, ook de reacties van betrokken brancheverenigingen in het onderzoeksrapport van de AFM opgenomen.
Voor dit onderzoek heeft de AFM 142 dossiers onderzocht van 13 banken en vermogensbeheerders die beleggingsadvies geven aan vermogende klanten. Of banken het beter doen dan vermogensbeheerders of andersom is volgens Mortelmans moeilijk te zeggen. ‘Dit wisselde per onderwerp en soms ook per adviseur.’
Ken uw klant
Als het gaat om het kennen van de klant dan was in ongeveer de helft van de onderzochte gevallen de financiële positie van klanten niet voldoende uitgediept.
De doelstelling, risicobereidheid en de kennis en ervaring van de klant waren in meer dan de helft van de dossiers niet voldoende duidelijk. Ook kwam het voor dat informatie niet meer voldoende actueel was.
Mede als gevolg hiervan was de dienstverlening slechts in een derde van de onderzochte gevallen passend, in een derde van de gevallen was niet te zeggen of dit het geval was en in nog eens een derde van de gevallen was de dienstverlening zeker niet passend.
In veel gevallen ontbreken volgens de toezichthouder de beleggingskaders, waardoor niet duidelijk is of er niet risicovoller wordt belegd dan afgesproken en of wel de juiste instrumenten zijn geselecteerd.
Als het gaat om de selectie van beleggingsinstrumenten constateert de AFM dat er nog te vaak alleen naar het rendement wordt gekeken, terwijl het om het drieluik risico, rendement en kosten zou moeten gaan.
In een enkel geval was er helemaal niet goed naar het fonds zelf gekeken en was men ‘gewoon gevallen voor een goed marketingverhaal’ van fondsen zonder vergunning.
State of mind
Dit alles is wat de AFM betreft echter nadrukkelijk geen uitnodiging om tot nog uitgebreidere vragenlijsten en protocollen te komen en op die manier ‘de boel dicht te regelen’, aldus Mortelmans. ‘Het gaat om de state of mind.’
‘Tien jaar geleden werd een beleggingsadviseur goed gevonden als hij voor klanten de juiste beleggingskansen wist te vinden. Hij moest weten in welke land of bedrijf je het beste kon beleggen.
Nu moet een beleggingsadviseur vooral in staat zijn een goed beeld van zijn klant te krijgen, moet hij weten wat zijn doelstellingen zijn en moet hij een daarbij passend advies geven.
Portemonnee
En uiteraard is de portemonnee van de klant ook belangrijk. Voor een klant met 5.000 euro moet je niet met een advies van 1.000 aankomen, maar een andere klant wil misschien wel een maatpak.’
Vervolgens is het belangrijk dat alles wordt gemonitord en hierover met de klant wordt gecommuniceerd.
In het onderzoek is de AFM op ‘een aantal’ dossiers gestuit waarin de beleggingen van de klant echt niet bij zijn doelstellingen paste. ‘Hierover zijn wij nog met partijen in gesprek.’ Als dit niet tot voldoende resultaat leidt, zal de toezichthouder verdere stappen nemen.
Meer achtergronden op Fondsnieuws:
‘De AFM-leidraden, onderschat ze niet’