Onder impuls van Kamerlid Michael Freilich (N-VA) komt een debat op gang over een betere bescherming van kleine beleggers en minderheidsaandeelhouders op de Brusselse beurs. De roep weerklinkt om toezichthouder FSMA meer wapens te geven wanneer de hoofdaandeelhouder van een genoteerd bedrijf te eigengereid tekeergaat.
Van de crash van de farmabedrijven Mithra en Biocartis over de beursexit van rederij Exmar tot het jarenlange aandeelhoudersgevecht rond zinkbedrijf Nyrstar, de drama’s op de Brusselse beurs waarbij kleine beleggers zich bekocht voelen en soms zelfs met lege handen achterblijven, zijn schering en inslag.
Volgens Kamerlid Michael Freilich, die zich graag vastbijt in financiële dossiers, heeft dat te maken met de grote aandeelhouder die alleen voor eigen rekening rijdt - in veel gevallen een bekende zakenfamilie of ondernemer - én een te lakse Belgische wetgeving die dat allemaal toelaat.
‘De dynamiek tussen bestuurders, commissarissen en aandeelhouders schiet regelmatig tekort, wat het vertrouwen in onze kapitaalmarkten schaadt. Minderheidsaandeelhouders worden vaak het slachtoffer van praktijken zoals marktmanipulatie, bedrog en fraude’, is zijn analyse.
Tanende Brusselse beurs
‘De maatschappelijke schade die deze gang van zaken veroorzaakt, is aanzienlijk. Een tastbaar voorbeeld is de tanende reputatie van de Brusselse beurs. Grote institutionele beleggers mijden België steeds meer als investeringsland, en het aantal beursgenoteerde bedrijven daalt jaar na jaar. Dit leidt tot een vicieuze cirkel van afnemende liquiditeit en verdere erosie van de kapitaalmarkt’, zo verklaarde hij dinsdag in de Kamercommissie Financiën.
Die Kamercommissie stemde in met zijn voorstel om hoorzittingen over de kwestie te organiseren, waarbij in de eerste plaats naar beurstoezichthouder FSMA gekeken wordt. Wellicht zullen ook organisaties voor kleine beleggers aan het woord komen.
Freilich hoopt dat de Kamer op het einde van de rit ‘een gedragen oplossing kan vinden om de minderheidsaandeelhouders te beschermen en de Brusselse beurs weer aantrekkelijk te maken’. Het parlementslid ziet het verruimen van de bevoegdheden van de FSMA, ‘de poortwachter’, als meest voor de hand liggende eerste maatregel.
Het trauma Nyrstar
Kris Vansanten, managing partner van adviesgroep Quanteus, noemt het ‘een belangrijke mijlpaal’ dat een betere bescherming van minderheidsaandeelhouders op de agenda van de Kamer komt te staan.
Hij is een van de activistische beleggers in de zaak Nyrstar. De waardevolle stukken van dat Belgische bedrijf werden in 2019 door grondstoffenhandelaar Trafigura via financiële manoeuvres ingepalmd, waardoor er voor de kleine beleggers niets meer overbleef. De FSMA vond in 2022 voldoende bezwarende elementen om naar het parket te stappen.
Maar toen was het kalf natuurlijk al verdronken voor de kleine aandeelhouders. ‘De FSMA kon niet vooraf ingrijpen en bijvoorbeeld de financiële herstructurering bij Nyrstar on hold zetten, omdat dit niet tot het mandaat van de toezichthouder behoort’, legt Vansant de vinger op de wonde.
Freilich wees er in de Kamercommissie op dat Nyrstars beurswaarde kelderde van 2 miljard euro naar nog amper 7 miljoen euro vandaag. Het strafonderzoek loopt nog.
Institutionele beleggers
Vansanten vangt op dat niet alleen particuliere Belgische beleggers, maar ook internationale institutionele beleggers zich grote vragen stellen bij het huidige juridische en toezichthoudende kader in België. Ze fronsen de wenkbrauwen bij sommige recente exits op de Brusselse beurs, waarbij meer dan eens de referentie-aandeelhouder - dankzij een vooraf goed uitgekiende strategie - een uitstekende zaak doet en de minderheidsaandeelhouders er erg bekaaid vanaf komen.
‘Het huidige wetgevende kader in België is levensgevaarlijk voor kleine particuliere beleggers én voor internationale institutionele partijen met een klein belang in een Belgisch beursgenoteerd bedrijf. De referentie-aandeelhouder kan immers veel te gemakkelijk zijn wil doordrukken. Institutionele beleggers, zoals een pensioenfonds, gaan daarom twee keer nadenken vooraleer ze een participatie van pakweg 1 procent in een Belgisch beursgenoteerd bedrijf nemen’, zegt hij.
‘Hoe de Brusselse beurs vandaag werkt qua beleggersbescherming, is desastreus voor het vertrouwen in die beurs. Een gehaaide investeerder kan van een tijdelijke financiële verzwakking van een bedrijf gebruik maken om zijn slag te slaan, waarbij de minderheidsaandeelhouders niets te beslissen hebben.’
Landverraad
Dat het juridische kader nooit bijgestuurd werd, heeft volgens hem te maken met de vele belanghebbende partijen. Vansanten: ‘Er is een hele industrie van advocatenkantoren, consultant- en PR-bureaus die daar garen bij spinnen. Je zou het landverraad kunnen noemen, alleen maar voor de fees. Dat er nu toch een publiek debat op gang komt, is daarom een grote doorbraak die we toejuichen.’
Het FSMA reageert voorlopig niet en wacht de parlementaire hoorzitting af.
Gerelateerde artikelen op Investment Officer: