De blik van Longeval: ‘Pleidooi voor ESG² met een G van geopolitiek’

Investment Officer spreekt maandelijks met beleggingsexpert Jan Longeval over zijn visie op de economische en financiële actualiteit. Deze keer breekt hij een lans voor de uitbreiding van ESG bij de screening van beleggingsportefeuilles. ‘Eén van de redenen waarom de risico’s in China onderbelicht en onderschat blijven, is de commerciële belangen van sommige grootbanken.’

‘De financiële markten en sector houden vandaag te weinig rekening met geopolitieke risico’s’, valt Longeval met de deur in huis. ‘Er is enorm veel aandacht voor ESG, en ESG is zeker belangrijk omdat het evidente risicoparameters zijn, maar het lijkt bijna al het andere te verdringen. Mijn mailbox puilt uit van de uitnodigingen voor webinars, seminars en publicaties over ESG. Zowat elke vermogensbeheerder claimt het meest duurzaam te zijn. Het evenwicht is zoek. In de nieuwe bipolaire realiteit, met het Westen en zijn bondgenoten tegenover China, Rusland en hun bondgenoten, zou je ESG moeten uitbreiden met een bijkomende risicofactor. Daarom houd ik een pleidooi voor ESG².’

Ik zet de G in kwadraat, duidt Longeval verder. ‘Naast governance moet daar geopolitics bij. De voorbije 70 jaar heeft geopolitiek in feite weinig invloed gehad op de financiële markten. We zijn met zijn allen wat in slaap gewiegd door het feit dat de meeste conflicten al met al vrij regionaal waren. De financiële sector bleef liever kijken naar de economische parameters en het gedrag van de centrale banken. Die desinteresse voor geopolitiek vanuit de financiële wereld werd op een bepaalde manier wel gerechtvaardigd door de bescherming van de Pax Americana, die uitdijende conflicten in de kiem smoorde. Maar nu staat dat onder druk. Je kunt niet op de autosnelweg blijven rijden als je enkel in de achteruitkijkspiegel kijkt.’

China

‘Een recente interessante studie van de Europese Centrale Bank becijferde de impact van de oorlog in Oekraïne op de prestatie van de verschillende aandelenmarkten, door er een variabele in op te nemen: de afstand van de eigen hoofdstad tot Kiev. In de eerste twee weken volgend op de start van het conflict was er een duidelijke correlatie. De inval in Oekraïne is dan ook een echte gamechanger op geopolitiek gebied geworden. Maar ook de blootstelling aan China is vandaag een reëel geopolitiek risico. Er zijn de oplopende spanningen tussen Amerika en China en China’s provocaties in de Zuid-Chinese Zee. En dan is er natuurlijk de potentiële annexatie of blokkade van Taiwan, getuige de Chinese militaire oefeningen rond Taiwan deze week.’

‘Eén van de redenen waarom die spanningen onderbelicht blijven in de financiële sector, is dat sommige grootbanken grote commerciële belangen in China hebben. Met andere woorden: ze moeten goed uitkijken wat ze in hun publicaties over het land schrijven. China staat op de 172ste plaats wat betreft persvrijheid op een totaal van 180 landen, en staat maar vier plaatsen boven Noord-Korea. Te kritisch zijn over het Chinese regime kan banken een pak geld kosten. Ze hebben dus een potentieel belangenconflict. Ze beschouwen sommige risico’s, de annexatie van Taiwan in het bijzonder, onterecht als nihil.’

‘Ik wil daarmee niet zeggen dat de annexatie van Taiwan waarschijnlijk is, maar het risico wordt onderschat. Met zo’n nonchalante houding moet je uitkijken. Veel analisten hielden ook te weinig rekening met een inval in Oekraïne. In het Westen bekijken we de zaken veelal door een westerse bril, waarbij we een economische logica volgen. Maar in sommige landen buiten het Westen, de autocratische in het bijzonder, domineert de politieke logica vaak. ESG wijst op het risico van gestrande activa in het kader van de energietransitie, ESG² wijst op het risico van gestrande activa in het kader van de geopolitieke transitie.’

Screening

In de nieuwe realiteit wordt geopolitiek een echte risicofactor, die beleggers moeten meenemen tijdens de screening van portefeuilles, aldus Longeval. ‘Het is prima om een traditionele ESG-screening van je beleggingsportefeuille te doen. Daar stopt de sector vandaag de meeste energie in. Maar je moet ook een screening maken van de geopolitieke risico’s voor ondernemingen, sectoren en landen. Dat geldt in alle richtingen. Er zijn westerse bedrijven die een belangrijk deel van hun omzet in China realiseren, zoals chipmaker Qualcomm. Of die een groot stuk van hun aanvoer uit het land halen, zoals winkelketen Walmart. Bijna 75 procent van wat Walmart verkoopt komt uit China.’

‘En dan zijn er bedrijven die voor zowel productie als afzet afhankelijk zijn van China. Dan denk ik spontaan aan Apple, en dus ook Berkshire Hathaway. Dat bedrijf heeft een positie van 165 miljard dollar in Apple, ongeveer 40 procent van zijn beursgenoteerde portefeuille. Als China zou overgaan tot een escalatie van het conflict met Taiwan, en het Westen wil hard terugslaan, zoals het heeft gedaan met Rusland, dan hebben die bedrijven een immens probleem. Ongeveer 90 procent van de iPhones wordt in China gemaakt, net als de meeste hardware van Apple. Het zou het bedrijf meer dan tien jaar kosten om zijn productie te delokaliseren.’

‘De lijst van zulke bedrijven is heel lang. Er is een enorme verwevenheid tussen China en de rest van de wereld: 32 procent van de wereldwijde industriële productie vindt er plaats. Ook al is dat nu wel aan het afnemen, vanwege het geopolitieke risico.’

Hedges

Investeringsbeslissingen hoofdzakelijk door geopolitieke risico’s laten beïnvloeden, hoeft ook weer niet voor Longeval. ‘De situatie van vandaag is nog niet zo uitzonderlijk vanuit een langer historisch perspectief, zo blijkt ook uit de Geopolitical Risk Index. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog stond die indicator natuurlijk gigantisch hoog. Vandaag stijgt de lijn wel, maar heeft de recordniveaus van die bewogen periodes nog niet bereikt. Maar hoe verder je teruggaat in de geschiedenis, hoe hoger de geopolitieke risico’s. Tot en met de Tweede Wereldoorlog was een continue staat van oorlog voor de wereld een natuurlijke staat.’

‘We vergeten weleens dat de Pax Americana een zeer uitzonderlijk historisch gegeven is in de geschiedenis van de mensheid. We zullen niet terugkeren naar die barbaarse gewoontes uit het verleden, maar die tweede G moet wel een structureel onderdeel worden van hoe je naar portefeuilles kijkt. Het idee dat de rust spoedig terugkeert lijkt mij een naïeve houding.’

‘In de samenstelling van beleggingsportefeuilles is het dus raadzaam om die niet overmatig sterk bloot te stellen aan de geopolitieke risico’s, maar om meer plaats te maken voor de allocatie van activa met een hedge van geopolitiek risico, zoals goud of Amerikaanse staatsobligaties. En er is een heel sterk verband tussen oorlog en inflatie. Alle activa die inflatiegerelateerd zijn, zoals inflation linked bonds en grondstoffen, zijn ook een goede hedge en verdienen dus ook een plaats in een goed gediversifieerde beleggingsportefeuille.’