Er moeten snel structurele hervormingen komen in het huidige raamwerk van de Europese muntunie, anders is een nieuwe crisis in de eurozone slechts een kwestie van tijd.
Dat stellen economie-professor Bodo Herzog en Johannes Müller (foto), CIO Wealth Management Duitsland van Deutsche Asset & Wealth Management (DeAWM), in een nieuw whitepaper van het Global Financial Institute.
In hun whitepaper presenteren ze een nieuwe theorie met een verklaring voor de abnormale prijzen en de groeiende spread van obligaties tijdens de recente turbulentie op de markten voor staatsobligaties uit de eurozone.
Volgens Müller en Herzog, hoogleraar economie aan de ESB Business School van de universiteit van Reutlingen, wordt er nu ingezet op verkeerde prikkels, en moeten de onderliggende problemen worden aangepakt door onder meer consistente regelgeving, preventieve bezuinigingsmaatregelen in goede economische tijden, en een resolutiemechanisme voor landen met zware schulden.
Los van fundamenten
Herzog en Müller constateren dat de renteverschillen tussen staatsobligaties uit de eurozone, ofwel spreads, tijdens de recente marktturbulentie hun fundamentele waarden volledig loslieten. Dit wijst op een verhoogd risico van valse prijsstelling binnen de muntunie, aldus de onderzoekers.
Dit ligt aan het ontbreken van monetaire soevereiniteit bij de lidstaten, die daardoor de terugbetaling van staatsobligaties niet in elke situatie kunnen garanderen, stellen ze. Door de Europese muntunie is er ook minder begrotingsdiscipline, ondanks het stabiliteits- en groeipact en de no bail-out-clausules. Het gevolg is een mismatch tussen de fundamenten en de rentetarieven op de obligatiemarkt.
‘In een muntunie kunnen de financiële markten soms blind zijn voor de wanbetalingsrisico’s van individuele landen’, stellen Herzog en Müller. ‘Als gevolg daarvan zijn de obligatiemarkten vatbaarder voor liquiditeits- en solvabiliteitscrises dan in landen buiten de muntunie. Dit kan leiden tot macro-economische instabiliteit en zeepbellen.’
Waar bij het uitbreken van de financiële crisis geen sprake was van disciplinerende wisselwerking tussen staatsschuld en obligatie-spreads, veranderde dit ineens snel en begonnen obligatie-spreads overdreven te reageerden.
‘Animal spirits’
De reden waarom de prijsstelling van obligaties zo sterk verschilt tussen normale marktomstandigheden en tijden van stress, is volgens Herzog en Müller het gevolg van asymmetrische informatie en politieke reputatie. Beide factoren kunnen een plotselinge verslechtering van het sentiment veroorzaken en marktverwachtingen drastisch doen omslaan.
Dit effect wordt versterkt door de zogenoemde ‘animal spirits’, instincten die de drijvende kracht zijn achter het consumentenvertrouwen en die kunnen leiden tot kuddegedrag. Als gevolg daarvan kan de vraag sterk veranderen, wat weer een aanzienlijke invloed heeft op obligatierendementen.
Aanbevelingen
Volgens Herzog en Müller kunnen overheden het verloren vertrouwen van beleggers terugwinnen middels structurele hervormingen, terugbrengen van overheidstekorten, meer transparantie en het sterk inzetten op houdbare economische groei. Tegelijkertijd moeten de centrale banken blijven zorgen voor voldoende liquiditeit.
Daarnaast doen de auteurs van de whitepaper de oproep aan landen met solvabiliteitsproblemen om geen beroep te doen op extreme steun. Anders is er te weinig druk om hervormingen door te voeren, waardoor de fundamenten van de Europese muntunie verzwakken.
Lees hier de whitepaper van Herzog en Müller