Ondanks de weerstand tegen sommige initiatieven, lijkt de opkomst van de deeleconomie onstuitbaar. Maar hoe identificeer je de winnaars in een megatrend die veel sectoren zal ontwrichten?
Deze zomer maakte de Amsterdammer kennis met de deelfiets. Duizenden stuks zijn als pepernoten over de stad uitgestrooid. Ze hebben opvallende kleuren en zijn eigendom van bedrijven met diffuse namen als FlickBike, oBike en Donkey Republic.
De fietsen zijn te huren en ontgrendelen via een appje. Gemakkelijk, goedkoop en ook nog eens milieubewust. Qua gebruik wordt vooral op toeristen en dagjesmensen gemikt. Dat geldt in mindere mate voor de elektrische deelfietsen (Urbee) en e-scooters (Felix) in de stad.
In andere Nederlandse steden blijven initiatieven op het gebied van deelvervoer niet ver achter. Zo kunnen in Utrecht al meer dan 700 auto’s van particulieren worden gehuurd via onder meer Snappcar en MyWheels. Van een oud Peugeotje voor een tientje per dag (exclusief kilometerkosten) tot bijvoorbeeld een klassieke Mercedes S-Klasse uit 1971 voor 125 euro per dag.
Fietsen en andere vormen van deelvervoer zijn maar klein stukje van de zogeheten ‘sharing economy’. Steeds meer diensten en goederen worden, al dan niet tegen een vergoeding, aan een breed publiek aangeboden. Zelfs tot huisdieren aan toe (Pawshake). Alles verloopt via onlineplatforms, wat deelbedrijven sterk IT-gedreven maakt.
Gevestigde namen naast taxiservice Uber en huizenverhuursite Airbnb zijn onder meer muziekdienst Spotify, reiswebsite TripAdvisor en maaltijdbezorgdienst Just Eat. Bedrijven die hard groeien. Niet voor niets dat delen ook wel het nieuwe bezitten wordt genoemd.
De deeleconomie kan rekenen op brede steun, onder meer van de Europese Unie. Het jaagt innovatie aan en daarmee economische groei. Het efficiënter gebruik van beschikbare middelen staat daarbij voorop.
De populariteit van sommige initiatieven leidt echter tot veel ergernis. Amsterdam gaat om die reden harder optreden tegen Airbnb en de ‘strooifiets’. UberPop, waarbij particulieren met hun eigen auto zonder vergunning als taxi rijden, werd in sommige landen zelfs helemaal verboden.
Wie zijn de ‘first settlers’?
Vanwege de rechtszaken die Uber blijven achtervolgen, hebben een aantal grote investeerders in het taxibedrijf, waaronder Vanguard, BlackRock en T. Rowe Price, hun belang in het niet-beursgenoteerde bedrijf recent afgewaardeerd. Een signaal dat de toekomst van deelbedrijven te zonnig wordt voorgesteld?
Niet volgens Bank of America, die in een diepgaand rapport met de titel ‘Uberfication’ stelt dat de deeleconomie de manier verandert waarop men deze eeuw zakendoet. Dit komt doordat consumenten het idee adopteren van ‘peak stuff’ en hun geld liever aan ervaringen willen besteden. Daarbij is de bereidheid om aan de deeleconomie deel te nemen hoog, vooral onder jongere generaties en in opkomende markten.
Ook onder investeerders is het enthousiasme groot, zo blijkt uit de $45 mrd aan financiering die de afgelopen vier jaar richting deelbedrijven is gegaan. Behalve venture capital gaat het daarbij vooral om geld van institutionele beleggers en staatsfondsen. Acht van de tien start-ups met de hoogste waardering wereldwijd zijn deelbedrijven. Veertig bedrijven worden gewaardeerd op meer dan 1 miljard dollar.
Kortom, de huidige omvang van de deeleconomie zou van 250 miljard kunnen toenemen tot 2000 miljard dollar. ‘Naar onze mening zal de sharing economy uiteindelijk de meeste sectoren ontwrichten, waarbij de traditionele spelers zich zullen moeten beraden hoe ze nog waarde kunnen toevoegen of anders mogelijk de creatieve destructie van een Kodak-moment tegemoetgaan.’ In andere woorden: dat men failliet gaat.
De winnaars onder de deelbedrijven zullen niet de ‘first movers’ maar de ‘first settlers’ zijn, oftewel bedrijven die agressief hun marktaandeel weten te vergroten, op technologisch gebied voorop blijven lopen (zoals Amazon met drones) en beschikken over multiverticale platforms. Deelbedrijven die te veel een nichemarkt bedienen (boten) en waar delen duurder is dan bezitten (basketballen) zullen volgens de bank niet overleven.
Een probleem voor beleggers is dat veel van deze bedrijven nog in private handen zijn. Slechts een aantal heeft de gang naar de beurs aangekondigd, zoals Uber. Het belegbare universum is daarom nog beperkt, wat kan verklaren waarom er geen beleggingsfondsen of etf’s zijn die puur op dit thema inspelen. Wel bestaan er themafondsen die de sharing economy expliciet noemen als subthema, zoals Pictet-Digital.
Focus op technologie
Toch heeft Bank of America nog een lijst weten samen te stellen met ruim vijftig belegbare bedrijven. Een aantal daarvan krijgt een buy-rating, waaronder eBay, Box en Amazon.
Een heel andere benadering ten aanzien van dit nieuwe beleggingsthema kiest Legal & General Investment Management. Het Britse fondshuis is meer een aanhanger van Warren Buffetts filosofie die luidt dat het bij nieuwe technologische ontwikkelingen in het begin vaak onmogelijk is te bepalen wie de winnaars zullen zijn. De losers zijn daarentegen gemakkelijker op te sporen. Juist die moeten vermeden worden om een consistente outperformance te behalen.
Hoofd assetallocatie Emiel van den Heiligenberg van Legal & General refereert aan de parallel die de superbelegger trekt met de opkomst van de auto-industrie. ‘Op een gegeven moment waren er meer dan 2000 verschillende autoproducten in de VS. Zelfs als je aandelen van alle bedrijven had gekocht, zou je uiteindelijk nog verlies hebben gemaakt. Wel stond als een paal boven water wat het onderspit zou delven: alles wat met paarden te maken had.’
Het is dus belangrijk om te focussen op de bedrijfsactiviteiten die geraakt kunnen worden door nieuwe technologieën, en minder op de ‘disrupters’ zelf. Van den Heiligenberg: ‘Dit geldt met name voor vastrentende waarden waar het neerwaarts risico groter en de upside kleiner is dan bij aandelen. Bovendien denken we dat veel van het disruptieve potentieel al in de aandelenkoersen van deelbedrijven zit verwerkt.’