Het drukken van de rente door de ECB werkt averechts voor landen met kapitaalgedekte pensioenen, zoals Nederland. Het pensioenstelsel moet daarom op de helling, meent Nederlandse bankpresident en ECB-bestuurder Klaas Knot.
Dezelfde lage rente maakt dit tevens tot een geschikt moment om de hypotheekrenteaftrek snel te verlagen. Dit zegt Knot (foto) donderdag bij de presentatie van het jaarverslag van De Nederlandsche Bank (DNB).
Extra besparingen
Volgens Knot raken deelnemers van pensioenfondsen, waaronder veel werknemers van de overheid, semi-overheid en grote bedrijven, onzeker over de aan hen beloofde uitkering na het bereiken van hun pensioenleeftijd. Zo worden de zogenaamde dekkingsgraden van hun fondsen geraakt door de huidige lage rente. Deze onzekerheid zou hen aanzetten tot additionele besparingen.
Tegelijkertijd probeert de Europese Centrale Bank (ECB) burgers met extreem ruim monetair beleid - dat de rente drukt - juist aan te zetten tot bestedingen. Het Nederlandse pensioenstelsel maakt dit zogenaamde rentewapen volgens Knot ‘bot’.
Het effect is volgens hem zelfs ‘tegendraads’ in landen als Nederland. ‘De rentegevoeligheid bewijst eens te meer de noodzaak om het huidige pensioenstelsel met voorrang te vernieuwen’, concludeert de DNB-president.
Hypotheekrenteaftrek
Naast grote spaarpotten, vooral in de vorm van pensioenopbouw, hebben Nederlanders ook relatief hoge schulden, in de vorm van hypotheken. Knot zegt dat hij voorstander is van ‘een verdere afbouw van fiscale prikkels die deze lange balansen mogelijk hebben gemaakt’.
Huizenbezitters met een hypotheek krijgen meer armslag doordat ook de rentes hier geleidelijk dalen. ‘Dankzij de lage rente is de timing nu gunstig om bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek sneller te verlagen dan nu is voorzien’, concludeert Knot.
Gematigde groei
Knot wijst verder op het pad van gematigde economische groei waarop de economie van het eurogebied zit. ‘Dit conjuncturele beeld is minder ongunstig dan soms wordt gedacht, maar daarom nog geen reden tot voor zelfgenoegzaamheid’, aldus de bankpresident.
De laatste krimpfase van de Nederlandse economie stamt uit 2012. Hier ging de val van het kabinet aan vooraf, waarop met steun van linkse kamerfracties een begrotingsakkoord werd gesloten waarin voor het eerst de hypotheekrenteaftrek werd versoberd.
Na een periode van meer dan vijf jaar dalingen, stegen vorig jaar de Nederlandse huizenprijzen weer. Ze liggen echter nog beduidend onder het niveau van voor de crisis.