Neemt artificial intelligence (AI) of kunstmatige intelligentie de analyse en waardering van financiële markten over en komt er straks geen mens meer aan te pas bij het nemen van beleggingsbeslissingen? Die vraag onderzocht ik in mijn vorige column Kan ChatGPT goede beleggingsbeslissingen nemen?
Ik stelde ChatGPT de vraag hoe ik het beste in Europese aandelen kan beleggen. Het antwoord dat ik kreeg was een amalgaam van teksten over beleggen die het systeem wereldwijd heeft doorgeploegd. Het noemt “beleggingsfondsen en ETF’s”, maar of ik dan vervolgens het beste in een actief of passief beheers fonds kan beleggen vertelt de chatbot niet (hij is wel zo slim om te adviseren een beleggingsadviseur te raadplegen).
In deze column zet ik mijn onderzoek voort. Ik stel nog een vraag aan ChatGPT: wie is de beste fondsbeheerder? Het antwoord luidt: ‘Het beoordelen ervan kan subjectief zijn en hangt af van verschillende factoren, waaronder het soort fonds, het rendementsdoel, het risicoprofiel en de marktomstandigheden. Bovendien kunnen de prestaties van de beheerders in de tijd variëren.’ Het antwoord geeft de indruk van een zekere objectiviteit.
Maar ChatGPT gaat verder met antwoorden: ‘Er zijn verschillende fondsbeheerders en fondsen met een goede reputatie, zoals Warren Buffett (Berkshire Hathaway) , Peter Lynch (voormalig Fidelity Magellan Fund) en anderen. Fondsen zoals Vanguard, BlackRock en Capital Group worden vaak beschouwd als betrouwbaar en efficiënt’.
Bij dit antwoord vraag ik me af waar objectiviteit eindigt en subjectiviteit begint? ChatGPT mist ons menselijk inzicht, begrijpt niet altijd onze nuances die we aanbrengen en kan dus een (grote) bron van fouten inhouden.
AI inpassen in beleggingsstrategie
Niet naar de vraag wie de beste fondsmanager is, maar naar de vraag of resultaten van beleggingsfondsen zijn te voorspellen is wel onderzoek gedaan met behulp van AI. Professor economie Stijn Van Nieuwerburgh en zijn collega’s van de Columbia Business School in New York gebruikten machine learning in een onderzoek naar de voorspelbaarheid van superieure resultaten van beleggingsfondsen in Amerika. Ze schreven hun conclusie op in de paper Machine-learning the skill of mutual fund managers.
De onderzoekers tonen met behulp van machine learning aan, dat kenmerken van een beleggingsfonds consistent een onderscheid kunnen maken tussen goed en slecht presterende beleggingsfondsen, voor en na vergoedingen. De outperformance houdt meer dan drie jaar aan. Fondsmomentum en fund flow (de in- en uitstroom van beleggerskapitaal bij een fonds) zijn de belangrijkste voorspellers van toekomstige, voor risico gecorrigeerde rendementen. Terwijl kenmerken van de aandelen die fondsen in portefeuille hebben niet voorspellend zijn. Rendementen van voorspellende long-short portefeuilles zijn hoger na een periode van positief sentiment. Ze schrijven: ‘Onze schatting met neurale netwerken stelt ons in staat om nieuwe en substantiële interactie-effecten bloot te leggen tussen sentiment en zowel fondsstroom als fondsmomentum.’
Ik ben benieuwd hoe aanbieders van beleggingsfondsen AI gaan inpassen in hun beleggingsstrategie? Om financiële markten en beleggingen te analyseren, om hun resultaten te voorspellen, maar ook om kosten te reduceren. Zijn er straks minder analisten en beheerders nodig?
Menselijke AI
Ik wees op het missen van ons menselijk inzicht bij ChatGPT, op het herkennen van subjectiviteit bij het antwoord op de vraag wie de beste fondsmanager is. De chatbot en AI in het algemeen begrijpen niet altijd de nuances die wij als mens aanbrengen in taal en ook niet onze creativiteit met taal.
Er zijn inmiddels veel lachwekkende en soms ook verontrustende voorbeelden van AI hallucinatie. Het taalmodel genereert dan een antwoord op een vraag waarbij het feiten en aannames op een onvoorspelbare manier combineert en tot een incorrect of misleidend antwoord komt. AI is dan een black box waarbij niet duidelijk is hoe het tot een bepaald antwoord of conclusie komt.
Daar blijft er altijd een rol weggelegd voor de mens. Over zo’n human centered AI gaat mijn volgende column.
Lees ook de eerdere column over AI en beleggen: Kan ChatGPT goede beleggingsbeslissingen nemen?