Het rommelt bij de Amerikaanse geldmarktfondsen. Ze kampen met uitstroom en met het oog op nieuwe regelgeving zijn grote Amerikaanse vermogensbeheerders bezig hun fondsen samen te voegen.
Geldmarktfondsen zijn fondsen die beleggen in leningen met een korte looptijd. Schuld van de staat, van bedrijven, van semioverheden: zogeheten kort rentedragend papier. De inleg is direct opvraagbaar en de vergoedingen zijn minimaal — in de eurozone soms zelfs negatief. Deze korte leningen zijn voor bedrijven een belangrijke manier van financiering.
Destabiliseren
In de Verenigde Staten is in het eerste kwartaal 63 miljard dollar onttrokken aan deze fondsen, blijkt uit cijfers van EPFR, een bedrijf dat geldstromen bijhoudt. Een van de redenen voor de uitstroom is dat geldmarktfondsen niets opbrengen.
Minstens zo belangrijk is dat vanaf volgend jaar de boekhoudregels worden aangepast. Daartoe besloot de toezichthouder SEC vorig jaar. Het moet moeilijker worden om de fondsen massaal te dumpen.
Onlangs liet het IMF eenzelfde geluid horen. Volgens dat instituut zou het voor beleggers lastiger moeten worden om uit beleggingsfondsen te stappen. Dit zijn geen producten met grote hefbomen, maar wel fondsen waar beleggers zeer eenvoudig kunnen in- en uitstappen.
Dat is ook een van de voornaamste kenmerken van geldmarktfondsen. Het risico is dan ook niet dat beleggers grote verliezen lopen, maar dat ze gezamenlijk onderliggende markten kunnen destabiliseren wanneer ze op grote schaal uitstappen.
Beperkingen
Bij geldmarktfondsen worden er vanaf oktober volgend jaar beperkingen ingesteld. Zo kunnen verkopende beleggers een kleine boete krijgen (in jargon: ‘liquidity fees’) en kunnen alle verkopen tijdelijk worden stilgelegd (‘redemption gates’). Zo wil de Amerikaanse toezichthouder een buffer aanleggen die chaos moet voorkomen, zoals dat er was in september 2008 na het faillissement van Lehman Brothers.
Na het omvallen van die zakenbank was er in één week $300 mrd uitstroom bij de geldmarktfondsen, blijkt uit een studie van twee Amerikaanse universiteiten. Geld droogde op en dat versterkte de paniek in de financiële markten. ‘Terwijl het gros van deze geldmarktfondsen helemaal geen beleggingen had in leningen van Lehman’, aldus het onderzoek.
BlackRock en Fidelity
Grote institutionele beleggers als BlackRock en Fidelity zijn bezig met een forse herschikking van hun geldmarktfondsen. Zo gaat het aantal fondsen bij BlackRock van vijftig naar iets meer dan dertig, zo maakte die vermogensbeheerder vorige week bekend. Fidelity wil zijn grootste geldmarktfonds helemaal richten op kortlopende staatsschuld. Want staatsleningen vallen buiten de beperkingen die de SEC oplegt. Daarnaast wil Fidelity nog zes andere fondsen laten fuseren.
Daarbij veranderen in de VS ook de boekhoudregels. Waardeschommelingen in de geldmarktfondsen worden daardoor veel zichtbaarder. In jargon: de ‘net asset value’ van de geldmarktfondsen is niet langer vastgesteld (fixed NAV), maar kan nu gaan schommelen (floating NAV). In plaats van een vaste waardering — 1 dollar in zo’n fonds is per definitie 1 dollar — wordt er straks gewaardeerd tegen marktprijzen.
Prijsschommelingen
Juist die vaste waardering was voor veel beleggers een reden om in geldmarktfondsen te stappen. ‘Dat 1 dollar op de balans altijd 1 dollar is, werd als voordeel gezien, omdat er geen impact was zoals ongerealiseerde winst en verlies. Dat kon gewoon als cash op de balans blijven staan’, zegt Menno van Eijk, portefeuille manager Money Markets bij NN Investment Partners. Straks gaan prijsschommelingen wel ‘als winst en verliesposten door de balans lopen’.
‘Veel beleggers hebben ons verteld dat ze toegang willen tot geldmarktfondsen met een fixed NAV, zonder verdere drempels’, schreef Fidelity begin dit jaar. Want die zogeheten liquidity fees en redemption gates ‘zullen onze klanten beperken in het gebruik van die geldmarktfondsen’.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 16 april 2015.