Nederlandse crowdfundingplatforms willen dat beleggers in start-ups hun aandelen en schuldpapier kunnen verhandelen, net als op een echte beurs. Maar toezichthouder AFM staat nog niet toe dat zij eigen marktplaatsen opzetten. Dat blijkt uit een rondvraag door Het Financieele Dagblad.
Bij leningen- en aandelencrowdfunding, niet te verwarren met charitatieve crowdfunding, zoeken beleggers in start-ups naar rendement, maar betalen investeringen zich soms laat uit. Wie geen geduld meer heeft kan lastig uitstappen, waardoor de Nederlandse start-upwereld met een tekort aan handel kampt.
Terwijl daar wel behoefte aan is, zeggen crowdfundplatforms Geldvoorelkaar.nl, ZIB Crowdfunding, Oneplanetcrowd en Symbid. Met name beleggers met aandelen in start-ups snakken naar de optie om een eventuele beursgang of overname niet af te wachten, bijvoorbeeld omdat zij hun geld weer nodig hebben.
Maar ook particulieren die via crowdfunding geld aan vastgoedprojecten lenen, zouden liever niet aan hun beleggingen vastzitten, vertelt Coos van den Ouden van ZIB Crowdfunding. ‘Vastgoedleningen hebben lange looptijden, en de gemiddelde leeftijd van beleggers ligt betrekkelijk hoog.’ Hoe langer de looptijd, hoe minder animo er is, merkt ook Edwin Adams van Geldvoorelkaar, wat volume betreft de grootste Nederlandse leningencrowdfunder. ‘Daarom is verhandelbaarheid zo belangrijk.’
De mogelijkheid om uit te kunnen stappen zou de drempel om in te stappen aanzienlijk verlagen, maar de AFM geeft crowdfundbedrijven nog geen toestemming voor het opzetten van zogeheten secundaire markten.
Tot grote frustratie van vooral Symbid. Dit Rotterdamse bedrijf heeft een zogeheten ‘BO-vergunning’ voor beleggingsondernemingen, maar zit nog altijd met de toezichthouder om tafel. Ondertussen gaat Britse concurrent Seedrs, dat een vergelijkbare vergunning heeft, er met de buit vandoor.
Aandelencrowdfunding had in 2017 ‘slechts’ 9 procent van de totale crowdfundingmarkt in handen, maar groeit wel hard in Nederland. Dat blijkt uit cijfers van crowdfundmarkt.nl. Zo nam de totale Nederlandse crowdfundingmarkt in 2017 met 36 procent toe tot 182,5 miljoen euro - en bleef daarmee achter bij andere Europese landen - maar groeide aandelencrowdfunding juist met 73 procent. Ook vastgoedfinanciering heeft geen enorm marktaandeel, maar zit wel in de lift: in 2017 steeg het aandeel vastgoedprojecten naar 13 procent van de totale omvang van crowdfundfinanciering, tegenover 7 procent in 2016.
Seedrs is de grootste Europese aandelencrowdfunder en actief op de Nederlandse markt, maar staat onder Brits toezicht. Hierdoor kon het bedrijf een jaar geleden een eigen handelsplatform opzetten, waar kopers en verkopers een keer per maand een week lang mogen handelen. Dit gebeurde oorspronkelijk onder strikte voorwaarden, die nu geleidelijk worden versoepeld, zegt David Mozes, manager Benelux bij Seedrs. ‘We laten de teugels steeds ietsje vieren, en zijn nu vijf keer groter dan een jaar terug.’
Op de marktplaats staan aandelen van de Nederlandse elektrische scootermaker Bolt en beleggingsapp BUX in de top 10 meest verhandelde stukken. Dat het verhandelde volume nog steeds niet boven de paar miljoen euro uitkomt, deert daarbij niet, vindt Mozes. ‘Wat ons betreft moet je investeerders een uitgang bieden. Als je op wereldreis gaat, moet je kunnen verkopen. En als je een start-up bijna hyped vindt, moet je je winst kunnen nemen.’
Om precies die redenen zou Symbid klanten dolgraag hetzelfde aanbieden, zegt oprichter Maarten van der Sanden. ‘Toen we Symbid op een studentenkamer bedachten, zeiden we al: hoe mooi zou het zijn als we ook een beurs erbij aanbieden? Daarom voelt het scheef dat Seedrs al een versimpelde marktplaats heeft, maar wij geen fiat krijgen van de AFM.’
De toezichthouder schrijft in een reactie dat ‘nog niet is uitgekristalliseerd’ of crowdfundingplatforms met een BO-vergunning eigen marktplaatsen mogen opzetten, zoals Symbid. ‘We begrijpen de wens, maar dit moet in bredere, en mogelijk Europese context bezien worden.’Volgens Van der Sanden lijkt het er voorlopig op dat Symbid ‘een hele zware MTF-vergunning’ nodig heeft, maar dat dit zonder samenwerking met andere Europese partijen niet gaat lukken. ‘Zo kostbaar is het.’
‘Je bent al gauw een miljoen euro verder’, zegt NPEX-directeur Alan van Griethuysen over de kosten van zo’n MTF-vergunning. Bij NPEX kunnen ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf (mkb) geld ophalen door aandelen of leningen te plaatsen. Het handelsplatform kreeg dit jaar als een van de weinige partijen een MTF-vergunning, maar moest daarvoor een grondige financiële herstructurering doorvoeren.
Bedrijven die zo’n handelsvergunning willen, moeten niet alleen een financiële buffer van ruim zeven ton hebben, maar ook hun volledige administratie en handelssysteem doorlichten. Dat leidt al snel tot een papierwerk van ‘duizend tot twaalfhonderd pagina’s’, zegt Van Griethuysen.
‘Je kan het heel simpel houden, maar de AFM maakt het juist heel moeilijk’• Lex van Teeffelen, lector Financiële en Economische Advisering aan de Hogeschool Utrecht
Kleinere crowdfunders krijgen dit lastiger voor elkaar. Bij NPEX kunnen bedrijven pas terecht als ze minimaal een miljoen willen ophalen, bij Symbid al met een paar duizend euro. Niet voor niets vroegen meerdere crowdfundingbedrijven Van Griethuysen of zij het handelssysteem van NPEX konden gebruiken, maar daar zit de mkb-beurs nu niet op te wachten.
Lex van Teeffelen, lector Financiële en Economische Advisering aan de Hogeschool Utrecht, is kritisch over de opstelling van de AFM, en niet alleen vanwege de verhandelbaarheid. ‘Op secundaire markten zie je ten minste wat de gek ervoor geeft.’Van Teeffelen begrijpt dat de AFM particuliere beleggers wil beschermen, bijvoorbeeld tegen speculatie met voorkennis, maar zegt dat je risico’s eenvoudig kunt beperken.
‘Aan het Verenigd Koninkrijk zie je heel mooi dat restricties, zoals een grens van 1000 euro per belegging, ervoor zorgen dat er weinig te belazeren valt. Je kan het heel simpel houden, maar de AFM maakt het juist heel moeilijk. Dat is niet de bedoeling.’
Copyright: het Financieele Dagblad, 16 juli 2018.