Als een portefeuillemanager het doel heeft een bepaalde markt te verslaan, kan hij dan ook opzettelijk verliezen? Het antwoord op deze vraag zegt veel over de vaardigheden van een manager.
Dat stelt gedragseconoom Paul Craven tijdens een lezing op het Robeco World Investment Forum in Amsterdam. ‘Als het antwoord “ja” is, getuigt dat ervan dat de manager skill heeft.’
Schaken vs roulette
Aan het ene uiterste van het spectrum is zuivere skill, of vaardigheid. Aan het andere uiteinde staat puur gokken. Craven toont een sheet (foto) met daarop een schaal met spellen – van het veel behendigheid vereisende schaakspel, via sporten als basketbal en voetbal, tot het kansspel roulette.
‘Beleggen staat tussen een gokkast en een ijshockeypuck in. Zelf zou ik het iets meer in de buurt van sport zetten’, zegt de econoom, die eerder voor onder meer Goldman Sachs werkte en zich nu heeft toegelegd op behavorial finance.
Beleggen als sport
Net als zijn GLG-collega Simon Savage eerder deze week bij een presentatie voor de beroepsvereniging VBA, wijst Craven op de parallellen met sport en verwondert hij zich erover dat fondsmanagers niet beter ‘gecoacht’ worden.
De gedragseconomen verdiepen zich in de menselijke instincten en proberen te ontwarren hoe beleggingsbeslissingen tot stand komen. Craven wijst op het boek Thinking Fast & Slow van Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman. ‘De bijbel van de gedragseconomie’, aldus Craven.
In dit boek worden twee systemen onderscheiden. Systeem 1 is het reactieve systeem, dat op overleven in de fysieke wereld is gericht en mensen automatisch de kudde laat volgen. Systeem 2 is het rationele systeem, waar na wikken en wegen een beredeneerde oplossing volgt.
Experimenten
Door middel van voorbeelden en experimenten met de zaal, laat de econoom zien dat iedereen de neiging heeft instincten te volgen en op het eerste systeem terug te vallen. Zo blijken vooral mannen op een bord met ‘pas op zakkenrollers’ te reageren door compulsief te checken of ze hun portemonnee nog bij zich hebben, waarmee ze potentiële dieven precies wijzen waar de buit zich bevindt.
Vol overtuiging gaat de zaal mee in een spelletje hoger/lager, waarbij met elke ronde een deel van het publiek afvalt. Uiteindelijk vraagt Craven: ‘Wat nu?’ Gretig zetten de laatste spelers in. Het antwoord luidt: ‘Brisbane’. Waarop de lijn, die tot dusver de noordkant van de kaart van Australië volgde, de rest van het continent omtrekt.
Craven brengt de ‘circle of competence’ van sterbelegger Warren Buffett in herinnering. ‘De omvang van de cirkel zelf is niet het belangrijkst, maar weten waar de grens ligt is dat des te meer’, citeert de econoom.
Advocaat van de duivel
Hij heeft enkele directe tips voor beleggers. Speel advocaat van de duivel. Ga na of je iets doet dat neigt naar het achter de kudde aanlopen. Bedenk of de beslissing ingegeven is door impuls of door ratio. Beoordeel of de uitkomst meer afhangt van kans of van kunde. En schrijf op waarom je beslissingen neemt.
Dit laatste kan zeer behulpzaam zijn wanneer je later naar je portefeuille kijkt en je de vraag stelt: ‘Zou ik dit nu aanschaffen?’ Als het antwoord “nee” is, kan je altijd opzoeken wat destijds de doorslag gaf en of dezelfde redenering vandaag de dag ook nog opgaat.
Meer achtergronden op Fondsnieuws:
‘Zelfkennis maakt een goede fondsmanager’