“Bloedig”, “gitzwart”. Analisten, strategen en beleggers strooiden met krachttermen over de bewegingen op de beurs maandag. Veel factoren spelen een rol, bij het grote koersverlies in met name Japan. Toch zeggen diezelfde beleggers: er is geen reden tot paniek - maar een koopmoment evenmin.
De Amsterdamse hoofdgraadmeter AEX, met een grote blootstelling aan techaandelen, koerste maandagmiddag circa 4 procent lager, terwijl de Franse Cac 40 2,7 procent inleverde en de Duitse DAX 3,4 procent lager koerste. De Amerikaanse hoofdgraadmeter S&P 500 verloor ruim 3 procent en techbeurs Nasdaq leverde circa 4 procent in.
De grootste klappen vielen in de ochtend in Azië, waarbij vooral het verlies van de Nikkei-index van ruim 12 procent opviel. De aandelenmarkten in Zuid-Korea en Taiwan verloren ruim 8 procent en lieten daarmee het grootste dagverlies ooit zien.
‘Het is een bloedige maandag voor de beurzen’, zo stelde hoofdstrateeg Frank Vranken van Edmond de Rothschild in een rapport.
Recessievrees
In een reactie op de heftige beursbewegingen van maandag, wijzen diverse analisten op zwakke banencijfers uit de Verenigde Staten. Door de stijging van de Amerikaanse werkloosheid met 4,3 procent wordt nu gewezen op de Sahm-regel, een model dat zou voorspellen dat de Amerikaanse economie afstevent op een recessie. ‘Of dat echt zo is, moet nog blijken, maar grote beleggers hebben afgelopen weekend hun verwachtingen voor een recessie opwaarts bijgesteld’, aldus Vranken. Goldman Sachs schat de kans op een recessie in de VS nu in op 25 procent, terwijl dat voorafgaand aan het weekend nog 15 procent was.
Hoofdeconoom Luc Aben van Van Lanschot Kempen is verwonderd dat de recessiezorgen in de VS en Europa weer de kop opsteken. ‘Het klopt dat het groeitempo in Europa laag is, maar dat weten we al een tijdje. Er zal zeker een groeivertraging komen, maar of dat zal leiden tot een recessie blijft de vraag.’
Strateeg Vincent Juvyns van JP Morgan Asset Management verwacht niet direct een recessie. Hij noemt de verliezen van maandag “overdreven”. ‘Er is geen redenen tot paniek, maar het is ook geen moment om te kopen. De volatiliteit kan nog wel een paar dagen aanhouden.’
‘Het belangrijkste wat mij betreft is de terugkeer van het r-woord’, aldus Renco van Schie, medeoprichter en CIO van Valuedge. ‘Het sentiment was kwartalen heel goed, door met name AI en technologie, maar onderliggend draaide de economie al tijden niet goed. Zeker niet goed genoeg om stijgende winsten te verwachten. We waren al even onderwogen in aandelen en dat hebben we afgelopen vrijdag zelfs wat verder aangezet tot minder dan 40 procent vanuit de neutrale portefeuille. We hebben veel ruimte om bij te kopen, tot 65 procent’, aldus Van Schie, ‘maar we laten de beurzen eerst even uitrazen.’
Nieuwe macrocijfers zullen bij veel beleggers leiden tot de vraag of zij niet te overwogen in aandelen zitten nu een soft landing minder waarschijnlijk is geworden, zo waarschuwt Van Schie. ‘Deze flows komen er nog aan.’
Recessiezorgen extra gevoed
De recessiezorgen worden eveneens gevoed door neerwaarts bijgestelde verwachtingen over de impact van AI op de groei en winstgevendheid van bedrijven. Nog voor het weekend kondigde chipproducent Intel aan dat het maar liefst achttienduizend banen schrapt, al lijkt dit volgens Aben van Van Lanschot Kempen vooral een bedrijfsspecifiek verhaal in plaats van een macro-economisch verhaal.
Beleggers vrezen dat de Federal Reserve te lang heeft gewacht met het verlagen van de rente. Zij houden er inmiddels rekening mee dat de Amerikaanse centrale bank in de komende maanden snel gaat verruimen. De markt schat de kans op renteverlagingen van in totaal 125 basispunten tegen het einde van dit jaar in op circa 60 procent, zo blijkt uit de FedWatch-tool van CME.
Yen carry trade
Waarom zijn de koersuitslagen zo fors? Volgens Vranken komt dit enerzijds door de yen carry trade, die afbrokkelt. Dit is een veelgebruikte strategie waarin beleggers geld lenen van een land met lage rentes en een zwakke valuta, in dit geval Japan, en dat geld herbeleggen in andere landen. De strategie is minder interessant geworden, nadat de Japanse centrale bank afgelopen week besloot tot een renteverhoging.
‘Door het dalen van de korte rente in de VS en het stijgen van de rente in Japan leveren de carry trades praktisch niets meer op’, stelt Aben. ‘Beleggers wikkelen hun shortposities in de yen nu af en dus trekt die munt enorm aan. De yen en de beurs zijn in Japan praktisch altijd communicerende vaten.’
‘De carry trades worden in rap tempo opgeruimd, maar iedereen wil door hetzelfde kleine deurtje naar buiten’, stelt strateeg Corné van Zeijl van Cardano.
Of de beweging doorzet, is volgens Aben moeilijk te zeggen. ‘Niemand weet hoe groot de shortposities waren, dus het is een kwestie van afwachten.’
Volgens Cees Smit, partner bij Today’s Vermogensbeheer, komt het carrytrade-verhaal “uit de oude doos”. ‘Het lenen in Japan tegen lage rentes is al minimaal 25 jaar geleden gestart, dus de vraag is of iedereen na zoveel tijd en zoveel renteveranderingen de leningen nog steeds heeft’, aldus Smit. ‘Ik vraag het mij serieus af. Denk ook aan de valutabeweging tussen de dollar en de yen. Die beweging is in de huidige periode belangrijker dan de renteverschillen om de lening te sluiten.’
Volgens Juvyns is er fundamenteel niet veel aan de hand. ‘Ook na enkele renteverhogingen zal Japan de meest flexibele centrale bank in de wereld blijven. De Bank of Japan kan ook niet anders vanwege de hoge staatsschuld. De rente in het land zal relatief laag blijven en het zal zeker niet het einde betekenen van de carry trades.’
Zware weging tech
Een andere verklaring voor de forse koersverliezen op maandag, ligt volgens Vranken bij de nog altijd grote posities in tech. Beurzen met een zware weging in tech werden daardoor extra hard afgestraft. De grootste risico’s liggen in de VS, aldus de expert van Edmond de Rothschild. ‘Big Tech is al maanden een crowded trade en grote beleggers verkopen.’
Warren Buffet verkocht onlangs de helft van zijn aandelen Apple. Opgeteld met de verkoop van zijn aandelen Bank of America, heeft Buffet volgens een berekening van Vranken meer dan 280 miljard dollar aan de zijlijn staan. ‘De kans is groot dat particuliere beleggers met enorme posities in Amerikaanse aandelen, zullen volgen. Dit kan de markt verder onder druk zetten en daarmee ook de vermogenspositie van particuliere beleggers. Dit is een groter risico voor de economie dan de banenmarkt.’
Van Zeijl vindt de correctie van maandag eigenlijk heel normaal: ‘De consument is langzamerhand door zijn corona-spaargeld heen en overheden zijn wel klaar met lenen. Dit kon zo niet langer doorgaan. Een of twee keer per jaar kan een correctie zoals deze komen.’
Al met al kunnen diverse aandelenmarkten in een correctie of zelfs een berenmarkt terechtkomen - of dit is al het geval. Vranken spreekt van ‘een mogelijke ommekeer in de stierenmarkt’.
Van Schie van Valuedge verwacht dat de onrust in de komende maanden wel kan aanhouden. ‘Vaak loopt de volatiliteit op in de zomer, zeker nu de Amerikaanse verkiezingen dichtbij zijn. Er zijn veel factoren die momenteel spelen en beleggers overrompelen. De zorgen van vandaag, zullen morgen niet ineens verdwenen zijn.’