Ook bedrijven die verantwoord ondernemen, dienen voldoende winstgevend te zijn en een goed dividend uit te keren. ‘Door de focus op de lange termijn was er bij Unilever een “lack of urgency” ontstaan.’
Ongeacht de voortdurende druk van kwartaalcijfers en de dreiging van vijandige overnamepogingen, dienen ook beursgenoteerde ondernemingen te focussen op de lange termijn, zo vinden steeds meer institutionele beleggers.
De oproep van pensioenfondsen PME en PMT aan het bestuur van Unilever om ondanks het ongevraagde overnamebod van concurrent Kraft Heinz koersvast te blijven, bevestigde dat maar weer eens. Pogingen om versneld aandeelhouderswaarde te creëren, baren hen zorgen. Vanmorgen werd bekend dat Unilever haar divisie smeerbaar broodbeleg in de etalage zet om belagers af te weren
Het onderwerp staat ook hoog op de agenda bij Eumedion, de vereniging van Nederlandse institutionele beleggers. ‘De discussie over kortetermijn- versus langetermijnbeleid komt vaak terug’, vertelt directeur Rients Abma.
‘Vandaar dat wij onderzoeken hoe er bij Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen wordt omgegaan met deze druk. Wetenschappers van de Universiteit Groningen gaven wij de opdracht te kijken in welke mate bestuurders in conferencecalls met beleggers en analisten wordt gevraagd om kortetermijnactiviteiten te ontplooien en welke partijen dat doen.’ In mei worden de eerste resultaten verwacht.
Bij een eerder Eumedion-onderzoek in 2012 bleek dat 80 procent van de aandelen van Nederlandse institutionele beleggers langer dan vijf jaar in portefeuille zit. Met het langetermijnperspectief van deze groep loyale aandeelhouders zit het dus wel goed.
Veel van deze beleggers hechten ook aan een duurzaam ondernemingsbeleid, en dat is bij uitstek gebaat bij een langetermijnhorizon, geeft Richard Klijnstra van Kempen aan. De vermogensbeheerder heeft al jaren een langetermijnstrategie op het gebied van smallcaps en participaties en sinds vorig jaar ook voor largecaps. ‘Als het bedrijf volgens plan presteert, houden wij een aandeel bij voorkeur meer dan tien jaar in portefeuille.’
Maar dat betekent niet dat op korte termijn geen resultaten geboekt moeten worden. Ook een onderneming die verantwoord onderneemt, dient voldoende winstgevend te zijn om een goed dividend uit te kunnen keren. Dividend is immers een vergoeding voor het risico dat beleggers lopen.
Klijnstra meent dat een onderneming zich niet mag verschuilen achter het duurzame beleid. ‘Door de focus op de lange termijn was er een “lack of urgency” ontstaan bij het bestuur van Unilever.’
Dus hij juicht het toe dat gekeken wordt of zaken efficiënter kunnen. ‘Ook duurzame ondernemers opereren in een competitieve omgeving. Het gaat erom de juiste strategische en duurzame beslissingen te nemen, maar die vervolgens wel op een efficiënte manier uit te voeren.’
Balans efficiënt gebruiken
Een nettoschuld van tweemaal ebitda is voor een bedrijf als Unilever volgens Klijnstra acceptabel. ‘Het is goed op die manier de balans efficiënt te gebruiken. Wij zien graag dat een bedrijf blijft investeren.’ Tegelijkertijd is het ook van belang dat het duurzaamheidsprofiel in stand blijft.
‘En dan is het niet de bedoeling dat bijvoorbeeld geschrapt wordt in de kosten voor het toetsen van de naleving van toeleveranciers aan de duurzaamheidseisen.’
Een duurzame strategie betekent niet dat je op korte termijn geen financiële performance moet laten zien, zegt ook Abma. ‘Anders verlies je als management de macht over het stuur en daar moet je heel erg voor oppassen bij beursgenoteerde ondernemingen. Beleggers hebben een continue dialoog met het bestuur over dit soort zaken’, vertelt hij.
‘Hoe gaat het met de winstmarges? En hoe is de potentie om de komende jaren winst te creëren? Een gezond financieel beleid is van belang. Natuurlijk horen daar ook aspecten bij als de invloed van klimaatverandering op je businessmodel. Of: blijf ik nog wel aantrekkelijk voor werknemers en wat is de rol van de onderneming in de samenleving?’
Abma wijst erop dat Unilever vanwege zijn duurzame beleid juist aantrekkelijk is voor bedrijven die achterlopen op dat gebied. ‘Een overname is dan aantrekkelijker dan zelf deze expertise opbouwen. Zeker ook omdat de balans van Unilever aan de conservatieve kant is.’
Verder is het van groot belang ook in moeilijke tijden te blijven investeren. Abma geeft een voorbeeld: ‘Bij ASML stond in 2008 de continuïteit op het spel, maar desondanks is het blijven investeren in research & development en werd ook dividend uitgekeerd. Dat is nodig om geen speelbal te worden van activistische beleggers.’
Volgens de Eumedion-directeur is goede communicatie met alle aandeelhouders cruciaal. En daar ontbreekt het nogal eens aan, meent hij. ‘Zeker bij middelgrote ondernemingen. Een onderneming moet aan beleggers een geloofwaardig langetermijnverdienmodel kunnen laten zien dat ook op korte termijn zijn vruchten afwerpt in termen van volumegroei en cashgeneratie. En daarbij moet het bestuur ervoor waken niet te conservatief gefinancierd te zijn. ‘Want anders kun je een overname over jezelf afroepen en dan financier je die ook nog zelf.’
Aandeelhouderswaarde
Beursgenoteerde ondernemingen die geconfronteerd worden met een ongewenst bod moeten de tijd krijgen om een antwoord te formuleren, vindt Klijnstra.
‘Maar dat is geen vrijstelling van de noodzaak kritisch naar het businessmodel te kijken. Een bedrijf moet wel ergens op aangesproken kunnen worden. En als het bestuur zelf geen fatsoenlijk antwoord kan formuleren waarmee vergelijkbare aandeelhouderswaarde wordt gecreëerd, dan moet een bedrijf ook overgenomen kunnen worden.’
Hoewel Nederlandse institutionele beleggers vooroplopen is ook internationaal steeds meer aandacht voor langetermijnbeleggen. Een aantal nationale en internationale vermogensbeheerders, waaronder PGGM en ABP maar ook partijen als BlackRock en Kempen, schaarden zich afgelopen jaar achter het McKinsey-initiatief ‘Focusing capital on the long term’ (FCLT).
Klijnstra: ‘Dat betekent dat beursgenoteerde ondernemingen steeds vaker vragen zullen krijgen over de langetermijnstrategie.’
Tegelijkertijd worden ook meetbare resultaten gevraagd. ‘Welke mijlpalen denken ze te gaan halen? En daar zullen ook op afgerekend worden.’