Demografische ontwikkelingen hebben een ongekend positief effect gehad op de wereldeconomie tussen 1980 en 2000 door een zeer groot positief effect op het aanbod van arbeid, met alle positieve gevolgen van dien. Maar nu krijgen we een tegengestelde schock: de wereld vergrijst, met alle gevolgen van dien.
Dat schrijft de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in het zojuist gepubliceerde rapport Demographics will reverse three multi-decade global trends’.
De BIS - de bank der banken - wijst er in deze paper op dat er een periode was waarin een gigantisch arbeidsaanbod naar de markt kwam. Dat was tussen 1980 en 2000, toen China en Oost-Europa lid werd van de Wereldhandelsorganisatie. Hierdoor verplaatste productie zich naar Azië, vooral China, was sprake van ene stagnatie van lonen, nam de macht van vakbonden af, nam de ongelijkheid tussen landen toe, maar in landen af; was er sprake van dalende rente en deflatie.
Nu zal de wereld getuige worden van een tegengestelde ontwikkeling: de wereldbevolking vergrijst, de rente stijgt, lonen ook, terwijl de ongelijkheid zal afnemen.
Als deze these klopt, wat is dan de grote uitdaging waar de wereld voor staat, vraagt de BIS zich af. Vooral een normalisering van de rente is een grote uitdaging, nu de schulden in de wereld extreem hoog zijn, ten gevolge van de kredietcrisis en het beleid dat er op volgde.
De problemen kunnen verergerd worden doordat de vergrijzing nu echt manifest wordt, arbeidsproductiviteit en groei afnemen en er niet echt sprake is van een terugkeer van inflatie. De analisten en economen van BIS geven een aantal beleidshervormingen in overweging mee.