Met de verschuivende economische verhoudingen in de wereld verandert ook het politieke machtsspel. ‘Dat is altijd ten nadele van ons, want wij hebben het meest te verliezen.’
Dit zegt Rob de Wijk, directeur van het Centre for Strategic Studies uit Den Haag, bij de opening van het Fondsevent 360 maandag in het Spant in Bussum.
Naast de strateeg en professor internationale betrekkingen, gaven achtereenvolgens Lucia van Geuns, Bettine Vriesekoop, Dick Berlijn, Hubert Smeets, Rickey Gevers, Ronald Prins en Joshua McCallum op het hoofdpodium hun kijk op verschuivende geopolitieke verhoudingen in de wereld en de consequenties voor beleggers. Tom Touber van de Volvo Ocean Race sloot de dag af.
Spierballentaal
In zijn introductie schetst presentator Rens de Jong (foto boven, rechts) de overgang in de wereld van een tijdperk na de val van de muur, waarin beleggers vooral focusten op groei van de wereldhandel, naar het huidige tijdsgewricht, waarin politieke leiders weer vaker ‘spierballentaal’ bezigen en handel inzetten als instrument.
Op de vraag uit welke hoek de aanwezige beleggingsprofessionals de grootste invloed op hun portefeuilles verwachten, wordt China veruit het meest genoemd, gevolgd door ontwikkelingen rond de vluchtelingencrisis, Rusland, rente, olie en grondstoffen.
De Wijk haakt hier op in met de projectie dat in 2030 China de Verenigde Staten zal hebben ingehaald als grootste economische macht op aarde. India zal Japan voorbij streven als de nummer drie. Anderhalve eeuw geleden bestond dit rijtje nog uit het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk, roept hij in herinnering.
Zijderoute
De strateeg illustreert het veranderende spel tussen de politieke krachten aan de hand van de zijderoute. China probeert opnieuw grip te krijgen op de handel tussen Azië en Europa. ‘De route komt in Europa aan bij Griekenland. Daar nemen de Chinezen de haven van Piraeus over. ‘We moeten oppassen dat Rotterdam niet meer de voor- maar de achterdeur van Europa wordt.’
Voormalig tafeltenniskampioene Bettine Vriesekoop (foto onder) benadrukt de vele gezichten van China, van beste vriend tot geduchte tegenstander. De leiders hebben de les van generaal-filosoof Sun Tsu ter harte genomen, dat de grootste overwinningen worden behaald zonder zelf te vechten - bij voorkeur door tegenstanders tegen elkaar uit te spelen.
Ook Rusland speelt dit spel behendig, wijzen oud-generaal Dick Berlijn (foto midden) en voormalig Rusland-correspondent Hubert Smeets. Het door het uiteenvallen van de Sovjet Unie gefrustreerde land probeert volgens hen hoe ver het kan gaan om de oude invloedssfeer te herstellen.
Volgens Smeets is het startsein hiervoor gegeven toen het westen Rusland in 2008 zijn gang liet gaan in Georgië. ‘We moeten ons realiseren dat alleen echte macht indruk maakt’, vult Berlijn hem aan. Een sterke krijgsmacht is volgens hem nodig om een effectieve dialoog kracht bij te zetten. ‘We moeten laten zien waar we voor staan’, aldus de generaal b.d.
Geenpeil
De Wijk stelt dat een referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne - zoals de Nederlandse website Geenpeil nu voor elkaar lijkt te krijgen - ‘precies het verkeerde signaal’ aan de Russische president Vladimir Poetin is.
Jonge bevolkingen in landen waar de klimaatverandering zorgt voor droogte en een vierde technologische revolutie die laaggeschoolde arbeid overbodig maakt, complementeren de explosieve cocktail, concludeert hij.
Dezelfde technologie maakt onze samenleving verder gevoelig voor nieuwe bedreigingen op het gebied van cybercriminaliteit. ‘Ethical hacker’ Rickey Gevers zegt mensen te kennen die bijvoorbeeld ingebroken hebben in systemen die sluizen besturen.
Ict-beveligingsexpert Ronald Prins noemt het ‘verbazingwekkend dat we nog geen grotere dingen hebben gezien’, zoals bijvoorbeeld het dagenlang platleggen van het betalingsverkeer door hackers. In Estland hebben criminelen het internet al eens weten te verlammen.
Zelf is hij benaderd om als reservist in het leger mee te denken over het plegen van tegenaanvallen op kwaadwillenden uit het buitenland. Er is binnen defensie al een peloton mensen bezig met cyber-oorlogsvoering, vervolgt hij.
Joshua McCallum (foto boven, links), hoofdeconoom van UBS, ziet drie manieren waarop beleggers met onzekerheden kunnen omgaan. Ten eerste, kunnen ze erop vertrouwen dat op lange termijn bijvoorbeeld aandelen zullen renderen. Ten tweede, kunnen ze hun posities hedgen met derivaten. En ten derde, kunnen ze toeslaan als markten overreageren.
‘Je kan gerust in cyber security of havens beleggen, zo dek je je tevens in tegen genoemde gebeurtenissen. Maar het kan ook dat in het geval van een cyberaanval niemand het doorheeft, dan kan je beter in paniek raken terwijl anderen misschien nog relaxed achterover leunen.’
Op de klippen
Aan het eind van het dagprogramma spreekt Tom Touber over zijn ervaringen als drijvende kracht achter de Volvo Ocean Race. Hij benadrukt dat onzekerheid een kans is en vindt bestuurders vaak veel te conservatief. ‘Bij mooi weer is de kans bijna nul om iemand die voor je ligt in te halen.’
Focus op kosten, groei en partners legden de organisatie van wat nu een van de grootste sportevenementen ter wereld is geen windeieren. Toen vorig jaar de boot van Vestas op de klippen liep, werd alles in het werk gesteld het team in de race te houden.
Met succes, het team kwam terug en de Deense windmolenbouwer kan terugkijken op een derde plek, althans als het gaat om de gegenereerde media-aandacht.