Terwijl China opstoomt in de vaart der volkeren en krabt aan het leiderschap van de Verenigde Staten in de wereld, is er in China zelf wel degelijk een olifant in de kamer: dat is de ongekend grote berg aan lokale schulden, die een bedreiging vormt voor de stabiliteit van het land en misschien zelfs wel van de wereld.
De exacte omvang van de lokale schulden is niet bekend. Het IMF ging eerder uit van pakweg 45 procent van het bruto binnenlands product, wat door het in Hong Kong gevestigde onderzoeksbureau GaveKal Dragonomics als “redelijk” wordt betiteld. Maar als bij de lokale schulden de zogenoemde Local Government Financing Vehicles (LGFV’s) en de schulden van staatsfonden worden opgeteld dan gaat het om 92 procent van het BBP, zo schat analist Wei He van GaveKal Dragonomics in zijn analyse “The Next Steps on Hidden Local Debt” (zie bijlage).
Regering slaat scherpere toon aan
In China zelf, zo citeert Wei He lokale bronnen, wordt de ‘geheime schuldenberg’ geschat op 35 tot 60 procent van het BBP. En dat staat los van een groot percentage van de geheime schulden die in de periode 2015-2018, tegen lagere rente, zijn overgeheveld naar de officiele schulden. Doel van deze swap was om toegang te geven tot nieuwe financieringsmethoden te bieden.
Volgde de Chinese regering in de afgelopen jaren nog een soort van laissez-faire beleid, inmiddels is de toon verscherpt. De minister van Financiën, Liu Kun, sprak in januari van “hoogste staat van paraatheid”. Volgens GaveKal-analist He komt dat erop neer dat de overheid een twee-sporenbeleid voert om de stijging van lokale schulden tegen te gaan en een duurzame oplossing te vinden voor de berg aan bestaande schulden.
Doorrollen van schulden
Het probleem van lokale overheden is enigszins te vergelijken met de situatie die Nederlandse gemeenten sinds enkele jaren kennen: te veel (fiscale) verantwoordelijkheden en te weinig inkomsten. Probleem daarbij is in China dat het vaak om infrastructuurprojecten gaat, die een lange aanlooptijd kennen voordat ze ook inkomsten opleveren. De inkomsten zijn volgens GaveKal bovendien slechts 1,7 procent, terwijl de rentelasten veel hoger zijn. Het terugbetalen van de schulden is vaak dan ook een groot probleem, waardoor veel schulden worden doorgerold.
Bovendien bereikte de kredietcyclus in oktober 2020 een piek en neemt de kredietgroei af, evenals de liquiditeit. Hierdoor neemt de druk op lokale overheden om af te schrijven op schulden toe. Het gevolg kan zijn dat binnen afzienbare tijd de officiele schuldquote van China stijgt als gevolg van het feit dat de verborgen schulden worden doorgeschoven naar de Chinese staat - in dat geval kunnen wereldwijd alarmbellen afgaan.
GaveKal is een van de belangrijkste onafhankelijke onderzoeksbureaus in de wereld voor de beleggingsindustrie en een kennispartner van Fondsnieuws.