Van Lanschot Kempen zit in zijn maag met een eigen beleggingsfonds in particuliere erfpacht, dat de bank bij gebrek aan belangstelling van beleggers helemaal zelf moet financieren. Sommige relaties van dit fonds, waarvan het bestaan vrijwel onbekend is gebleven, zijn omstreden.
Naar nu blijkt was er op 15 mei dit jaar een inval van fiscale opsporingsdienst Fiod en het Openbaar Ministerie (OM) bij bankdochter Kempen & Co in een strafonderzoek naar fraude door een vastgoedhandelaar die gebruik maakt van de erfpachtconstructies van de bank. Kempen of zijn bankiers zijn zelf geen verdachten in deze zaak.
Aansprakelijkstelling
Volgens het OM zijn op dit moment alleen de vastgoedhandelaar en zijn ondernemingen verdacht. Wel dreigt er een civiele zaak. Een schuldeiser van de handelaar stelde afgelopen maand bestuurders en commissarissen van Van Lanschot Kempen aansprakelijk, omdat de bank malafide erfpachtconstructies van de handelaar mogelijk zou hebben gemaakt.
De verdachten zijn de 42-jarige Coen R. van Aemstel Business Management met zijn vastgoedbedrijven als Aemstel Wonen. Die sloten erfpachtconstructies met een dochter van Van Lanschot Kempen, Grondvermogen.
Canon
Grondvermogen kocht vanaf 2008 van woningbezitters de grond onder hun huis en ontving een maandelijkse vergoeding voor de erfpacht, de canon. Het beleggingsfonds Kempen Dutch Inflation Fund, opgezet door Kempen & Co, incasseerde die vergoeding.
‘Het was het de bedoeling dat het beleggingsfonds doorgeplaatst zou worden bij institutionele beleggers dan wel pensioenfondsen’, meldt een woordvoerder van Van Lanschot Kempen. Dat mislukte in 2013 definitief. De bank moet de erfpachtportefeuille nu zelf financieren.
Ruim 1000 onroerendgoedobjecten
Kempen’s dochter Grondvermogen heeft voor €123 mln in erfpacht gegeven grond op de balans staan. In totaal zijn tussen 2008 en 2013 700 erfpachtcontracten aangegaan, waarbij meer dan duizend vastgoedobjecten zijn betrokken. Zowel Grondvermogen als het beleggingsfonds Kempen Dutch Inflation Fund zijn niet te vinden op de website of in jaarverslag van de bank.
De woordvoerder zegt dat de bank eind 2017 onderzoek heeft gedaan naar Grondvermogen en de partijen waarmee zaken is gedaan. Op basis hiervan zijn maatregelen genomen op het gebied van organisatie en procedures. In mei van dit jaar, een week na de Fiod-inval, werd de directeur kredietrisico en bijzonder beheer van de bank bestuurder bij Grondvermogen.
Volgens de woordvoerder van de bank geldt particuliere erfpacht niet als een financieel product, maar als een zakelijke transactie. Zowel het aanbieden van het product Grondvermogen als de investering van Kempen in het eigen fonds vallen niet onder de Wet financieel toezicht (Wft). Het erfpachtproduct valt daarmee buiten het toezicht van financiële toezichthouders De Nederlandsche Bank en AFM.
Bank aansprakelijk gesteld
R. is 15 mei aangehouden. Het OM legde toen ook beslag op een villa van hem in Zandvoort. Het OM vermoedt dat de verdachte om geld wit te wassen via vastgoedtransacties ‘misbruik heeft gemaakt van producten of diensten van anderen’, zoals de erfpachtconstructies van Kempen. R. ontkent dit in een reactie.
Vastgoedbelegger Rob Ebbers heeft een dagvaarding tegen de verdachte gedeponeerd bij het Kadaster. Ebbers spreekt bovendien bestuurders en commissarissen van Van Lanschot Kempen civielrechtelijk aan voor €1,5 mln schade die hij zou lijden door erfpachtconstructies van R. met de bank. Van Lanschot Kempen bestrijdt deze aantijgingen.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 28 september 2018