Het nieuwe Nederlandse pensioenstelsel biedt deelnemers meer keuzes, maar vooral ook meer onzekerheid. Daarom is het niet alleen belangrijk dat communicatie helder en begrijpelijk is, want zij zal maar zij een belangrijke rol spelen in het draagvlak onder deelnemers voor dit nieuwe stelsel.
Dat blijkt uit een onderzoek dat Leo Lentz en Hans Hoeken van de Universiteit Utrecht hebben gedaan en dat recent in een videocall van Netspar werd toegelicht. De belangrijkste inzichten en conclusies van de twee wetenschappers in hun paper De uitlegbaarheid van het nieuwe pensioenstelsel zijn:
1. Betrek professionals op het gebied van pensioencommunicatie bij alle nieuwe ontwikkelingen om eenvoud en uitlegbaarheid te waarborgen.
2. Maak duidelijke afspraken tussen overheid en sociale partners over de manier waarop de transitie wordt gecommuniceerd, en over het te hanteren woordgebruik.
3. Voorzie deelnemers en gepensioneerden regelmatig van informatie over het transitieproces: de gemaakte keuzes, de achterliggende waarden en argumenten en consequenties.
4. Zorg ervoor dat mensen hun rechten en handelingsperspectief kennen.
5. Communiceer schommelingen in de prognoses op een proactieve en transparante manier en benadruk dat deze alleen het pensioen via de werkgever betreffen en niet de AOW.
Op basis van hun onderzoeksresultaten houden Lentz en Hoeken de sector voor dat de kernboodschap van de sector aan de deelnemers moet zijn: beloof geen gouden bergen voor het nieuwe stelsel, want dit zal slechts tot onrealistische verwachtingen en dus teleurstelling in het nieuwe stelsel leiden.
Tref in aanloop naar de introductie van het nieuwe pensioenstelsel voorbereidingen voor intensievere publiekscommunicatie en differentieer communicatieprocessen naar gelang de behoeftes van cliënten en zorg voor goed getrainde medewerkers.
Ontwikkel een reeks handvatten voor het testen van uitlegbare pensioencommunicatie. De pensioensector en de overheid zouden hier in samenspraak met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) invulling aan kunnen geven.
Critici stellen dat de pensioensector nog onvoldoende doet om zich op het belang van die communicatie voor te bereiden. Tegelijkertijd zijn consultants als Sprenkels & Verschuren wel bezig om een afdeling op te zetten om pensioenfondsen bij de communicatie met deelnemers te adviseren en te ondersteunen.