Een plotselinge rentestijging door oplopende risicopremies op financiële markten vormt volgens De Nederlandsche Bank één van de belangrijkste risico’s voor de financiële stabiliteit. De aanleiding hiervoor kan politieke onrust zijn, maar ook een escalerende handelsoorlog of oplopende geopolitieke spanningen.
Dit blijkt uit het vandaag gepubliceerde Overzicht Financiële Stabiliteit Voorjaar 2018. Dit document vormt de inbreng van DNB voor het jaarlijkse openbare gesprek tussen de Vaste Kamercommissie voor Financiën, de president van DNB en de directeur van het CPB over macro-economische risico’s voor het financiële stelsel. Dit gesprek vindt komende woensdag plaats.
Volgens DNB illustreren de recente ontwikkelingen in Italië dat rentes plotseling sterk kunnen stijgen, als risicopremies onder invloed van politieke onrust oplopen. ‘Als deze ontwikkeling zich doorzet, kan dit een bedreiging vormen voor de financiële stabiliteit. Plotselinge rentestijgingen kunnen huishoudens, bedrijven en overheden met hoge schuld hard raken. Financiële instellingen kunnen bij een plotselinge rentestijging met forse verliezen op hun beleggingsportefeuilles worden geconfronteerd.’
In landen waar overheden sterk op de eigen bankensector leunen voor de financiering van hun overheidsschuld, zoals in Zuid-Europa, wordt bovendien de bankensector hard geraakt wanneer de risicopremies op staatspapier plotseling hard stijgen.
Doordat Nederlandse bedrijven zich veelal korter financieren dan huishoudens, ondervinden zij de gevolgen van een rentestijging sneller. Nederlandse huishoudens hebben in de afgelopen jaren hun kwetsbaarheid voor een rentestijging verminderd, doordat ze meer aflossen en bij het afsluiten van een hypotheek vaker kiezen voor een langere rentevaste periode.