De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft vorige week een bestuurlijke boete van 2 miljoen euro aan Robeco opgelegd. Volgens de toezichthouder heeft Robeco er voor een periode van bijna twee jaar onvoldoende voor gezorgd dat klanten van Robeco’s beleggingsinstellingen zijn gecontroleerd op witwassen.
Dat blijkt vrijdagmiddag uit een bericht van de AFM. Het gaat om de periode tussen juli 2018 en april 2020. De beleggingsinstellingen in het beheer van Robeco omvatten de beleggingsfondsen van het Rotterdamse fondshuis, maar ook bijvoorbeeld Robeco One.
De boete is de uitkomst van een breder thematisch onderzoek, laat een woordvoerder van de AFM weten. Het is de eerste keer dat de toezichthouder een dergelijke boete oplegt aan een fondshuis, bevestigt hij.
Desgevraagd stelt de woordvoerder dat het ‘niet denkbeeldig’ is dat er meer van dit soort boetes volgen. Het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering geldt als een van de voor 2022 gestelde speerpunten van de AFM.
Controle Robeco schoot tekort
De controle die de beleggingsinstellingen uitvoerden op de cliënten en hun transacties schoot op meerdere punten tekort, concludeert de AFM. ‘Zo hebben de instellingen aan een deel van hun cliënten een onjuiste of helemaal geen risicoclassificatie toegekend, waardoor zij onvoldoende zicht hadden op deze cliënten.’
Daarnaast gebruikten de instellingen volgens de toezichthouder een ‘ontoereikend transactiemonitoringssysteem’, waarbij de monitoring slechts plaatsvond op basis van vijf algemene ‘business rules’, zonder onderscheid naar type cliënt. ‘Ook controleerden de instellingen voor het gros van de cliëntenpopulatie nauwelijks op structurele wijze of de over de cliënt bekende gegevens nog actueel waren. Hierdoor waren de beleggingsinstellingen onvoldoende in staat om mogelijke ongebruikelijke transacties als zodanig te herkennen.’
Begin 2021 stopte Robeco per direct met het aannemen van nieuwe particuliere klanten voor Robeco One, nadat de AFM had gedreigd met een boete van 1,8 miljoen euro wegens het overtreden van onder meer antiwitwaswetgeving, zo meldde het FD indertijd.
De Rotterdamse asset manager kreeg van de AFM tot eind 2021 de tijd om tien verbeterpunten door te voeren, anders zou de boete worden geïnd. Robeco zei indertijd zelf dat er momenteel nog geen indicatie was van gevallen waarbij Robeco-rekeningen zijn misbruikt.
Witwassen en terrorisme
De boete van AFM is er een in het kader van de wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (wwft). Beheerders van beleggingsinstellingen hebben daarbij een rol als poortwachter, om criminele geldstromen buiten het financiële stelsel te houden. Zij moeten daarom voortdurend controle uitoefenen op hun cliënten en eventuele ongebruikelijke transacties melden bij de Nederlandse Financial Intelligence Unit.
Rond de wwft zijn al verschillende Nederlandse financiële instellingen tot orde geroepen door toezichthouders AFM en De Nederlandsche Bank. Broker DeGiro kreeg onlangs een miljoenenboete van de AFM en er wordt door DNB onderzoek gedaan bij InsingerGilissen. Ook andere banken in Nederland zijn in het vizier (geweest) van de toezichthouder.
Principiële clash voor College van Beroep: Bunq - DNB
Vorige week vrijdag vond een harde confrontatie plaats voor het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Kemphanen waren DNB en online bank Bunq. Inzet: de wijze waarop Bunq de poortwachtersfunctie invult. De toezichthouder vindt dat de bank zijn klanten vooraf beter moet screenen. Bunq daarentegen is van mening dat de witwasregels van DNB ‘oubollig zijn’. Het conflict gaat terug tot 2018 toen DNB Bunq liet weten dat het klanten vooraf beter moest screenen en daarbij gebruik moest maken van een analysemethodiek die een vaste set regels volgt. Bunq is juist van mening dat die verplichte aanpak ouderwets is, minder effectief en niet ingericht op een digitale bank. Bunq maakt namelijk gebruik van een lerend systeem van kunstmatige intelligentie, maar dat komt niet overeen met de eisen van DNB. Bunq-CEO Ali Niknam spreekt van pesterijen, intimidatie en onkunde. ‘De wijze waarop DNB handhaaft zet ons terug in de tijd en gooit de innovatie van effectieve transactiemonitoring in het slot’, aldus Niknam voor het college.